نیکولا لورمیر صاحب یک آرایشگاه زنانه است که تنها موهای آفریقاییتبارها را اصلاح میکند. این کارآفرین ۳۷ ساله اهل ادمونتون عادت دارد در خصوص نوع کار خود برای افراد ناآشنا توضیح دهد، ولی انتظار نداشت هنگام صحبت درباره دریافت وام بانکی اصطلاحی تحقیرآمیز و نژادپرستانه را بشنود.
به گزارش ژورنال ایرانیان کانادا، لوریر درباره این اتفاق ناخوشایند چنین توضیح داد: «در حال صحبت کردن راجع به کسب و کارم بودم و داشتم آن را برای یک نفر شرح میدادم و به این موضوع اشاره داشتم که کار من مشتریهای خاص خود را دارد که ناگهان نماینده بانک از عبارت “موی پفی” (nappy hair) استفاده کرد و من شوکه شدم.» این اصطلاح بهصورت تاریخی برای توصیف موهای درهم پیچیده و پفدار آفریقایی استفاده میشود و نوعی واژه استعاری تحقیرآمیز است.
وی در ادامه یادآور شد که سعی کرده است برای کارمند بانک توضیح دهد که به چه دلیل این واژه توهینآمیز است، اما کارمند بانک بدون عذرخواهی، گفتوگو را به پایان رسانده است. او شکایتی به بانک ارایه کرد و بانک نیز پس از بازبینی مکالمه ضبط شده بهصورت کتبی عذرخواهی کرد و نوشت که این اتفاق معرف رویکرد بانک نیست. با این حال این برخورد به وی آسیب زده بود.
لورمیر توضیح داد که بعد از آن گفتوگو احساس کرد که بانک یا شناختی از کسب و کار او ندارد یا به آن علاقهمند نیست. از نظر او این اقدام بانک نشانه این است که صنعت بانکداری بر پایه ارایه خدمات به جامعه سفیدپوستان بنا شده است.
کارولین شناز حسین استاد تجارت و جامعه در دانشگاه یورک تورنتو معتقد است: «بسیاری از کارآفرینان سیاهپوست با خدمات ضعیف بانکی و حساس نبودن به موضوعهای فرهنگی در هنگام مراجعه به بانکها مواجه میشوند. این حجم از بیادبی و تبعیض در برابر افرادی که تنها خواستار حمایت مالی از پروژههایشان هستند، حیرتآور است. شیوه پرسش و پاسخ [در برخی از بانکها] به گونهای است که افراد یا احساس بدی پیدا میکنند یا به این نتیجه میرسند که کسب و کار آنها از نظر اقتصادی ارزش حمایت مالی ندارد.»
در حالی که برخی از مشکلات در این زمینه فرهنگی هستند، برخی دیگر جنبه فیزیکی دارند. در سال ۲۰۱۰ تحلیل جغرافیایی بانکهای وینیپگ، تورنتو و ونکوور نشان داد که در محلههای تاثیرگذار [ثروتمندان] بانکها شعبههای بیشتری دارند، اما تعداد آنها در محلههای با درآمد پایین که بیشتر بافت ساکنان آن را رنگینپوستان تشکیل میدهند، [بانکها شعبههای] کمتری دارند.
در سال ۲۰۱۵ از ساکنان تورنتو پرسیده شد که چگونه شهر میتواند از کسب و کارهای سیاهپوستان حمایت کند و بیش از نیمی از سیاهپوستان دسترسی به حمایت مالی را در اولویت خواستههای خود قرار دادند. در یک تحقیق منتشر شده در سال ۲۰۰۱ نیز به همین مساله اشاره شده است. این تحقیق نشان داد که سیاهپوستان تورنتو به دلیل تجربه نژادپرستی بیشتر به سمت راهاندازی کسب و کار میروند.
دولت فدرال به وجود این موانع نظاممند اشاره کرده است. جاستین ترودو نخستوزیر اوایل سپتامبر ۲۰۲۰ اعلام کرد که اتاوا با ۸ نهاد مالی بزرگ شراکت خواهد کرد تا ۲۲۱ میلیون دلار وام به کارآفرینان سیاهپوست اختصاص یابد. کارولین حسین در ادامه صحبتهای خود ضمن استقبال از این تلاش گفت: «در این طرح تلاشی برای اصلاح رویه موجود در بانکها [برای تغییر رفتار نسبت به رنگینپوستان] پیشبینی نشده است. بانکها با چه شیوهای برای افزایش اعتبار مالی سیاهپوستان هماهنگ و اصلاح خواهند شد؟ این [اقدام دولت] تنها تدبیری موقتی برای راضیکردن جامعه سیاهپوستان است.»
بر اساس پیشنهاد گروههایی همانند دیدهبان دموکراسی، راه حل بهتر این است که بانک بهصورت عمومی اطلاعات مربوط به پرداخت وامهای خود بر اساس جنسیت، نژاد و درآمد را اعلام کند تا مشخص شود بیشتر در خدمت کدام گروه از افراد بودهاند. گرگ فرگوس نماینده لیبرال مجلس و رییس مجمع نمایندگان سیاهپوست گفته است این وام در سه ماهه نخست ۲۰۲۱ پرداخت خواهد شد.
