مقامهای ارشد کنونی و سابق ایالاتمتحده معتقدند ایران نقشی در حمله به منزل نخستوزیر عراق نداشته است. این مقامها بهطور نسبی اطمینان دارند شبه نظامیان شیعه تحت حمایت تهران این حمله را اجرا کردهاند.
این مقامهای ارشد نظامی و غیرنظامی آمریکایی میگویند انجام این حمله نشاندهنده تسلط کمتر ایران بر این شبه نظامیان از زمان ترور ابومهدی مهندس و قاسم سلیمانی در ژانویه سال گذشته است.
دستکم دو پهپاد انتحاری در ساعتهای ابتدایی بامداد هفتم نوامبر امسال به محل سکونت “مصطفی الکاظمی” نخستوزیر عراق حمله کردند، اما الکاظمی از این حمله جان سالم بهدر برد. ایران این حمله را محکوم کرده و گفته نقشی در آن نداشته است.
کارشناسان امور خاورمیانه و مقامهای سابق و کنونی ایالاتمتحده معتقدند پهپادهای استفاده شده شبیه به پهپادهایی است که شبه نظامیان تحت حمایت ایران از آنها برای حمله به سفارت آمریکا استفاده کردهاند. این گروههای شبه نظامی اختلافهایی با الکاظمی دارند. زیرا نخستوزیر عراق سعی کرده است آنها را به حاشیه براند.
از سوی دیگر، نامزدهای این گروهها عملکرد ضعیفی در انتخابات مجلس عراق داشتند و به همین علت اعتراضهایی به نتیجه انتخابات برپا کردهاند.
ارتباط ایران با نیروهای نیابتیاش در عراق و سایر مناطق خاورمیانه بهصورت عمدی مبهم است و این موضوع به تهران اجازه میدهد تا نقش خود در حملههای این نیروها در خاورمیانه را انکار کند. البته بهنظر میرسد این حمله بدون هماهنگی با ایران انجام شده است.
“داگلاس سیلمن” سفیر سابق ایالاتمتحده در عراق میگوید: “ایرانی علاقهای به بیثباتی کامل عراق ندارد و تنها خواستار بیثباتی تضمینکننده نفوذ آن در عراق است.”
“اسماعیل قاآنی” فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران اندکی پس از حمله به منزل الکاظمی در سفری از پیش تعیین نشده به عراق سفر کرد و در دیدار با مقامهای این کشور خواهان حفظ آرامش و وحدت ملّی عراق شد. بهنظر میرسد قاآنی نفوذ سلیمانی و المهندس بر شبه نظامیان شیعه عراق را ندارد.
سیلمن میگوید: “فکر میکنم تنشهایی در بین رهبران شبهنظامیان عراقی و بین این رهبران و تهران وجود دارد.”
“نورم رول” از کارمندان با سابقه سیا میگوید شبه نظامیان تحت حمایت ایران همگن نیستند و رقابت بین آنها میتواند سرچشمه خشونت بیشتر شود.
این حمله پرسشهایی درباره چرایی ناتوانی نیروهای اطلاعاتی ایالاتمتحده یا متحدانش برای پیشبینی چنین اقدامی را بهوجود آورده است. رول میگوید: “این حمله نشان داد اطلاعات عراق و کشورهای غربی در زمینه نیروهای نیابتی ایران ناکافی است. ما باید درک خود از نقشهها و نیت این گروهها را بالا ببریم تا بتوانیم از ایجاد حملههای مشابه در آینده جلوگیری کنیم.”