مازیار شیبانی‌فر
- هوش مصنوعی یکی از زیرشاخه‌های علوم کامپیوتر است که می‌تواند به ابررایانه‌ها امکان تصمیم‌گیری بدهد. پدیده‌ای که در جهان آینده می‌تواند پی‌آمدهای بسیاری به‌همراه داشته باشد.
- چین، ایالات‌متحده، انگلستان، کانادا، روسیه، آلمان، نروژ، سوئد، فرانسه و هند جزو رهبران تولید و توسعه هوش مصنوعی در جهان هستند. ژاپن، کره‌جنوبی و ایتالیا نیز در این زمینه بسیار فعالند.
- پرسش اساسی این است که آیا هوش مصنوعی می‌تواند با هوش انسان برابری کند؟ پاسخ کارشناسان «مثبت» است!
- به باور کارشناسان، یکی از کاربردهای کلیدی هوش مصنوعی در زمینه امنیت سایبری است. این فناوری از حجم انبوهی از داده‌ها استفاده می‌کند که می‌تواند نگرانی‌هایی در مورد به‌خطر افتادن حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها ایجاد کند.
- به‌تازگی این بحث در رسانه‌ها داغ شده است که هوش مصنوعی با اشتباه در برخی الگورتیم‌های تعریف‌شده، می‌تواند بر آزادی بیان در شبکه‌های اجتماعی تاثیر منفی بگذارند یا سوگیری‌های نادرست بر اساس نژاد و جنسیت و احتمال دستگیری بی‌گناهان را ایجاد کند.
- استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، نیوزیلند، کره‌جنوبی، سنگاپور، اسلوونی، بریتانیا، ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا مشارکت جهانی در زمینه قانون‌مندی هوش مصنوعی (GPAI) مبتنی بر حقوق‌بشر، فراگیری، تنوع، نوآوری و رشد اقتصادی راه‌اندازی کرده‌اند.
شرح مقاله:
هوش مصنوعی یکی از زیرشاخه‌های علوم کامپیوتر است که می‌تواند به ابررایانه‌ها امکان تصمیم‌گیری بدهد. پدیده‌ای که در جهان آینده می‌تواند پی‌آمدهای بسیاری به‌همراه داشته باشد.
بر اساس اعلام وب‌سایت رنکین رویالز، اکنون در جهان ۱۰ کشور می‌کوشند تا انقلاب هوش مصنوعی را پیش ببرند.:
یکم- دولت چین اعلام کرده است تا سال ۲۰۳۰ با سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری، در زمینه هوش مصنوعی پیشروترین کشور جهان خواهد بود. این کشور با ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون کاربر، از بزرگ‌ترین بازار داخلی جهان برخوردار است و طیف متنوعی از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های بزرگ چینی می‌توانند این کشور را به یکی از رهبران جهان در هوش مصنوعی تبدیل کند.
دوم- ایالات‌متحده با برخورداری از بیش از ۱ هزار استارتاپ و ۱۰ میلیارد دلار سرمایه خطرپذیر، در مسیر تبدیل‌شدن به دومین ابرقدرت هوش مصنوعی جهان قرار دارد. البته به‌علت کاهش بودجه دولتی برای تحقیقات درباره هوش مصنوعی، افزایش هزینه‌های آموزش و ایجاد محدودیت شدید برای مهاجرت پژوهشگران خارجی، آینده توسعه هوش مصنوعی در این کشور مبهم است.
سوم- انگلستان با برخورداری از ۱۲۱ شرکت مجهز به هوش مصنوعی در سراسر اروپا، در جایگاه سوم این فهرست قرار دارد. امسال نخستین مجموعه کامل راهبردهای متمرکز بر بهبود توانمندی‌های بلندمدت این کشور در زمینه توسعه آموزش هوش مصنوعی منتشر شده است. پیش‌بینی می‌شود از طریق اجرای این طرح، طی ۱۰ سال آینده این کشور پیشرفت‌های قابل‌توجهی به‌دست بیاورد.
