مازیار شیبانی‌فر
“الکساندر جی. لوکاشنکو” رییس‌جمهور بلاروس که با‌عنوان آخرین دیکتاتور بی‌رحم اروپا شناخته می‌شود از سوی پروژه “گزارش‌گری جرایم سازمان‌یافته و فساد (OCCRP)” به‌عنوان فاسدترین شخصیت سیاسی سال 2021 معرفی شد. این عنوان با توجه به تمامی اقدام‌های وی در زمینه فعالیت‌های جنایتکارانه سازمان‌یافته و فسادبرانگیز به وی داده شده است.
به گزارش وب‌سایت رسمی این پروژه، گروهی شامل 6 روزنامه‌نگار و پژوهشگر که در مورد فساد، مطالعه و گزارش‌دهی می‌کنند، از میان 1167 سیاست‌مدار، فرد یا نهاد رسمی در جهان که برای معرفی به‌عنوان افراد فاسد نامزد شده بودند، 4 نفر را برگزیدند که عنوان فاسدترین به لوکاشنکو تعلق گرفت. طی یک دهه گذشته، امسال نخستین بار است که این تصمیم‌گیری با بیشترین تعداد رای انجام شده است.
از نظر دستاندرکاران این پروژه، “اشرف غنی” رییس‌جمهور پیشین افغانستان، “بشار اسد” رییس‌جمهور سوریه، “رجب طیب اردوغان” رییس‌جمهور ترکیه و “سباستین کورتس” صدراعظم سابق اتریش در رده‌های بعدی فاسدترین سیاستمداران جهان قرار دارند.
“درو سالیوان” یکی از بنیان‌گذاران پروژه گزارش‌گری جرایم سازمان‌یافته و فساد که به عنوان قاضی در این گروه فعالیت می‌کند، گفت: “امسال از نظر فسادهای سازمان‌یافته در جهان شاخص بود، اما لوکاشنکو پرچمدار به‌شمار می‌رود.”
بخشی از سرفصل‌های فساد رییس‌جمهور بلاروس در طول سال 2021 عبارت است از:
- انتقال پول دولتی به گروهی از نزدیکان خانواده لوکاشنکو
- ردگیری هواپیمای مسافربری رایان ایر و مجبورکردن خلبان برای فرود در مینسک برخلاف تمامی قوانین بین‌المللی هوانوردی، به‌منظور دستگیری یکی از مخالفان
- ایجاد بحران مرزی با اتحادیه اروپا با ایجاد موج پناه‌جویان
- انتشار درمان‌های غیرواقعی و ارایه اطلاعات نادرست درباره کرونا
“لوییز شِلی” از دانشگاه جُرج مِیسِن به‌عنوان یکی دیگر از داوران این پروژه اظهار داشت: “لوکاشنکو با سیاسی‌بازی افراد آسیب‌پذیر را به بهانه‌های خیالی به بلاروس کشاند و زمینه جدیدی برای ایجاد بدبینی و ظلم به‌وجود آورد و از شبکه‌های جنایتکار و فاسد دولت بلاروس برای ترویج مهاجرت گروهی استفاده کرده که منجر به گسترش ناامیدی، خشونت و ظلم بی‌پایان شده است.”
لوکاشنکو که 67 سال دارد از سال 1993 در مینسک به قدرت رسیده است. وی با کمک و تایید کرملین به تقلب در انتخابات، شکنجه منتقدان و دستگیری و ضرب و شتم معترضان دست زده است.
رییس‌جمهور بلاروس خود را “باتکا” (به معنای پدر) مردم بلاروس می‌خواند و هر کسی که این تصویرسازی را به چالش بکشد با سرنوشتی مشابه “رومن پروتاسویچ” روبه‌رو می‌شود که 7 ماه پس از بیرون کشیدنش از هواپیمای رایان ایر، پشت میله‌های زندان ماند یا “سرگئی تیخانوفسکی” که به‌خاطر سازماندهی تظاهرات ضد دولتی در سال 2020 به‌تازگی محکوم به 18 سال زندان شده است.
لوکاشنکو در داخل بلاروس قدرت نامحدودی دارد، اما از نظر بین‌المللی با تحریم مواجه است. در واقع، تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه این کشور بود که باعث انتقام‌گیری وی از طریق به‌راه‌انداختن موج پناه‌جویان شد. به نظر می‌رسد او به همان اندازه که نسبت به رنج‌کشیدن شهروندان خود بی‌تفاوت است، به مهاجران ناامید از جمله کودکان لرزان، گرسنه و بی‌سرپناه نیز اهمیت نمی‌دهد.
نفر دوم این فهرست “محمداشرف غنی احمدزی” رییس‌جمهور برکنارشده افغانستان است که به‌یقین شایستگی دریافت چنین عنوانی را دارد. او هم در زمینه فساد و هم بی‌کفایتی، گوی سبقت را از دیگران ربوده است. اشرف غنی مردم خود را رها کرد و آنها را در دامان بدبختی و مرگ واگذاشت تا بتواند در منجلاب بی‌اخلاقی میان گروهی از مقام‌های فاسد دولت سابق، در امارات متحده عربی آسوده زندگی کند.
بشار اسد نیز سوریه را وارد یک جنگ داخلی ویرانگر کرد و در حالی قدرت را قبضه کرده که صدها میلیون دلار از ثروت ملی سوریه را دزدیده است. اردوغان نیز دولتی فاسد را رهبری می‌کند که با استفاده از بانک‌های دولتی، درآمدهای نفتی ایران که به چین فروخته شده است را پول‌شویی می‌کند. کورتس رهبر سابق حزب مردم اتریش (ÖVP) نیز به همراه 9 سیاست‌مدار و روزنامه‌نگار دیگر به اختلاس و رشوه‌گیری متهم‌اند.
پروژه گزارش‌گری جرایم سازمان‌یافته و فساد که از سال 2012 کار خود را آغاز کرده است، حد فاصل سال‌های 2012 تا 2020 به ترتیب، الهام علی‌اف (رییس‌جمهور کشور آذربایجان)، پارلمان رومانی، ولادیمیر پوتین (رییس‌جمهور روسیه)، میلو جوکانوویچ(سیاست‌مدار اهل مونته‌نگرو)، نیکلاس مادورو (رییس‌جمهور ونزوئلا)، رودریگو دوترته (رییس‌جمهور فیلیپن)، دانسکه بانک (بانک دانمارکی و بانی بزرگ‌ترین اختلاس اتحادیه اروپا) و جوزف موسکات (نخست‌وزیر سابق مالتا) را به عنوان فاسدترین سیاستمداران، نهادهای حکومتی یا موسسه‌های مالی در جهان معرفی کرده است.