فرناز فصیحی و رونن برگمن
نیویورک تایمز
- به گزارش نیویورک تایمز، آوریل ۲۰۰۸ یکی از مقام‌های ارشد سرویس اطلاعاتی بریتانیا با سفر به تل‌آویو خبرهای محرمانه و جنجالی به همتایان اسراییلی‌اش منتقل کرد. بریتانیا در آن زمان گفته بود در ایران یک جاسوس با سطح بالای دسترسی به اسرار هسته‌ای و دفاعی کشور دارد.
- اعدام علیرضا اکبری معاون پیشین وزیر دفاع جمهوری اسلامی به جرم جاسوسی باعث شد رازی آشکار شود که ۱۵ سال از نظرها پنهان مانده بود: آقای اکبری همان جاسوس انگلستان بود.
- نیویورک تایمز سپتامبر ۲۰۱۹ گزارش داد منبع اطلاعاتی افشاگر سایت هسته‌ای فُردو، جاسوس بریتانیا است. به گفته سه مقام اطلاعاتی و امنیت ملی غربی، اطلاعات مربوط به این سایت، تنها یکی از افشاگری‌های آقای اکبری بوده است.
- زمانی که تردید‌های اسراییل و غرب مبنی بر تلاش مخفیانه ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای رو به افزایش بود، اکبری ماموریت یافت تا با سفارت‌خانه‌های کشورهای مختلف در تهران ارتباط بگیرد و آن‌ها را متقاعد کند برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است.
- سپتامبر ۲۰۰۹ باراک اوباما رییس‌جمهور وقت ایالات‌متحده و رهبران بریتانیا و فرانسه در نشست گروه ۷ در پیتس‌بورگ از سایت هسته‌ای فُردو پرده برداشتند.
- علیرضا اکبری در سال ۲۰۱۰ در لندن دچار حمله قلبی و همان‌جا ماندگار شد. وی آخرین بار در سال ۲۰۱۹ و در پی درخواست کمک و مشاوره از طرف شمخانی به ایران سفر کرد و چند روز بعد به وزارت اطلاعات احضار و پس از چندین بازجویی دستگیر شد.
- اسراییل در سال ۲۰۲۰ یعنی حدود یک سال پس از دستگیری اکبری، با استفاده از یک ربات کنترل از راه دور محسن فخری‌زاده را ترور کرد. مقام‌های تهران ژانویه امسال هویت جاسوس را اعلام کردند.
- علیرضا اکبری بدون اطلاع و حضور نزدیکانش اعدام و در گورستان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. بریتانیا اعدام وی را محکوم کرد و برای مدت کوتاهی سفریش را فراخواند و تحریم‌های جدیدی علیه تهران تعیین کرد.
شرح گزارش:
به گزارش نیویورک تایمز، آوریل ۲۰۰۸ یکی از مقام‌های ارشد سرویس اطلاعاتی بریتانیا با سفر به تل‌آویو خبرهای محرمانه و جنجالی به همتایان اسراییلی‌اش منتقل کرد. بریتانیا در آن زمان گفته بود در ایران یک جاسوس با سطح بالای دسترسی به اسرار هسته‌ای و دفاعی کشور دارد.
اعدام علیرضا اکبری معاون پیشین وزیر دفاع جمهوری اسلامی به جرم جاسوسی باعث شد رازی آشکار شود که ۱۵ سال از نظرها پنهان مانده بود: آقای اکبری همان جاسوس انگلستان بود.
به‌گفته مقام‌های اطلاعاتی، انتقال اسرار هسته‌ای جمهوری اسلامی به مقام‌های اطلاعاتی بریتانیا از سال ۲۰۰۴ توسط اکبری آغاز شده بود و تا سال ۲۰۱۹ ادامه داشت، اما به گفته دو منبع ایرانی نزدیک به سپاه پاسداران، جمهوری اسلامی با کمک روسیه به جاسوسی وی و افشای سایت هسته‌ای زیرزمینی مخفیِ در دل کوه‌های اطراف تهران پی برد.
جمهوری اسلامی پس از دستگیری، اکبری را افزون بر افشای اسرار هسته‌ای و نظامی، به لو دادن هویت و فعالیت‌های بیش از ۱۰۰ مقام دولتی از جمله محسن فخری‌زاده دانشمند ارشد هسته‌ای جمهوری اسلامی متهم کرد. البته بریتانیا هرگز به‌طور رسمی، به جاسوس‌بودن آقای اکبری اعتراف نکرد.
نیویورک تایمز سپتامبر ۲۰۱۹ گزارش داد منبع اطلاعاتی افشاگر سایت هسته‌ای فُردو، جاسوس بریتانیا است. به گفته سه مقام اطلاعاتی و امنیت ملی غربی، اطلاعات مربوط به این سایت، تنها یکی از افشاگری‌های آقای اکبری بوده است.
آقای اکبری در خانواده‌ای مذهبی در شیراز به‌دنیا آمد. او و برادر بزرگ‌ترش برای حضور در جبهه جنگ عراق علیه ایران داوطلب شدند. علیرضا اکبری پس از حدود ۶ سال در خط مقدم جنگ به یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران تبدیل شد.
