- یکی از مهم‌ترین مسایلی که موجب می‌شود مشارکت ایرانیان کانادا در کنگره با محدودیت‌هایی مواجه شود گسترش این تصور نادرست است که کنگره به‌عنوان یک سازمان سیاسی ثبت شده است. ما می‌کوشیم تا در چارچوب اصول صلح‌طلبی، بر منافع و ارایه راهکارهای مناسب برای حل مشکلات ایرانیان ساکن کانادا متمرکز شود.
- طبیعی است اعضای کنگره و هیات مدیره از جهت‌گیری‌های سیاسی متفاوتی برخوردار باشند، اما تلاش بر این است هیچ‌کدام بر فعالیت‌های صنفی کنگره تسلط پیدا نکند و کنگره بدون جهت‌گیری یا هواداری (جانبداری) از مرام و مسلک خاصی به تبیین مواضع همه سطوح دولتی در مورد موضوع‌های مرتبط یا ضروری برای جامعه ایرانی-کانادایی بپردازد.
- کنگره یک سازمان کانادایی است و به‌عنوان یک سازمان کانادایی، در صورتی که کل یا بخشی از جامعه ایرانیان – برای نمونه، اعضای صنف مهندسان، پرستاران، صاحبان کسب‌وکار، پزشکان و … – به‌واسطه تعیین مقررات و قوانین خاصی مورد تبعیض قرار بگیرند، کنگره می‌تواند از دولت کانادا، نهادها، مقام‌های شهری یا فدرال درخواست رسیدگی کند.
- در مقام رییس هیات مدیره کنگره ایرانیان کانادا معتقدم چون جنبش زن، زندگی، آزادی به یک حرکت سیاسی تبدیل شده است، بر اساس بند نخست اساسنامه، در محدوده فعالیت‌های کنگره قرار نمی‌گیرد و به‌همین خاطر نمی‌توانم از سوی کنگره اظهارنظر کنم.
- برخلاف حزب‌ها و سازمان‌های سیاسی، در اساسنامه کنگره ایرانیان کانادا هیچ ایدئولوژی برای این سازمان تعریف نشده و کنگره نسبت به موضعگیریهای سیاسی اعضایش خنثی است و هیچ مسؤلیتی در برابر موضعگیریهای آنها برعهده نمی‌گیرد.
- ساز و کارهای بسیاری برای اطلاع‌یافتن از نظر اعضا و خواسته‌های‌شان وجود دارد. نظرسنجی‌های بسیاری از اعضا انجام می‌شود و بر اساس نتایج این نظرسنجی‌ها، جهت‌گیری‌ها و اولویت‌های کاری سازمان تعیین خواهد شد.
- به‌نظرم یکی از مواردی که نیاز به روشنگری دارد بحث مخالفت کنگره با موضعگیریهای جنگ‌طلبانه و اعمال تحریم در مورد ایران به‌علت مشکلاتی است که برای ایرانیان کانادا ایجاد می‌کند و سرچشمه سیاسی ندارد.
- کنگره از طریق شبکه‌های اجتماعی با ایرانیان کانادا در ارتباط است و تلاش کنگره در جهت پاسخ‌گویی و شفافیت می‌تواند به کاهش تنش‌های موجود کمک کند. کنگره خواهان مشارکت ایرانیان کانادا است تا بتوانیم با کمک همدیگر منافع اجتماعی ایرانی‌تباران کانادا را تامین کنیم.
- کنگره نهادی اجتماعی و صنفی است که تا حدی شبیه اتحادیه‌های کارگری عمل می‌کند و برای فعالیت‌های حمایت‌گرانه تاسیس شده است. اگر چنانچه اجحاف یا استاندارد دوگانه‌ای در مورد ایرانیان اعمال شود، کنگره می‌تواند از طریق راه‌های مختلف از جمله صدور بیانیه، رسانه‌ای کردن مسایل یا به‌صورت حقوقی موضوع را پی بگیرد.
- امیدوارم در دوره جدید بتوانیم این محدودیت را به اطلاع جامعه ایرانی برسانیم که کنگره سازمانی سیاسی نیست بلکه در گروه نهادهای صلح‌طلب قرار دارد. از این رو، در جهت حمایت از منافع اجتماعی ایرانیان ساکن کانادا فعالیت می‌کند و بازویی برای مقابله با اعمال استانداردهای دوگانه و تبعیض‌آمیز نسبت به این جامعه محسوب می‌شود.
