مازیار شیبانی‌فر
- بر اساس آخرین شاخص بهره هوشی کشورهای مختلف جهان در سال جاری، از میان ۱۹۹ کشوری که مورد بررسی قرار گرفته‌اند کانادا در رتبه ۱۶ با میانگین ضریب هوشی ۹۹٫۵۲ و ایران در جایگاه ۱۱۹ با میانگین هوشی ۸۰٫۰۱ جای دارند.
- بالاترین میزان ضریب هوشی ۱۱۰ در نظر گرفته شده و ژاپن با میانگین ۱۰۶٫۴۸ بیش‌ترین میزان از میانگین ضریب هوشی در بین کشورهای جهان را به خود اختصاص داده است.
- تایوان، سنگاپور، هنگ‌کنگ، چین، کره‌جنوبی، بلاروس، فنلاند، لیختن‌اشتاین،آلمان، هلند، استونی، لوکزامبورگ، ماکائو و کامبوج رده‌های دوم تا پانزدهم این شاخص را در اختیار دارند.
- استرالیا در رده ۱۷، انگلستان ۲۰، ایالات‌متحده ۲۹، فرانسه ۳۲، اسراییل ۴۹، اوکراین ۵۷، عراق ۶۱، ترکیه ۷۷، بحرین ۹۷، افغانستان ۱۰۳، امارات‌متحده عربی ۱۰۶، قطر ۱۱۶، پاکستان ۱۲۰، کویت ۱۲۹، عربستان ۱۴۱ و هند در رتبه ۱۴۳ شاخص بهره هوشی ۲۰۲۳ قرار گرفته‌اند.
- هندوراس، توگو، مالی، موریتانی، سودان جنوبی، غنا، ساحل عاج، گینه، نیکاراگوئه، گامبیا، کیپ ورد، گواتمالا، سیرالئون، لیبریا و نپال در پایین‌ترین بخش این فهرست به‌ترتیب بین رتبه‌های ۱۸۵ تا ۱۹۹ قرار گرفته‌اند.
- میانگین ضریب هوشی به‌طور کلی می‌تواند بازتاب‌دهنده میزان سطح رفاه در یک کشور باشد. زیرا میانگین بهره هوشی یک جامعه با عوامل مختلفی همانند آموزش، سلامت عمومی، میزان برابری درآمدها و میزان تامین مالی بخش آموزش توسط دولت ارتباط مستقیم دارد.
- تحقیقات نشان داده است افرادی که به آموزش باکیفیت، مراقبت‌های بهداشتی کافی و منابع مالی لازم دسترسی دارند، در آزمون‌های هوش از عملکرد بهتری برخوردارند. عوامل زیادی از جمله ژنتیک، زیستگاه (محل زندگی)، میزان تحصیلات و بستر‌های فرهنگی و علمی جامعه، در این زمینه بسیار تاثیرگذار است.
- در کشورهایی که بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی، فقر عمومی و دسترسی نداشتن به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی برای بیشتر مردم یک جامعه دیده می‌شود – همانند بسیاری از کشورهای آفریقایی – به‌طور معمول میانگین بهره هوشی پایین است.
شرح گزارش:
بر اساس آخرین فهرستی که از سوی وب‌سایت ورلد پاپیولیشن ریویو در مورد شاخص بهره هوشی کشورهای مختلف جهان در سال جاری منتشر شده است، از میان ۱۹۹ کشوری که مورد بررسی قرار گرفته‌اند کانادا در رتبه ۱۶ با میانگین ضریب هوشی ۹۹٫۵۲ و ایران در جایگاه ۱۱۹ با میانگین هوشی ۸۰٫۰۱ جای دارند.
بالاترین میزان ضریب هوشی ۱۱۰ در نظر گرفته شده و ژاپن با میانگین ۱۰۶٫۴۸ بیش‌ترین میزان از میانگین ضریب هوشی در بین کشورهای جهان را به خود اختصاص داده است.
تایوان، سنگاپور، هنگ‌کنگ، چین، کره‌جنوبی، بلاروس، فنلاند، لیختن‌اشتاین،آلمان، هلند، استونی، لوکزامبورگ، ماکائو و کامبوج رده‌های دوم تا پانزدهم این شاخص را در اختیار دارند.
استرالیا در رده ۱۷، انگلستان ۲۰، ایالات‌متحده ۲۹، فرانسه ۳۲، اسراییل ۴۹، اوکراین ۵۷، عراق ۶۱، ترکیه ۷۷، بحرین ۹۷، افغانستان ۱۰۳، امارات‌متحده عربی ۱۰۶، قطر ۱۱۶، پاکستان ۱۲۰، کویت ۱۲۹، عربستان ۱۴۱ و هند در رتبه ۱۴۳ شاخص بهره هوشی ۲۰۲۳ قرار گرفته‌اند.
هندوراس، توگو، مالی، موریتانی، سودان جنوبی، غنا، ساحل عاج، گینه، نیکاراگوئه، گامبیا، کیپ ورد، گواتمالا، سیرالئون، لیبریا و نپال در پایین‌ترین بخش این فهرست به‌ترتیب بین رتبه‌های ۱۸۵ تا ۱۹۹ قرار گرفته‌اند.