چهارم- کانادا دیگر کشوری است که در زمینه تحقیق و توسعه هوش مصنوعی نقش کلیدی دارد. این کشور با بهره‌گیری از استعدادهای درخشان جهان در زمینه فناوری هوش مصنوعی، به‌عنوان یکی از رهبران نوپدید این عرصه فعالیت می‌کند.
واترلو یکی از مراکز اصلی توسعه هوش مصنوعی در کانادا به‌شمار می‌رود. جایی که اکنون میزبان بیش از ۹۰ شرکت است که تعداد آنها به‌سرعت افزایش می‌یابد. دولت کانادا مارچ ۲۰۱۷ به سرمایه‌گذاری ۱۲۵ میلیون دلاری در عرصه تحقیقات هوش مصنوعی دست زد.
پنجم- روسیه تا پیش از حمله به اوکراین، به‌طور مرتب هر سال حدود ۱۲ و نیم میلیون دلار برای توسعه هوش مصنوعی هزینه می‌کرد. البته بسیاری از جنبه‌های گسترش هوش مصنوعی در این کشور جنبه نظامی دارد؛ همانند تولید هواپیماهای جنگنده بسیار پیشرفته یا توپخانه‌های خودکار.
ششم- آلمان به‌خاطر تعداد مقاله‌های تحقیقاتی منتشرشده در زمینه هوش مصنوعی در این جایگاه قرار می‌گیرد. آلمان قصد دارد در این زمینه یکی از رهبران جهان باشد. از این رو، اقدام به تاسیس دو دانشگاه فناوری کرده است و با شرکت‌هایی همانند پورش، دایملر و بوش برای توسعه هوش مصنوعی همکاری تحقیقاتی دارد.
هفتم- گرچه نروژ راه زیادی تا تبدیل‌شدن به یکی از قدرت‌های هوش مصنوعی دارد، اما از سال ۲۰۱۷ با بودجه‌ای ۱۱ میلیون دلاری برای ساخت نیروگاهی برخوردار از هوش مصنوعی تلاش می‌کند. اکنون برخی از معتبرترین نهادهای دانشگاهی نروژ برای توسعه تخصصی این فناوری با یکدیگر همکاری می‌کنند.
هشتم- سوئد بر اساس یک نظرسنجی به این نتیجه رسید که حدود ۸۰ درصد از شهروندان این کشور نسبت به هوش مصنوعی و روبات‌ها خوش‌بین‌اند؛ به‌ویژه که اتحادیه‌ها و کارمندان سوئدی معتقدند فناوری، استعدادهای انسانی را بهبود می‌بخشد و مزیت رقابتی در بازارهای جهانی ایجاد می‌کند.
نهم- فرانسه قصد دارد امسال نزدیک به ۲ میلیارد دلار در زمینه تحقیقات هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند. فرانسه می‌خواهد بودجه مشخصی برای همکاری تحقیقاتی با آلمان اختصاص دهد. در همین راستا، آی‌بی‌ام، سامسونگ، فوجیتسو و دیپ مایند از ایجاد مراکز تحقیقاتی هوش مصنوعی در فرانسه خبر داده‌اند.
دهم- هند جزو کشورهای در حال رشد است. با آنکه دولت هند هیچ بودجه مشخصی را برای توسعه هوش مصنوعی اختصاص نداده، اما متعهد شده است از ابتکارعمل‌های جهانی در این زمینه استقبال و با آن همراهی کند.
بر اساس اعلام موسسه بروکینگز، توسعه هوش مصنوعی در جهان بر دو پایه استوار است: سطح فناوری‌های موجود در کشورها و میزان سرمایه انسانی. اکنون به‌روشنی ایالات‌متحده و چین با برخورداری از برترین امکانات در زمینه فناوری و تحقیق و امکان سرمایه‌گذاری، بهتر از سایر کشورها عمل می‌کنند.