شرح گفت‌وگو:
اشاره: دکتر آرزو (سعیده) خدیر به‌تازگی در سِمَت رییس هیات مدیره کنگره ایرانیان کانادا قرار گرفته است. وی پزشک خانواده، با سابقه ۲۰ سال فعالیت حرفه‌ای در مونترال و عضو جنبش تلاش جمعی برای شکست جنگ و جنبش کبکی‌ها برای صلح است. با وی گفت‌وگویی درباره کنگره انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
- اولویت های کنگره ایرانیان کانادا در دوره جاری چیست؟
در وهله نخست مایلم از حضور اعضای کنگره ایرانیان کانادا در انتخابات اخیر و تمامی داوطلبان همراه کنگره در فعالیت‌های مختلف قدردانی کنم. کنگره ایرانیان کانادا سازمانی عضو محور است و انجام فعالیت‌های کنگره بدون مشارکت اعضا و داوطلبان امکان‌پذیر نیست. از شما نیز به‌خاطر انعکاس فعالیت‌های کنگره سپاسگزاری می‌کنم.
یکی از اولویت‌های ما در این دوره، ارتقای مشارکت اعضا، شناساندن کنگره و توانمندی‌هایش به جامعه ایرانیان ساکن کانادا است. یکی دیگر از اولویت‌های ما، گسترش ارتباط با اعضا و آگاه‌شدن از نظر آنها و پیگیری خواسته‌های‌شان است. از این رو، از مشارکت و همکاری اعضا در کارگروه‌های کنگره استقبال می‌کنیم تا با کمک هم، در چارچوب‌های تعریف‌شده در اساسنامه کنگره، زمینه فعالیت در جهت منافع ایرانیان کانادا را فراهم آوریم.
یکی از مهم‌ترین مسایلی که موجب می‌شود مشارکت ایرانیان کانادا در کنگره با محدودیت‌هایی مواجه شود گسترش این تصور نادرست است که کنگره به‌عنوان یک سازمان سیاسی ثبت شده است. ما در این دوره همانند دوره گذشته می‌کوشیم که کمبودها و مشکلات اساسنامه را در راستای سامان‌دهی به مشارکت‌های بیش‌تر مردم برطرف کنیم تا در چارچوب اصول صلح‌طلبی، بر منافع و ارایه راهکارهای مناسب برای حل مشکلات ایرانیان ساکن کانادا متمرکز شود.
در گذشته برخی افراد این موضوع را مطرح کرده بودند که به‌خاطر موضعگیریهای سیاسی کنگره، این سازمان در قطع روابط سیاسی کانادا و ایران نقش داشته است. بر همین اساس تصور می‌شود اکنون نیز کنگره موضع سیاسی دارد. توجه داشته باشیم دخالت برخی از مدیران کنگره در قطع روابط ایران و کانادا در چارچوب اساسنامه کنگره صورت نگرفته بود.
اعضای هیات مدیره کنگره در دوره کنونی تلاش می‌کنند جلوی تکرار چنین مسایلی را بگیرند تا به اعضا و جامعه ایرانیان کانادا اطمینان دهیم کنگره یک سازمان صنفی و اجتماعی به‌شمار می‌رود و نه سیاسی. در اساسنامه کنگره به‌روشنی آمده است حمایت از صلح، گفت‌وگو و همکاری بین کانادا و دیگر کشورها، به‌ویژه ایران از اهداف کنگره ایرانیان کانادا است تا بهبود کیفیت زندگی مردم و آسودگی خاطر از این نگرانی‌ها در پی داشته باشد.
طبیعی است اعضای کنگره و هیات مدیره از تمایل‌ها و جهت‌گیری‌های سیاسی متفاوت و متنوعی برخوردار باشند، اما تلاش بر این است هیچ یک از این تمایل‌ها بر فعالیت‌های صنفی کنگره تسلط پیدا نکند و کنگره بدون جهت‌گیری یا هواداری (جانبداری) از مرام و مسلک خاصی یا درگیرشدن با دوستی‌ها و دشمنی‌های سیاسی عمل کند و به تبیین مواضع همه سطوح دولتی در مورد موضوع‌های مرتبط یا ضروری برای جامعه ایرانی-کانادایی بپردازد. به‌گونه‌ای که اعضای جامعه ایرانیان کانادا قادر به تصمیم‌گیری آگاهانه باشند و مسایل مهم و مربوط با این جامعه را اطلاع‌رسانی کند.
