بندیکت وایگرز
موسسه نظرسنجی گالوپ
- اینکه زندگی مردم در عراق کنونی نسبت به ۲۰ سال پیش – یعنی در دوره زمامداری صدام حسین و پیش از حمله ایالات‌متحده – در مجموع بهتر یا بدتر شده، پرسشی است که نمی‌توان به آن پاسخ قطعی داد. هر چند نشانه‌های ناشی از پی‌آمدهای منفی و بی‌ثبات‌کننده ناشی از جنگ، وضعیت میلیون‌ها نفر را بدتر کرده است، اما جلوه‌هایی از بهبود برخی شرایط نیز دیده می‌شود.
- در عراق امروز ۴۷ درصد مردم امیدوارند امنیت و ثبات به عراق بازگردد و بزرگ‌ترین نگرانی ۲۸ درصد از مردم درگیری‌های فرقه‌ای و جنگ داخلی است. جنگ عراق به‌طور مستقیم حدود ۲۰۰ هزار غیرنظامی عراقی را قربانی کرد و با افزودن سایر مرگ‌ها در دوران آشوب و درگیری‌ها، در مجموع حدود نیم میلیون نفر جان‌شان را از دست داده‌اند.
- با وجود اینکه سال‌ها از ریشه‌کن‌شدن داعش در این کشور می‌گذرد، اما در سال ۲۰۲۲ هر روز، ۶۱ درصد عراقی‌ها درد، ۵۹ درصدشان نگرانی، ۵۳ درصد استرس، ۴۶ درصد خشم و ۴۵ درصدشان غم را تجربه کرده‌اند.
- بر اساس این پیمایش جدید در سال ۲۰۰۲ نزدیک به ۸۸ درصد عراقی‌ها معتقدند فساد دولتی گسترده بوده است. در مقام مقایسه، در نیجریه ۹۴ درصد، لبنان ۹۱ درصد، کنیا ۹۰ درصد و غنا ۸۸ درصد مردم از بالاترین سطح احساس فساد در حکومت برخوردارند.
- این آمار نشان می‌دهد اعتماد عراقی‌ها به دولت‌شان در ۱۵ سال گذشته به پایین‌ترین سطح رسیده است. بر همین اساس ۶۳ درصد عراقی‌ها به دولت‌شان اعتماد ندارند و ۳۷ درصد مردم در اعتراض‌های ضد دولتی مشارکت داشته‌اند.
- با وجود مشکلات گسترده اقتصادی و فقر و بیکاری، حدود ۶۸ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گالوپ از استاندارد زندگی‌شان راضی هستند و چشم‌انداز آن را مثبت ارزیابی می‌کنند؛ حدود ۵۳ درصد مردم معتقدند استانداردهای زندگی‌شان نسبت به ۲۰ سال پیش بهتر شده است.
- هر چند از سال ۲۰۱۴ به این سو، امید مردم به برقراری امنیت و ثبات افزایش یافته و بخشی از انتظارهای آنها محقق شده است، اما تا دستیابی به وضعیت پایدار قابل‌قبول راهی طولانی در پیش دارند.
شرح گزارش:
اینکه زندگی مردم در عراق کنونی نسبت به ۲۰ سال پیش – یعنی در دوره زمامداری صدام حسین و پیش از حمله ایالات‌متحده – در مجموع بهتر یا بدتر شده، پرسشی است که نمی‌توان به آن پاسخ قطعی داد. هر چند نشانه‌های ناشی از پی‌آمدهای منفی و بی‌ثبات‌کننده ناشی از جنگ، وضعیت میلیون‌ها نفر را بدتر کرده است، اما جلوه‌هایی از بهبود برخی شرایط نیز دیده می‌شود.
مارچ ۲۰۰۳ رییس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده جرج دابلیو بوش، با همراهی تونی بلر نخست‌وزیر وقت بریتانیا به انگیزه از بین بردن «سلاح‌های کشتار جمعی» به عراق لشکرکشی کردند، اما هیچ برنامه مشخصی درباره اینکه چه کسی یا کسانی باید جایگزین صدام حسین شوند، در میان نبود.
در عراق امروز ۴۷ درصد مردم امیدوارند امنیت و ثبات به عراق بازگردد و بزرگ‌ترین نگرانی ۲۸ درصد از مردم درگیری‌های فرقه‌ای و جنگ داخلی است. جنگ عراق به‌طور مستقیم حدود ۲۰۰ هزار غیرنظامی عراقی را قربانی کرد و با افزودن سایر مرگ‌ها در دوران آشوب و درگیری‌ها، در مجموع حدود نیم میلیون نفر جان‌شان را از دست داده‌اند.