از این دیدگاه، انگلستان، فرانسه، ژاپن و آلمان دنبال‌کنندگان اصلی دو کشور برتر فعال در زمینه هوش مصنوعی هستند. البته بریتانیا با برخورداری از امکان سرمایه‌گذاری گسترده در این زمینه، می‌تواند ایالات‌متحده و چین را به چالش بکشد. هر چند در میان این کشورها، ژاپن به‌خاطر بهره‌مندی از اقتصادی بزرگ‌تر، می‌تواند تلاش‌هایش در این زمینه را سرعت ببخشد.
از این منظر، هند، کانادا، کره جنوبی و ایتالیا دیگر رهبران عرصه هوش مصنوعی به‌شمار می‌روند. البته دولت هند امکان بودجه‌ریزی بیش‌تری نسبت به ۳ کشور دیگر و در نتیجه احتمال رشد سریع‌تر را دارد.
طی سال‌های اخیر هوش مصنوعی بیش‌تر در عرصه اینترنت کاربرد داشته است، اما گونه‌های پیچیده‌تر آن می‌تواند در عرصه حمل و نقل، کشاورزی، مراقبت‌های بهداشتی و بسیاری از زمینه‌های دیگر استفاده شود. به باور کارشناسان دیگ واچ، پرسش اساسی این است که آیا هوش مصنوعی می‌تواند با هوش انسان برابری کند؟ پاسخ کارشناسان «مثبت» است!
کارشناسان تخمین می‌زنند هوش مصنوعی با سرعت کنونی تا سال ۲۰۳۰ می‌تواند نزدیک به ۱۶ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی و دستیابی به برخی از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل کمک کند.
هر چند برآوردها برای سال ۲۰۳۰ نشان می‌دهد کشورهای آمریکای شمالی و چین ممکن است از بیشترین دستاوردهای اقتصادی هوش مصنوعی بهره ببرند، اما کشورهای در حال توسعه، از این فناوری بهره کمتری می‌برند.
به باور کارشناسان، یکی از کاربردهای کلیدی هوش مصنوعی در زمینه امنیت سایبری است. این فناوری، هم می‌تواند به شناسایی و مقابله با تهدیدهای سایبری کمک کند و هم با نفوذ در جامعه‌های اطلاعاتی، امنیت ملی کشورها را به خطر بیندازد. سیستم‌های هوش مصنوعی با حجم انبوهی از داده‌ها کار می‌کنند. این موضوع می‌تواند نگرانی‌هایی در مورد به‌خطر افتادن حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها ایجاد کند.
به‌تازگی این بحث در رسانه‌ها داغ شده است که هوش مصنوعی با اشتباه در برخی الگورتیم‌های تعریف‌شده، می‌تواند بر آزادی بیان در شبکه‌های اجتماعی تاثیر منفی بگذارند یا سخنان نفرت‌پراکنانه را تبلیغ کند. این موضوع می‌تواند اخلاق، انصاف، عدالت، شفافیت و مسئولیت‌پذیری حکومت‌ها را مخدوش کند. سوگیری‌های نادرست بر اساس نژاد و جنسیت و احتمال دستگیری بی‌گناهان، دیگر تهدید عملکرد اشتباه این فناوری است.
به‌تازگی کمیسیون اروپا یک گروه تخصصی بسیار ماهر، در زمینه هوش مصنوعی ایجاد کرده است تا از اجرای استراتژی اروپا در این عرصه حمایت کند و توصیه‌هایی در مورد توسعه سیاست‌های مرتبط با آینده درباره مسایل اخلاقی، قانونی و اجتماعی مرتبط با هوش مصنوعی ارایه دهد.
بر همین اساس، استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، نیوزیلند، کره‌جنوبی، سنگاپور، اسلوونی، بریتانیا، ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا مشارکت جهانی در زمینه قانون‌مندی هوش مصنوعی (GPAI) راه‌اندازی کرده‌اند.
این کشورها می‌کوشند در راه توسعه و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی مبتنی بر حقوق‌بشر، فراگیری، تنوع، نوآوری و رشد اقتصادی ابتکارعمل بین‌المللی و چندجانبه در نظر بگیرند.