با اتمام جنگ وی در سِمَت معاون وزیر دفاع و مشاور شورای عالی امنیت ملی و سایر نهادهای دولتی ارتقا مقام یافت و با محسن فخری‌زاده و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر پیشین دفاع ارتباط نزدیکی داشت.
زمانی که تردید‌های اسراییل و غرب مبنی بر تلاش مخفیانه ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای رو به افزایش بود، اکبری ماموریت یافت تا با سفارت‌خانه‌های کشورهای مختلف در تهران ارتباط بگیرد و آن‌ها را متقاعد کند برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است. او به این منظور مدام با سفیران بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان و روسیه در تماس بود.
بر اساس توضیحات آقای اکبری در ویدیو‌های اعتراف‌هایش که پس از اعدام پخش شد، سرویس اطلاعاتی انگلیس در سال ۲۰۰۴ در مهمانی سفارت انگلستان در تهران توانست وی را جذب کند. وی سال بعد به بریتانیا سفر کرد و با مامور سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا یا ام‌آی۶ دیدار کرد.
وی در سال‌های پس از این اتفاق، به‌منظور دیدار با ماموران سرویس اطلاعات در کشورهای اتریش، اسپانیا و بریتانیا شرکت‌های صوری ثبت کرد. بر اساس اعلام جمهوری اسلامی، وی از ام‌آی۶ نزدیک به ۲ میلیون پوند دریافت کرده بود.
بر اساس اعلام برادر آقای اکبری، وی در سال ۲۰۰۸ از تمامی سِمَت‌های رسمی‌اش بازنشسته شد، اما همچنان مشاور شمخانی و دیگر مقام‌های تهران باقی ماند. وی در همان سال به اتهام جاسوسی برای بریتانیا دستگیر شد و چهار ماه در زندان بود که البته دستگاه‌های اطلاعاتی جمهوری اسلامی در بازجویی‌ها به جایی نرسیدند و وی با حمایت دوستان قدرتمندش با قرار وثیقه آزاد و سپس پرونده‌اش بسته شد.
آوریل ۲۰۰۸ اطلاعات سری تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در مجتمع نظامی زیرزمینی فُردو به‌عنوان بخشی از تلاش‌های ایران برای ساخت بمب هسته‌ای توسط بریتانیا فاش شد. کشف این سایت درک جهان از برنامه هسته‌ای ایران را تغییر داد و باعث شد اسراییل و غرب برای مقابله با این اقدام تهران، برنامه‌های نظامی و سایبری جدیدی طرح کنند.
به گفته فردی که در آن زمان از مقام‌های ارشد سازمان اطلاعات آلمان بود، اطلاعاتی که بریتانیا در سال ۲۰۰۸ با اسراییل به اشتراک گذاشت، خیلی زود به آژانس‌های اطلاعاتی غربی منتقل شد. سپتامبر ۲۰۰۹ باراک اوباما رییس‌جمهور وقت ایالات‌متحده و رهبران بریتانیا و فرانسه در نشست گروه ۷ در پیتس‌بورگ از سایت هسته‌ای فُردو پرده برداشتند.
نورمن رول مدیر پیشین سی‌آی‌اِی گفت: کشف فُردو نگرش جامعه بین‌المللی نسبت به جمهوری اسلامی را به‌شدت تغییر داد و باعث شد چین و روسیه درباره شفاف‌نبودن تهران راجع به برنامه هسته‌ای‌اش متقاعد شوند و به تحریم‌ها شدت بخشید.
علیرضا اکبری در سال ۲۰۱۰ در لندن دچار حمله قلبی و همان‌جا ماندگار شد. همسر و دو دخترش نیز مدت کوتاهی بعد به او پیوستند و شهروندی انگلستان را دریافت کردند، اما به گفته برادرش بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ وی دست‌کم ۳ بار از لندن به تهران سفر کرد.
وی آخرین بار در سال ۲۰۱۹ و در پی درخواست کمک و مشاوره از طرف شمخانی به ایران سفر کرد و چند روز بعد به وزارت اطلاعات احضار و پس از چندین بازجویی دستگیر شد.
به گفته دو ایرانی نزدیک به سپاه پاسداران، جمهوری اسلامی متوجه افشاکردن سایت فُردو توسط اکبری شد که سازمان اطلاعات روسیه آن را تایید کرد. هنوز مشخص نیست روسیه چگونه به این اطلاعات دسترسی پیدا کرده است.
اسراییل در سال ۲۰۲۰ یعنی حدود یک سال پس از دستگیری اکبری، با استفاده از یک ربات کنترل از راه دور محسن فخری‌زاده را ترور کرد. مقام‌های تهران ژانویه امسال هویت جاسوس را اعلام کردند.
علیرضا اکبری بدون اطلاع و حضور نزدیکانش اعدام و در گورستان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. بریتانیا اعدام وی را محکوم کرد و برای مدت کوتاهی سفریش را فراخواند و تحریم‌های جدیدی علیه تهران تعیین کرد.