بر اساس داده‌های جدید موسسه گالوپ، به‌خاطر وضعیت کنونی حاکم بر عراق دست‌کم نیمی از مردم این کشور هر روز نگرانی، خشم، اندوه و درد جسمی را تجربه می‌کنند. بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ با حمله داعش، عراقی‌ها بیش از هر کشور دیگری در جهان احساسات منفی همانند غم، نگرانی، خشم و آسیب جسمی و روانی را تجربه کردند.
با وجود اینکه سال‌ها از ریشه‌کن‌شدن داعش در این کشور می‌گذرد، اما در سال ۲۰۲۲ هر روز، ۶۱ درصد عراقی‌ها درد، ۵۹ درصدشان نگرانی، ۵۳ درصد استرس، ۴۶ درصد خشم و ۴۵ درصدشان غم را تجربه کرده‌اند.
با این حال، امیدواری نسبت به افزایش سطح امنیت مردم، اکنون حدود ۷۴ درصد عراقی‌ها از تنهایی راه‌رفتن در شب هراس ندارند، اما احساس فساد نسبت به حاکمان بیداد می‌کند و اعتماد میان مردم و دولت تا اندازه زیادی از بین رفته است.
برکناری صدام به سه دهه حکومت بعثی‌ها پایان داد، اما روند بعث‌زدایی، بدون تعیین جانشینی روشن و قابل اعتماد، ساختارهای دولتی و نظامی را ضعیف کرد و به اختلاف‌های خشونت‌آمیز بین عراقی‌ها دامن زد، به‌گونه‌ای که نظم و قانون از هم پاشید و تلاش‌ها برای بازسازی کشور ناکام ماند.
بر اساس این پیمایش جدید در سال ۲۰۰۲ نزدیک به ۸۸ درصد عراقی‌ها معتقدند فساد دولتی گسترده بوده است. در مقام مقایسه، در نیجریه ۹۴ درصد، لبنان ۹۱ درصد، کنیا ۹۰ درصد و غنا ۸۸ درصد مردم از بالاترین سطح احساس فساد در حکومت برخوردارند.
این آمار نشان می‌دهد اعتماد عراقی‌ها به دولت‌شان در ۱۵ سال گذشته به پایین‌ترین سطح رسیده است. بر همین اساس ۶۳ درصد عراقی‌ها به دولت‌شان اعتماد ندارند و ۳۷ درصد مردم در اعتراض‌های ضد دولتی مشارکت داشته‌اند.
اقتصاد عراق تک محصولی و بیش از ۹۹ درصد صادرات این کشور وابسته به نفت است. به‌خاطر همه‌گیری کرونا و شوک قیمت نفت، شرایط عراق در سال ۲۰۲۰ از نظر رشد اقتصادی نسبت به سال ۲۰۰۳ یعنی سقوط صدام حسین، شرایط دشوارتری را پشت‌سر گذاشت. در سال ۲۰۲۲ حدود ۴۱ درصد عراقی‌ها در زمینه تهیه غذا با مشکل مواجه بودند.
سال گذشته حدود دو سوم (۶۵ درصد) مردم وضعیت شغلی‌شان را تیره و تار می‌دیدند. در سال ۲۰۱۹ ناامیدی از یافتن شغل یکی از محرک‌های اصلی اعتراض‌های مردم بوده است. این اعتراض‌ها هم نشان‌دهنده مشارکت مدنی دموکراتیک مردم و هم آغازگر سرکوب خشونت‌آمیز امنیتی بود که صدها کشته برجای گذاشت.
با وجود مشکلات گسترده اقتصادی و فقر و بیکاری، حدود ۶۸ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گالوپ از استاندارد زندگی‌شان راضی هستند و چشم‌انداز آن را مثبت ارزیابی می‌کنند؛ حدود ۵۳ درصد مردم معتقدند استانداردهای زندگی‌شان نسبت به ۲۰ سال پیش بهتر شده است.
این داده‌ها بیان می‌کند با وجود ابرچالش‌های ساختاری که اقتصاد عراق با آن دست‌و پنجه نرم می‌کند، روند اقتصاد این کشور در مسیر درستی حرکت می‌کند.
عراق امروز نسبت به ۲۰ سال پیش تفاوت‌های بسیاری دارد. این کشور اکنون نزدیک به ۴۰ میلیون نفر جمعیت دارد. یعنی طی این دو دهه رشد جمعیت دو برابری داشته است. بیش‌تر عراقی‌ها بسیار جوان و کم‌تر از ۲۵ سال سن دارند. با این حال، پی‌آمدهای طولانی‌مدت ناشی از جنگ در عراق باعث شده است بسیاری از جوانان و نوجوانان این کشور نتوانند طعم وضعیت باثبات را بچشند.
هر چند از سال ۲۰۱۴ به این سو، امید مردم به برقراری امنیت و ثبات افزایش یافته و بخشی از انتظارهای آنها محقق شده است، اما تا دستیابی به وضعیت پایدار قابل‌قبول راهی طولانی در پیش دارند.