مازیار شیبانی‌فر
- دو زلزله ۷٫۸ و ۷٫۵ ریشتری که ترکیه و سوریه را لرزاند باعث ایجاد زلزله‌ای مجازی در توییتر هم شده بود که ادعا می‌کرد: «این زلزله حمله روشمند [غربی‌ها] علیه کردها است. به‌ویژه که امسال قرار است انتخابات ریاست‌جمهوری در ترکیه برگزار شود و رجب طیب اردوغان نمی‌خواهد قدرت را واگذار کند.» توییت‌هایی که بعدتر به‌خاطر «انتشار اطلاعات نادرست» از سوی توییتر پاک شد.
- · «هارپ» عنوان یک برنامه تحقیقاتی نیروی هوایی ایالات‌متحده است که بر اساس آن یک فرستنده پرقدرت با فرکانس بالا، ویژگی‌ها و رفتار یونوسفر (بالاترین بخش اتمسفر کره زمین) را بررسی می‌کرد. کارشناسان بسیاری به رویترز گفته‌ا‌ند هارپ نمی‌تواند مسئول ایجاد زلزله در ترکیه یا دیگر نقاط جهان باشد.
- ویدیوهایی در فضای مجازی منتشر شده است که پیش از وقوع زلزله، ناگهان افق روشن می‌شود و کاربران معتقدند این اتفاق همانند رعد و برق بوده است. جیمسین سیمپسون استاد مهندسی برق و کامپیوتر در دانشگاه یوتا می‌گوید من نمی‌توانم ارتباطی میان صاعقه و زلزله پیدا کنم. هر چند در ویدیوهای منتشر شده نیز نور از سمت زمین به سمت فضا می‌رود.
- جسیکا ترنر ژئوفیزیکدان سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده نیز تاکید کرد: ایجاد زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷٫۸ ریشتر از توان بشر خارج است. برای این کار انرژی زیادی باید آزاد شود که شرایط آن برای انسان در دنیای امروز امکان‌پذیر نیست.
- مرز بین کشورهای ترکیه و سوریه در نزدیکی سیستم گسلی آناتولی قرار دارد؛ جایی که چندین صفحه با هم در تماس هستند: آفریقا، آناتولی (محل قرار گرفتن ترکیه)، عربی و اوراسیا.
- ترکیه سابقه چنین زمین‌لرزه‌های بزرگی را دارد. در سال ۱۹۹۹ زلزله‌ای به بزرگی ۷٫۴ در مقیاس ریشتر استانبول را لرزاند و حدود ۱۷ هزار نفر جان‌شان را از دست دادند. زمین‌لرزه بزرگ دیگری در سال ۱۹۳۹ نیز در ترکیه رخ داده است.
- همراه با هر فاجعه طبیعی که رخ می‌دهد، فرصتی برای معتقدان به تئوری‌های توطئه فراهم می‌شود تا این رویدادها را در چارچوب باورهای خود تفسیر کنند. در حالی که جامعه علمی معتقد است زمین‌لرزه‌ها بر روی گسل‌های طبیعی رخ می‌دهند.
- در طول فاجعه فوکوشیمای ژاپن در مارچ ۲۰۱۱ نیز موضوع هارچ بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی داشت.
شرح گزارش:
دوشنبه ششم فوریه امسال زمین در ترکیه و سوریه به‌شدت لرزید و بر اساس آخرین آمار تعداد کشته‌شدگان از مرز ۳۷ هزار نفر نیز عبور کرده است. در این فضای غمبار، شبکه‌های اجتماعی ترکیه متاثر از توییت‌هایی شد که مدعی بود زلزله در ترکیه حاصل عملیات «هارپ» (HAARP) و ایجاد‌شده توسط ناتو یا ایالات‌متحده است.
دو زلزله ۷٫۸ و ۷٫۵ ریشتری که ترکیه و سوریه را لرزاند باعث ایجاد زلزله‌ای مجازی در توییتر هم شده بود که ادعا می‌کرد: «این زلزله حمله روشمند [غربی‌ها] علیه کردها است. به‌ویژه که امسال قرار است انتخابات ریاست‌جمهوری در ترکیه برگزار شود و رجب طیب اردوغان نمی‌خواهد قدرت را واگذار کند.» توییت‌هایی که بعدتر به‌خاطر «انتشار اطلاعات نادرست» از سوی توییتر پاک شد.
البته اینها نظر کاربران فضای مجازی است. کارشناسانی که با رویترز گفت‌وگو کرده‌اند بر این باورند که زمین لرزه اخیر در ترکیه هیچ ارتباطی به برنامه نظامی پیشین ایالات‌متحده با نام برنامه تحقیقاتی شفق فعال با فرکانس بالا یا همان «هارپ» ندارد. چون این برنامه از توان ایجاد زلزله برخوردار نیست.
«هارپ» عنوان یک برنامه تحقیقاتی نیروی هوایی ایالات‌متحده است که بر اساس آن یک فرستنده پرقدرت با فرکانس بالا، ویژگی‌ها و رفتار یونوسفر (بالاترین بخش اتمسفر کره زمین) را بررسی می‌کرد. کارشناسان بسیاری به رویترز گفته‌ا‌ند هارپ نمی‌تواند مسئول ایجاد زلزله در ترکیه یا دیگر نقاط جهان باشد.