چنانچه به‌واسطه تحریم یا هر علت دیگری دولت کانادا تصمیم بگیرد برای ایرانیان محدودیت‌های ویژه‌ای از بررسی پرونده‌های مهاجرت گرفته تا صدور ویزا یا تعیین سیاست‌های بازرسی ویژه – که برای دیگر ملیت‌ها اعمال نمی‌شود – در نظر بگیرد، چنین شرایطی برای جامعه ایرانی (مستقل از جهت‌گیری‌های شخصی) مطلوب نیست. ایرانیان نباید رفتاری ویژه نسبت به خودشان از سوی دولت کانادا را بپذیرند. چون مصداق تبعیض خواهد بود.
برای نمونه، اکنون روسیه از نظر دولت کانادا، در رده متخاصم‌ترین کشورها قرار گرفته است و هدف سنگین‌ترین تحریم‌ها قرار دارد، ولی شهروندان روس برای مسافرت به کانادا یا بازگشت به کشورشان، از دریافت خدمات کنسولی محروم نشده‌اند. کانادایی‌های روس‌تبار لازم نیست برای تمدید روادید با تحمل هزینه‌های سنگین به کشوری ثالث سفر کنند.
این گروه از مسایل به‌طور مستقیم جزو مسایل صنفی ایرانیان کانادا به‌شمار می‌رود و از این دیدگاه کنگره می‌تواند در مورد آن موضع‌گیری کند. پرسش اساسی این است که «چرا شهروندان ایران مستقل از نوع حکومت‌شان، باید مورد تبعیض‌های ویژه قرار بگیرند» در حالی که شهروندان دیگر کشورهای جهان با داشتن حکومت‌های مشابه، با چنین تبعیض‌هایی مواجه نمی‌شوند؟
اجازه دهید کمی روشن‌تر بگویم: کنگره یک سازمان کانادایی است و به‌عنوان یک سازمان کانادایی، در صورتی که کل یا بخشی از جامعه ایرانیان – برای نمونه، اعضای صنف مهندسان، پرستاران، صاحبان کسب‌وکار، پزشکان و … – به‌واسطه تعیین مقررات و قوانین خاصی مورد تبعیض قرار بگیرند، کنگره می‌تواند از دولت کانادا، نهادها، مقام‌های شهری یا فدرال درخواست رسیدگی کند.
- در این دوره از فعالیت کنگره ایرانیان کانادا تعداد زنان عضو هیات مدیره به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. این حضور پررنگ بر تصمیم‌گیری‌ها و اقدام‌های کنگره چه تاثیری خواهد گذاشت؟
این موفقیت که بیش‌تر اعضای هیات مدیره را زنان تشکیل می‌دهند، باعث افتخار است. هرچند کوچک‌ترین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی خانواده است و نقش زنان در تربیت نسل‌های آینده بر کسی پوشیده نیست، توانمندی زنان و حضور آنها در زمینه مدیریت مسایل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی باعث ارتقای کیفیت روابط انسانی در جامعه می‌شود. به‌طور کلی، توسعه‌یافتگی یک جامعه به رشد و مشارکت زنان آن جامعه بستگی دارد. بر این باورم که حضور زنان در تمامی نهادها و سازمان‌ها به‌طور مستقیم بر حفظ تنوع و تعادل فکری و عملی چنین نهادهایی تاثیر مثبت دارد و از همین رو در افزایش کارآمدی سازمان‌ها موثر است. به همین خاطر، همواره از مشارکت خانم‌ها بسیار استقبال می‌کنم.
