مازیار شیبانی‌فر
جو بایدن رییس‌جمهور برگزیده آمریکا که حدود دو ماه دیگر بر مسند خود تکیه خواهد زد، از حالا اقدام به یارگیری و معرفی اعضای اصلی تیم خود کرده که یکی از این افراد آنتونی بلینکن است. وی برای قرار گرفتن در سمت وزیر امور خارجه به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین وزارت‌خانه‌های آمریکا، به ویژه در شرایط کنونی، در نظر گرفته شده است. با توجه به سابقه بلینکن، وی در اندیشه بازسازی جایگاه و اعتبار آمریکا و بازگشت به برجام است.
آنتونی جان بلینکن از سیاست‌مداران کهنه کار آمریکایی است که از سال 2002 تا 2008 به عنوان رییس دفتر کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده فعالیت کرده است. وی از در سال ۲۰۱۳ به عنوان دستیار باراک اوباما رییس‌جمهور پیشین ایالات متحده آمریکا و معاون مشاور امنیت ملی فعالیت کرده است و از ۲۰۱۴ تا ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ معاون وزیر امور خارجه آمریکا بود. زمانی که وی معاون وزیر امور خارجه آمریکا بود به 40 کشور مختلف جهان سفر کرد و اقدام‌های موثری در زمینه رهبری دیپلماسی در مبارزه با داعش انجام داد. وی هم‌چنین در برقراری توازن قدرت در آسیا موثر بود و برای حل بحران جهانی پناهندگان گام‌های موثری برداشت.
بلینکن عضو پیوسته ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (Center for Strategic and International Studies) است. این اندیشکده آمریکایی در واشینگتن دی سی آمریکا قرار دارد. اساسنامه این مرکز بر تعهد به بی‌طرفی حزبی تاکید دارد. این مرکز درباره مسایل مختلفی از جمله سیاست، اقتصاد و امنیت بین‌الملل در سراسر جهان با تمرکز بر روابط بین‌الملل، تجارت، فناوری، دانش مالی، انرژی و ژئواستراتژی فعالیت می‌کند. این اندیشکده هم‌زمان با برخورداری از اندیشه‌های اعضای رسمی خود، از حمایت فکری سیاست‌مداران مهمان که از آنها با عنوان دولت‌مردان متمایز (Distinguished Statesman) یاد می‌کنند همانند ایهود باراک، کلارک مرداک و زبیگنیف برژینسکی نیز بهره می‌برند. در گزارش دانشگاه پنسیلوانیا، CSIS عنوان برترین اندیشکده در جهان، در میان اندیشکده‌های دفاع و امنیت ملی و رتبه چهارم بهترین اندیشکده‌ها با بیش‌ترین پیشنهادهای نوآورانه معرفی شده است.
اکنون آمریکا در موقعیت مناسبی نیست
اکتبر 2020 بلینکن در گفت‌وگو با واشنگتن پست درباره بازگشت به برجام گفت: “اکنون ما در موقعیت مناسبی نیستیم. تصمیم ترامپ برای خروج از برجام و طرح فشار حداکثری، همان‌طور که من و برخی از جمهوری‌خواهانی که پیش از این از برجام انتقاد کرده بودیم، پیش‌بینی‌مان یک شکست [سیاسی] سنگین [به خاطر این تصمیم ترامپ] بود. با این اقدام، ایران برنامه هسته‌ای خود را بار دیگر شروع کرد و مدت زمان لازم برای تولید سلاح هسته‌ای را از حدود یک سال به سه ماه کاهش داد. در همین حال، ما را از متحدان‌مان جدا کرد و ایران را به آغوش چین و روسیه (2 عضو از 5 عضو دایمی شورای امنیت سازمان ملل متحد) انداخت. ما به دلیل نداشتن حمایت کافی برای ادامه تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران (حتی بدون استفاده چین و روسیه از حق وتو) و با توسل به “تحریم‌های زودبازده” برای توافق‌نامه‌ای که دیگر عضو آن نیستیم، در عمل تحقیر شده‌ایم.”
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو افزود: “اگر ایران به شرایط پیش از برجام برگردد، ایالات متحده نیز به برجام باز خواهد گشت. دولت بایدن “برای تداوم و تقویت” این توافق‌نامه با متحدان‌مان هم‌آهنگی‌های گسترده‌ای انجام خواهد داد.”
ما قصد داریم به برجام برگردیم
سپتامبر 2020 سی‌بی‌سی نیوز گفت‌وگوی مفصلی با بلینکن انجام داده بود که در بخش‌‌هایی از آن، وی درباره موضوع ایران و کره شمالی نیز صحبت کرده بود. وی درباره کره شمالی گفت: “هدف ما روشن است. ما شبه جزیره کره را بدون سلاح هسته‌ای می‌خواهیم. برای رسیدن به این نقطه، ما نیازمند همکاری نزدیک با متحدان‌مان و دیپلماسی بسیار هوشمندانه و پیچیده هستیم. من تاکید می‌کنم که این کار بسیار دشوار است، اما همان‌گونه که ما توانستیم با ایران به توافق برسیم با کره شمالی نیز می‌توانیم.”
وی درباره شیوه تعامل با ایران اظهار داشت: “هنگامی که پرزیدنت ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران فاصله گرفت – توافقی که امکان مسدود کردن راه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای یا دست‌کم دستیابی به مواد مورد نیاز برای شکافت اتم را داشت – قول داد به توافق بهتری دست یابدکه البته عکس آن اتفاق افتاد. اکنون ایران در حال افزایش توان هسته‌ای خود است. ترامپ در واقع ایران را از تعهدهای خود در توافق هسته‌ای آزاد کرد… اکنون ما قصد داریم به مفاد توافق هسته‌ای ایران که توسط پرزیدنت اوباما و دولت وی تدوین شده بود بازگردیم و بندهای مربوط به تحریم‌ها [در برجام] را مورد توجه قرار دهیم.”
البته از مدتی قبل سیاست‌مداران اسراییل و عربستان سعودی نسبت به بازگشت بایدن به برجام موضع گرفته‌اند و به طور رسمی از وی خواسته‌اند این کار را انجام ندهد. آنها بر این باورند که بازگشت آمریکا به برجام موجب افزایش قدرت منطقه‌ای ایران می‌شود. حال باید منتظر ماند و دید بلینکن چه راهکاری در پیش خواهد گرفت که هم بتواند بار دیگر اعتماد و همکاری متحدان اروپایی خود را به دست بیاورد، هم در مقابل چین و روسیه به هم‌گرایی بیش‌تری در منطقه برسد و هم اسراییل و عربستان را راضی نگه‌دارد.