ضریب هوشی (IQ) معیاری برای سنجش هوش انسان است. امتیازهای مربوط به بهره هوشی بازتاب‌دهنده کیفیت آموزش و منابع در دسترس مردم در منطقه جغرافیایی مورد نظر است. به‌طور معمول در بخش‌هایی از جهان که کیفیت و گستردگی آموزش همگانی پایین است، شاخص بهره هوشی نیز پایین می‌آید. این موضوع به‌طور ویژه در مورد کشورهای فقیر یا کمتر توسعه‌یافته، به‌روشنی قابل مشاهده و اندازه‌گیری است.
بر اساس مطالعه‌ای که توسط محققان ریچارد لین و دیوید بکر در موسسه اولستر در سال ۲۰۱۹ انجام شد، ژاپنی‌ها بالاترین میانگین امتیاز بهره هوشی در جهان را به‌دست آوردند و شهروندان تایوان و سنگاپور پشت سر این کشور قرار گرفتند.
البته شیوه تحقیقاتی لین با آنکه جامع به‌نظر می‌رسید، اما باعث ایجاد بحث‌های بسیاری در میان صاحب‌نظران شد. برخی از محققان، شیوه‌هایی که لین برای محاسبه تخمین‌ها مورد استفاده قرار داده بود را چندان درست ارزیابی نکردند. برخی منتقدان نیز بر این باور بودند که وی با توجه به اینکه لین معتقد به برتری نژادی سفیدپوستان است، داده‌ها را اشتباه تفسیر می‌کند.
برای اندازه‌گیری ضریب هوشی شیوه‌های مختلفی وجود دارد، اما یکی از رایج‌ترین راهکارها آزمون ارزیابی‌های ملی مهارت‌های حل مسایل ریاضی، میزان مهارت خواندن و میزان تسلط بر علوم تجربی است. بررسی معدل آزمون‌های دانشگاهی در هر کشور با موضوع «گسترش مرزهای دانش» و معرفی فناوری‌های نوین داده‌ها (شاخص سرمایه هوشمند) ارتباط مستقیم دارند و در ارزیابی بهره هوشی ملی به آنها رجوع می‌شود.
به گزارش وب‌سایت وایز ووتر، میانگین ضریب هوشی به‌طور کلی می‌تواند بازتاب‌دهنده میزان سطح رفاه در یک کشور باشد. زیرا میانگین بهره هوشی یک جامعه با عوامل مختلفی همانند آموزش، سلامت عمومی، میزان برابری درآمدها و میزان تامین مالی بخش آموزش توسط دولت ارتباط مستقیم دارد.
تحقیقات نشان داده است افرادی که به آموزش باکیفیت، مراقبت‌های بهداشتی کافی و منابع مالی لازم دسترسی دارند، در آزمون‌های هوش از عملکرد بهتری برخوردارند. در مقابل، کسانی که به این منابع دسترسی ندارند و شاید در تنگنا باشند، میزان نمره‌هایی که در آزمون‌های تعیین بهره هوشی به‌دست می‌آورند، شاید بازتاب‌دهنده واقعی میزان ضریب هوشی آنها نباشد.
به همین خاطر است که برخی از کارشناسان معتقدند این چنین رتبه‌بندی‌هایی که انجام می‌شود کشورهای با درآمد بالاتر را با کشورهای فقیر یا کم‌درآمد مورد مقایسه ناعادلانه قرار می‌دهند که همین موضوع باعث می‌شود نتیجه نهایی دقیق نباشد.
بر اساس داده‌های موسسه اولستر، تفاوت قابل‌توجهی در میانگین ضریب هوشی در بین کشورها وجود دارد. کشورهایی که بالاترین میانگین ضریب هوشی را دارند ژاپن، تایوان، سنگاپور، هنگ کنگ و جمهوری خلق چین هستند که همگی میانگین ضریب هوشی بیش از ۱۰۴ دارند. از سوی دیگر، کشورهایی همانند مالی، موریتانی، سودان جنوبی، سیرالئون، لیبریا و نپال کمترین میانگین ضریب هوشی را دارند و همگی زیر ۷۱ هستند.
عوامل زیادی می‌تواند تفاوت‌های میانگین ضریب هوشی در بین کشورهای مختلف جهان را توضیح دهد. ژنتیک، زیستگاه (محل زندگی)، میزان تحصیلات و بستر‌های فرهنگی و علمی جامعه، در این زمینه بسیار تاثیرگذار است. برای نمونه، در ژاپن و سنگاپور بر آموزش عمومی تاکید زیادی وجود دارد و میانگین بهره هوشی بالا است.
در کشورهایی که بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی، فقر عمومی و دسترسی نداشتن به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی برای بیشتر مردم یک جامعه دیده می‌شود – همانند بسیاری از کشورهای آفریقایی – به‌طور معمول میانگین بهره هوشی پایین است. بنابراین، در نظر گرفتن عوامل فردی و محیطی مختلفی که ضریب هوشی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، هنگام مقایسه میانگین ضریب هوشی در بین کشورهای جهان ضرورت دارد.