- 3. موضع کنگره نسبت به جنبش زن، زندگی، آزادی چیست؟
در مقام رییس هیات مدیره کنگره ایرانیان کانادا معتقدم چون این جنبش به یک حرکت سیاسی جانبدارانه تبدیل شده است، بر اساس بند نخست اساسنامه، در محدوده فعالیت‌های کنگره قرار نمی‌گیرد و به‌همین خاطر نمی‌توانم از سوی کنگره اظهارنظر کنم. در اساسنامه کنگره به‌روشنی اشاره شده است که کنگره نمی‌تواند له یا علیه موجودیت سیاسی در داخل یا خارج از کانادا تظاهرات برگزار کند یا به‌هیچ وجه جانبداری یا مخالفت خود را از حزب، گروه یا مذهبی اعلام کند. گروه‌های سیاسی بسیاری هستند که ایرانیان کانادا می‌توانند برای کنش‌گری سیاسی به آنها مراجعه کنند و بر له یا علیه دولت ایران اقدام کنند، اما کنگره محلی برای کنش‌گری صنفی است.
اگر کسی احساس کند در کانادا به‌واسطه قوانین یا مقررات، حق یا مزایای بخشی از جامعه ایرانی از دست رفته، کنگره محل مناسبی برای مطرح‌کردن و پیگیری آن است. در غیر این صورت باید به‌دنبال سازمانی دیگر باشید که طیف بسیار گسترده‌ای از آنها از اصول‌گرا، اصلاح‌طلب، سلطنت‌طلب، جمهوری‌خواه، کمونیست و … در کانادا فعال هستند. هیچ منافاتی ندارد که شما هم‌زمان عضو کنگره باشید تا برای بهبود کیفیت زندگی ایرانیان کانادا فعالیت کنید و هم عضو یک سازمان سیاسی باشید و برای پیشبرد اندیشه‌ها یا تمایل‌های سیاسی‌تان اقدام کنید. همان‌طور که شمار زیادی از ایرانیان ساکن کانادا با شرکت در تظاهرات و گردهمایی‌های سیاسی، دیدگاه‌های‌شان در مورد مسایل مختلف داخل ایران را ابراز می‌کنند.
برخلاف حزب‌ها و سازمان‌های سیاسی، در اساسنامه کنگره ایرانیان کانادا هیچ ایدئولوژی برای این سازمان تعریف نشده و کنگره نسبت به موضعگیریهای سیاسی اعضایش خنثی است و هیچ مسؤلیتی در برابر موضعگیریهای آنها برعهده نمی‌گیرد.
- کنگره ایرانیان کانادا خود را نماینده چه گروهی می‌داند؟
کنگره ایرانیان کانادا گردهم‌آورنده گروهی از داوطلبان است که در مسیر انجام مسئولیت‌های تعیین‌شده در اساسنامه اقدام می‌کنند. مسئولیت کنگره، تامین منافع ایرانیان کانادا است. پس اهداف اعضای کنگره به‌طور منطقی و طبیعی تمامی اعضای جامعه ایرانیان کانادا را دربر می‌گیرد.
اجازه بدهید مثالی بزنم: اگر از سوی جمع کوچکی از اعضای کنگره درخواستی مطرح شود که دریافت مجوز کار مهندسی برای ایرانیان در کانادا همراه با سختگیری‌هایی بسیاری است که به‌صورت تبعیض‌آمیزی نسبت به مهندسان ایرانی اعمال می‌شود، کنگره برای دفاع از حقوق مهندسان ایرانی در کانادا باید وارد عمل شود. چون اعضای کنگره قصد کمک به همه ایرانیان کانادا را دارند.
- چه ساز و کاری برای دریافت نظر از اعضا و کل جامعه ایرانیان کانادا برای تعیین خط‌مشی و اقدام‌های کنگره در نظر گرفته شده است؟
ساز و کارهای بسیاری برای اطلاع‌یافتن از نظر اعضا و خواسته‌های‌شان وجود دارد. نظرسنجی‌های بسیاری از اعضا انجام می‌شود و بر اساس نتایج این نظرسنجی‌ها، جهت‌گیری‌ها و اولویت‌های کاری سازمان تعیین خواهد شد. در عین حال، اعضا برای انجام انواع فعالیت‌های اجتماعی همانند برگزاری نمایشگاه، کنسرت، سخنرانی، سیاست‌گذاری و … با کارگروه‌های تشکیل‌شده در کنگره همکاری می‌کنند. کنگره در قالب اساسنامه، از چارچوب‌های مشخصی برای میزان مشارکت‌ها و تعیین راهبردها بهره می‌برد که برای همگان حتی افراد غیرعضو نیز قابل دسترسی است.