دیوید مالاسپینا دانشمند محقق در آزمایشگاه فیزیک جوی و فضایی (LASP) در دانشگاه کلرادو بولدر گفت: امواج رادیویی هارپ شبیه به ایستگاه پخش رادیویی قوی اِی‌اِم (AM) است. این نوع امواج رادیویی کمتر از یک سانتی‌متر به داخل زمین نفوذ می‌کنند، در حالی که زمین لرزه‌ها بسیار عمیق‌ترند. زلزله ترکیه از تکانه‌هایی در عمق ۱۷ کیلومتری سطح زمین به‌وجود آمده است.
توشی نیشیمورا دانشیار پژوهشی مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه بوستون گفته است: اکنون هیچ فناوری برای پرتاب امواج رادیویی از زمین و بازگشت آن و برخورد دقیق به یک شهر وجود ندارد. به‌نظر نمی‌رسد امواج رادیویی بتوانند چنین زمین‌لرزه‌ای ایجاد کنند.
ویدیوهایی در فضای مجازی منتشر شده است که پیش از وقوع زلزله، ناگهان افق روشن می‌شود و کاربران معتقدند این اتفاق همانند رعد و برق بوده است. در این زمینه جیمسین سیمپسون استاد مهندسی برق و کامپیوتر در دانشگاه یوتا معتقد است پدیده‌ای که با عنوان نورهای زلزله شناخته می‌شود، در بسیاری از دیگر زلزله‌ها نیز دیده شده است. من نمی‌توانم ارتباطی میان صاعقه و زلزله پیدا کنم. هر چند در ویدیوهای منتشر شده نیز نور از سمت زمین به سمت فضا می‌رود.
به گزارش یو‌اس‌ای تودی، زمین‌شناسان معتقدند زمین‌لرزه‌هایی که ترکیه و سوریه را لرزاند به‌خاطر قرارگیری این منطقه بر روی یک سیستم گسلی شناخته‌شده است و نمی‌تواند ساخته دست بشر باشد.
راشل ابرکرومبی محقق دانشگاه بوستون در زمینه فرآیند گسیختگی زمین‌لرزه اعلام کرد: هیچ‌کس توانایی ایجاد عمدی یک زلزله بزرگ را ندارد. اتفاق‌هایی همانند انفجار مخزن‌های بزرگ آب یا فاضلاب‌های زیرزمینی یا فعالیت‌های مربوط به استخراج هیدروکربن یا پروژه‌های مربوط به گرمایش زمین ممکن است بتواند باعث ایجاد زلزله خفیف شود، اما ایجاد زمین‌لرزه‌ای به این بزرگی، هرگز!
جسیکا ترنر ژئوفیزیکدان سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده نیز تاکید کرد: ایجاد زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷٫۸ ریشتر از توان بشر خارج است. برای این کار انرژی زیادی باید آزاد شود که شرایط آن برای انسان در دنیای امروز امکان‌پذیر نیست.
مناطق گسلی، شکستگی‌هایی در پوسته زمین هستند که بر اثر حرکت صفحه‌های تکتونیکی (سنگی) به‌وجود می‌آید و در بخش‌هایی از پوسته بیرونی زمین قرار دارند. زمین‌لرزه‌ها در این مناطق زمانی رخ می‌دهند که افزایش فشار صفحه‌های تکتونیکی بر همدیگر باعث می‌شود بخش‌هایی از پوسته «شکسته یا جابه‌جا شود» و امواج لرزه‌ای را آزاد کند.
مرز بین کشورهای ترکیه و سوریه در نزدیکی سیستم گسلی آناتولی قرار دارد؛ جایی که چندین صفحه با هم در تماس هستند: آفریقا، آناتولی (محل قرار گرفتن ترکیه)، عربی و اوراسیا.
ترکیه سابقه چنین زمین‌لرزه‌های بزرگی را دارد. در سال ۱۹۹۹ زلزله‌ای به بزرگی ۷٫۴ در مقیاس ریشتر استانبول را لرزاند و حدود ۱۷ هزار نفر جان‌شان را از دست دادند. زمین‌لرزه بزرگ دیگری در سال ۱۹۳۹ نیز در ترکیه رخ داده است.
به گزارش نیوز این فرانس، برخی از نظریه‌پردازان توطئه بر این باورند که نهادهای علمی و نظامی در سراسر جهان پنهان هستند. زلزله، آتش‌سوزی جنگل‌ها، سیل‌ها، طوفان‌ها و دیگر پدیده‌هایِ طبیعیِ سال‌هایِ اخیر از دیدگاه این گروه سرچشمه یکسانی دارند: یک سلاح مخفی کنترل آب و هوا که متعلق به ارتش ایالات‌متحده است و «هارپ» نامیده می‌شود.
همراه با هر فاجعه طبیعی که رخ می‌دهد، فرصتی برای معتقدان به تئوری‌های توطئه فراهم می‌شود تا این رویدادها را در چارچوب باورهای خود تفسیر کنند. در حالی که جامعه علمی معتقد است زمین‌لرزه‌ها بر روی گسل‌های طبیعی رخ می‌دهند.
با نگاهی به نرم‌افزار گوگل ترندز (Google Trends) می‌توان مشاهد کرد در طول فاجعه فوکوشیمای ژاپن در مارچ ۲۰۱۱ نیز موضوع هارچ بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی داشت. تابستان ۲۰۲۱ چندین وب‌سایت ویدیویی را به اشتراک گذاشتند که به ادعای آنها، برزیلی‌ها در حال خراب کردن «آنتن‌های هارپ» هستند.