منابع آگاه به انبیسی نیوز اعلام کردند، روسیه ایده توافق موقت هستهای با ایران را در میان گذاشته است. در این نوع توافق برخی از تحریمها علیه ایران بهصورت موقت برداشته میشوند و ایران در مقابل برخی از محدودیتها بر برنامه هستهای خود را بازمیگرداند.
این منابع گفتند ایالاتمتحده از طرح این پیشنهاد آگاه بوده است. ایران بار دیگر این پیشنهاد را رد کرده است و جمعه (۲۱ ژانویه ۲۰۲۲) نماینده ایران در سازمان ملل اعلام کرد تهران به دنبال توافق موقت نیست. نماینده ایران از توضیح بیشتر درباره جزییات پیشنهاد روسیه خودداری کرد.
تصویب توافق جدید خارج از برجام نیازمند بررسی نمایندگان کنگره آمریکا است. با توجه به این نکته، اجماع بر سر توافق موقت نخستین گام در راه احیای برجام در نظر گرفته خواهد شد و طرفها آن را یک توافق جداگانه محسوب نخواهند کرد.
یکی از مقامهای ارشد دولت بایدن گفت: «بحثهای جدی درباره این موضوع انجام نشده است و زمانبندی ما بر اساس ارزیابی فنی پیشرفت هستهای ایران تعیین میشود.» دولت روسیه هنوز در این زمینه اظهار نظر رسمی نکرده است.
«آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالاتمتحده، پس از دیدار دیروز با همتای روس خود گفت: «چنانچه در چند هفته آینده به توافق نرسیم، بازگشت به برجام به علت پیشرفتهای مداوم هستهای ایران غیرممکن خواهد شد. هنوز فرصت اندکی برای توافق باقیمانده است و ما امیدواریم روسیه از نفوذ و روابط خود با ایران برای متقاعد کردن این کشور استفاده کند.»
در پیشنهاد توافق موقت روسیه توقف غنیسازی ۶۰ درصدی، محدود کردن غنیسازی ۲۰ درصدی و محدودیت در استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته در برابر دسترسی تهران به میلیاردها دلار داراییهای مسدود شده در بانکهای کشورهای خارجی از جمله کره جنوبی، ژاپن و عراق مطرح شده است.
نمایندگان ایران و روسیه در حاشیه گفتوگوهای وین درباره این موضوع گفتوگو کردهاند. نماینده ایران در سازمان ملل جمعه هفته گذشته گفت هدف ایران از حضور در وین برداشتهشدن تحریمها و ضمانت خارجنشدن ایالاتمتحده از برجام است و توافق موقت نمیتواند این دو هدف را تامین کند.
مقامهای آمریکایی معتقدند تهران به ساخت بمب اتمی نزدیک نشده است و توافق موقت میتواند روند حرکتی ایران به سمت آن را آهسته کند و زمان کافی به طرفها برای احیای برجام بدهد. بهتازگی «ریچارد نفیو» یکی از اعضای کلیدی تیم مذاکرهکننده ایالاتمتحده از این گروه جدا شده و مسئولیت دیگری در وزارت امور خارجه برعهده گرفته است. نفیو و مالی اختلافهایی درباره مسیر گفتوگوهای وین داشتند.
توافق موقت مخالفان جدی در واشنگتن و تهران دارد. قانونگذاران آمریکایی معتقدند چنین توافقی محدودیتهایی بر برنامه هستهای ایران وضع میکند، اما این محدودیتها همانند آنچه در برجام قید شده سختگیرانه نخواهند بود.
برخی از نمایندگان توافق موقت را معاهدهای جدید در نظر خواهند گرفت که نیازمند تصویب در کنگره است. در طرف دیگر، پذیرش توافق موقت اهرم فشار ایران در گفتوگوهای وین را از دست این کشور خارج میکند و به وجهه دولت ابراهیم رئیسی آسیب میزند. زیرا آنها دولت حسن روحانی را به سهلگیری در برابر غرب و شکست در استفاده از مزایای اقتصادی توافق متهم میکردند.