هر دو هفته یک‌بار، اعضای هیات مدیره در کلاب‌هاوس کنگره ایرانیان کانادا با جامعه در تماس هستند و با علاقمندان ساعت‌های متمادی گفت‌وگو می‌کنند. افزون بر این، کنگره در اینستاگرام، فیسبوک و توییتر نیز حضور دارد و در شبکه‌های اجتماعی به برگزاری نشست‌های آموزشی و گفت‌وگو اقدام می‌کند.
- مهم‌ترین چالش‌های پیش‌ِ روی کنگره چیست؟
چالش‌های کنگره در این دوره را شاید بتوان به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم کرد. مهم‌ترین چالش درونی کنگره، رفع نقاط ضعف اساسنامه است و به گمان من، مهم‌ترین چالش بیرونی کنگره – همانند دوره‌های پیشین – معرفی این نهاد به‌گونه‌ای مناسب است چنان‌که گویای وظایف و بینش کنگره باشد. هرچند معرفی این نهاد چندان دشوار به‌نظر نمی‌رسد؛ به‌ویژه که تمامی اطلاعات لازم به‌صورت آن‌لاین در دسترس همگان است.
به‌نظرم یکی از مواردی که نیاز به روشنگری دارد بحث مخالفت کنگره با موضعگیریهای جنگ‌طلبانه و اعمال تحریم در مورد ایران به‌علت مشکلاتی است که برای ایرانیان کانادا ایجاد می‌کند و سرچشمه سیاسی ندارد.
مسایل سیاسی همانند قطع رابطه کانادا و ایران، اعمال تحریم و احتمال به‌وجود‌آمدن جنگ باعث شده است مسایل اجتماعی همانند صدور روادید، دریافت شناسنامه، تعیین انحصار وراثت، وکالت، آسان‌سازی سفر به ایران، آزادی تجارت، کارآفرینی و بسیاری دیگر از مشکلات به کلی نادیده گرفته شود. هدف ما به‌عنوان یک سازمان کانادایی، مقابله با استانداردهای دوگانه مقام‌های کشور در برابر ایرانیانی است که به‌طور مستقیم کیفیت زندگی‌شان در کانادا تحت‌تاثیر قرار گرفته است.
بسیاری از مردم علاقه‌ای به سیاست و فعالیت سیاسی ندارند، اما ممکن است تمایل داشته باشند با پروازهای مستقیم و ارزان‌قیمت به ایران سفر کنند. همان‌طور که چنین امکاناتی در اختیار شهروندان عربستان، روسیه و بسیاری دیگر از کشورهای جهان قرار دارد. ایرانیان ساکن کانادا نباید در مقایسه با شهروندان دیگر کشورها برای دریافت خدمات مشابه هزینه بیشتری بپردازند. مثلا هنگامی که عزیزان ما در ایران محتاج دارو یا وسیله دیگری هستند و ما به‌عنوان شهروندان کانادا امکان ارسال این کالاها را نداریم.
ملاحظه می‌کنید که تمامی این نمونه‌ها به شرایط اجتماعی ایرانیان کانادا مربوط می‌شود و به‌هیچ‌وجه جنبه سیاسی ندارند. در این نهاد توجه به مسایل انسانی همانند جنگ و تحریم اهمیت بیشتری دارد تا توجه به این موضوع که کدام دولت در بازی‌های سیاسی زیان می‌بیند یا سود می‌برد. به‌عنوان یک سازمان کانادایی ما به‌شدت با اعمال استانداردهای دوگانه دولت کانادا که به‌طور مستقیم بر رفاه و بهزیستی ایرانیان کانادا تاثیر می‌گذارد، مخالف بوده، هستیم و خواهیم بود.
- آیا مایلید به بعضی از انتقادهای مطرح‌شده در فضای مجازی راجع به نحوه عملکرد کنگره پاسخ دهید؟
کنگره از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی با ایرانیان کانادا در ارتباط است و تلاش کنگره در جهت پاسخ‌گویی و شفافیت می‌تواند به کاهش تنش‌های موجود کمک کند. کنگره خواهان مشارکت ایرانیان کانادا است تا بتوانیم با کمک همدیگر منافع اجتماعی ایرانی‌تباران کانادا را تامین کنیم. مدیران کنگره به همه انتقادهای مطرح‌شده در فضای حقیقی و مجازی پاسخ می‌دهند.