تانیا ردیک به عنوان یکی از اعضای جامعه سیاهپوستها اظهار داشت: «تا زمان فراهم شدن راهحلهای جایگزین همانند طرح حمایت مالی فدرال، ترجیح میدهم تا حد ممکن کارهای بانکی خود را از طریق تلفن انجام دهم.»
وی که صاحب یک دکه بوریتو فروشی است، تاکید کرد: «کارمندان بانک وقتی فکر میکنند شخص پشت خط سفیدپوست است، خدمات بهتری ارایه میدهند و آنها بیشتر وقتها در گفتوگوی تلفنی دچار این اشتباه میشوند. سعی میکنم طوری صحبت کنم که سفیدپوست بهنظر برسم، اما وقتی به بانک میروم لبخند روی صورت آنها محو میشود و به گونهای دیگر رفتار میکنند.»
بن کیسیمولو نیز تجربه مشابهی داشته است. او تاکید میکند: «وقتی با کارمند بانک تلفنی صحبت کردم خوشحال بود و علاقه داشت که فرآیند پرداخت وام را پیش ببرد، اما وقتی من را دید رفتارش تغییر کرد و من فهمیدم که وامی نخواهم گرفت. من اهل کنگو هستم و در مونترال بزرگ شدهام و به دلیل داشتن لهجه فرانسوی با سفید پوستها در پشت تلفن اشتباه گرفته میشوم. با این حال وقتی آنها من را میبینند میگویند تو یک سیاه ۲۶ ساله هستی؟ و دیگر کار پیش نمیرود.»
ردیک به تازگی با دیگر سیاهپوستان صاحب کسب و کارها در نوا اسکوشیا ارتباط گرفته و یکی از راهحلهایی که آنها پیشنهاد میکنند، استفاده از یک واسطه سفیدپوست است. او یادآور شد: «آنها وکیل یا یک نماینده سفیدپوست در شرکت استخدام میکنند و او را برای نهاییسازی کارها به بانک میفرستند. ما هم همین کار را باید انجام دهیم.»
هر نوع مراجعه چارلین گرنت ۴۶ ساله به بانک، تبدیل به جلسه طولانی پرسش و پاسخ و احراز چندینباره هویتمیشود. گرنت در این باره توضیح داد: «میدانم که تمام حسابهای من را کنترل میکنند، ۶ ماه طول میکشد تا چکهای من [با وجود داشتن اعتبار] پاس شود و در روز تنها اجازه برداشت ۵۰۰ دلار از حسابم را خواهم داشت. آنها عادت ندارند سیاهپوستانی را در بانک ببینند که کار بانکی پیچیدهای دارند. بهخاطر اینکه این، همان چیزی نیست که به آنها گفتهاند. بنابراین آنها درست میگویند و من در اشتباه هستم.»
گرنت و همسرش گرث صاحب سه کسب و کار موفق (شرکت ساخت و ساز، شرکت مشاور منابع انسانی و آکادمی بسکتبال) در وودبریج آنتاریو هستند. هنگامی که آنها مشغول افتتاح حساب برای آکادمی بسکتبال خود بودند گرنت از کارمند بانک درباره سود ویژه ماهیانه برای کسب و کارهای محلی پرسید و کارمند بانک گفت که این فقط برای هاکی کلاینتس (Hockey Clients) است. گرانت به کارمند گفت: «منظور شما چیست؟ بهنظر شما مسخره نیست؟ منظور شما از هاکی کلاینت چیست؟»
او در ادامه یادآور شد: «کارهای بانکی خصوصی هستند و افراد معمولا به این دلیل از تجربیات خود چیزی نمیگویند. ما پادکستهایی با عنوان سیاهپوستان و کارهای بانکی منتشر میکنیم و در آن از تجربههای خود میگوییم و از دیگران میخواهیم که تجربههای خود را به اشتراک بگذارند. ما میخواهیم از این راه دیگران را از رفتار با سیاهان در بانک آگاه کنیم و میخواهیم دیگران بدانند در چه سطحی با ما برخورد میشود.»
جاسلین دوتین ۴۳ ساله گروهی با ۴۰۰ عضو در فیسبوک تشکیل داده است و در آن از سیاهپوستان صاحب کسب و کار حمایت میکند. او یادآور شد: «فقط میتوانم بگویم که خسته شدهایم. فکر میکنم که کلمه خسته شدهایم از همه بیشتر در گروه استفاده میشود. ما از مبارزه کردن و تلاش برای پذیرفته شدن خسته شدهایم.»
حسین میگوید: «موانع بانکی نوآوری را سرکوب میکند و این به زیان اقتصاد است. محرومیت نظاممند علیه کارآفرینان سیاهپوست موجب از بین رفتن استعدادها میشود. ما بسیاری از افراد خلاق جامعه را از دست خواهیم داد که سعی در رشد اقتصادی به شیوههای جدید و هیجانانگیز دارند.»
عکس: Nichola Lorimer