- آیا کنگره چارچوب یا محدودیت خاصی برای اظهارنظر یا انجام هرگونه اقدامی در رابطه با مسایل مرتبط به کانادا و جامعه ایران دارد. به‌ویژه در مواردی که جامعه ایرانیان کانادا در فضای مجازی خواهان اقدام کنگره بوده‌اند؛ از جمله اعتراض‌ها در ایران یا واکنش حکومت؟
کنگره همانند هر سازمان ثبت‌شده دیگری دارای چارچوب و اصول کاری مشخصی است که در قالب اساسنامه گنجانده شده است. به‌عنوان یک سازمان کانادایی، محدوده کلی عملکرد کنگره بر اساس قوانین جاری شرکت‌های ثبت شده در آنتاریو تعریف می‌شود. همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردم کنگره یک سازمان اجتماعی و صنفی به‌شمار می‌رود و از این دیدگاه، بر طبق اساسنامه از هرگونه جانبداری سیاسی یا دینی منع شده است. تلاش ما انعکاس دغدغه‌های جامعه ایرانی کانادا است.
صدور بیانیه، برگزاری مراسم، جشن‌ها و یادمان‌ها بر اساس قواعد و ضوابطی انجام می‌شود که در اساسنامه به آن اشاره شده است و هر هیات مدیره‌ای وظیفه دارد به اجرای آنها پای‌بند باشد. هر انسان و هر جامعه‌ای از نیازها و خواسته‌های گوناگون و زیادی برخوردار است، ولی هیچ سازمانی در واقعیت نمی‌تواند پاسخگوی همه درخواست‌ها باشد.
هر سازمان یا نهاد اجتماعی وظیفه‌ای برای خود مشخص کرده است و در چارچوب قواعد معین برای رسیدن به هدف‌هایی مشخص فعالیت می‌کند. همان‌گونه که اشاره کردم کنگره نهادی اجتماعی و صنفی است که تا حدی شبیه اتحادیه‌های کارگری عمل می‌کند و برای فعالیت‌های حمایت‌گرانه تاسیس شده است. چنانچه اجحاف یا استاندارد دوگانه‌ای در مورد ایرانیان اعمال شود، کنگره می‌تواند از طریق راه‌های مختلف از جمله صدور بیانیه، رسانه‌ای کردن مسایل یا به‌صورت حقوقی موضوع را پی بگیرد. البته باید این را هم در نظر داشت که تمامی اعضای هیات مدیره کنگره داوطلب هستند و وقت و انرژی محدودی دارند.
اعضای یک نهاد نمی‌توانند درخواستی از سازمان‌شان داشته باشند که با موجودیت آن نهاد در تناقض باشد. در آخرین نظرسنجی که از اعضا انجام شد، نیمی از اعضا بر نداشتن موضع‌گیری سیاسی و نیمی دیگر بر اقدام به موضع‌گیری سیاسی نظر داده بودند و از این نظر در میان اعضای کنگره یک دیدگاه غالب و قابل استناد حتی درباره موضع گیری سیاسی غیرجانبدارانه (Non-partisan) وجود ندارد.
امیدوارم در دوره جدید بتوانیم این محدودیت را به اطلاع جامعه ایرانی برسانیم که کنگره سازمانی سیاسی نیست بلکه در گروه نهادهای صلح‌طلب قرار دارد. از این رو، در جهت حمایت از منافع اجتماعی ایرانیان ساکن کانادا فعالیت می‌کند و بازویی برای مقابله با اعمال استانداردهای دوگانه و تبعیض‌آمیز نسبت به این جامعه محسوب می‌شود. اگر در این رساندن این پیام به‌اندازه کافی موفق شویم اعضای کنگره افزایش خواهد یافت و علاقمندان به جبهه‌گیری سیاسی، از سیاسی کردن کنگره ناامید خواهند شد و به حزب‌های مورد علاقه‌شان خواهند پیوست.
