مازیار شیبانی‌فر
چین ارتش ایالات‌متحده را به راه‌اندازی آزمایشگاه‌های زیستی (بیولوژیکی) “خطرناک” در اوکراین متهم کرد و تئوری توطئه روسیه را مورد تاکید قرار داد. مقام‌های غربی هشدار داده‌اند این اتهام می‌تواند بخشی از تلاش‌های کرملین برای توجیه تهاجم رییس‌جمهور ولادیمیر پوتین به اوکراین باشد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، ژائو لیجیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین سه‌شنبه در پاسخ به پرسش یک خبرنگار محلی گفت: به‌تازگی آزمایشگاه‌های زیستی در اوکراین توجه‌ها را به خود معطوف کرده‌اند. این آزمایشگاه‌ها تمامی پاتوژن‌های خطرناک را تولید می‌کنند و فعالیت‌های تحقیقاتی آنها توسط ایالات‌متحده هدایت می‌شود.» وی این ادعاها را بدون ارایه سند مطرح کرد.
وزارت دفاع بریتانیا در توییتی اعلام کرد در جریان قرار دارد که ادعاهای روسیه مبنی بر تحقیقات اوکراین روی سلاح‌های بیولوژیکی یا هسته‌ای افزایش یافته است و تاکید کرد: «این روایت‌ها دیرزمانی است بیان می‌شود، اما اکنون ممکن است به‌عنوان بخشی از توجیه حمله روسیه به اوکراین تقویت شود.»
به گزارش تلگراف، اندی وبر دستیار وزیر دفاع اوباما که مسئول برنامه‌های دفاع هسته‌ای، شیمیایی و بیولوژیکی بود و اکنون در شورای تهدیدهای استراتژیک فعالیت می‌کند، هشدار داده که ممکن است از سلاح‌های شیمیایی یا حتی زیستی بیماری‌زا در اوکراین استفاده شود. در واقع وی معتقد است احتمال حمله شیمیایی یا بیولوژیکی توسط ارتش روسیه بسیار بیش از خطر حمله هسته‌ای است.
وبر تاکید کرد: «با وجود سخنان بی‌پروای پوتین در مورد آماده‌باش کامل بخش سلاح‌های هسته‌ای ارتش روسیه، احتمال استفاده از سلاح‌های بیولوژیکی در اوکراین بسیار زیادتر است.» وی نگران است کرملین تهدید ساختگی سلاح‌های کشتار جمعی در اوکراین را علم کرده باشد تا دامنه گزینه‌های نظامی خود را گسترش دهد.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه مارچ امسال هنگام سخنرانی در مقر سازمان ملل در نیویورک گفت: «اسرار را فاش نمی‌کنم، اما اطلاعاتی داریم که نشان می‌دهد پنتاگون به‌شدت نگران سرنوشت تاسیسات شیمیایی و بیولوژیکی در اوکراین است. آنها نگرانند که کنترل خود بر این تاسیسات را از دست بدهند.»
در همین راستا نیوزویک نوشته است: ششم مارچ 2022 وزارت دفاع روسیه مدعی شد به شواهدی دست یافته است که اوکراین و ایالات‌متحده برای توسعه سلاح‌های بیولوژیکی با یکدیگر همکاری می‌کنند. این ادعا توسط سرلشکر ایگور کوناشنکوف مطرح شد و در رسانه‌های روسی بازتاب گسترده‌ای داشت.
وب‌سایت راستی‌آزمایی اسنوپس، 24 فوریه امسال اعلام کرده بود، ادعای روسیه مبنی بر اینکه حمله به اوکراین برای هدف قرار دادن آزمایشگاه‌های زیستی مخفی ایالات‌متحده در این کشور است، به‌طور گسترده در رسانه‌های اجتماعی هم‌رسانی شده است.
ادعاهای نادرست مبنی بر وجود آزمایشگاه‌هایی با بودجه ایالات‌متحده در خاک اوکراین به‌منظور افزایش توانمندی‌ها در جنگ‌های میکروبی از سال 2018 توسط روسیه مطرح شده و در پی همه‌گیری کرونا بار دیگر سر برآورده است.
می 2020 در حالی که کرونا در جهان فراگیر شده بود، سرویس امنیتی اوکراین (SBU) با صدور بیانیه‌ای از سیاستمداران خواست از انتشار اطلاعات نادرست درباره وجود آزمایشگاه‌های بیولوژیکی نظامی ایالات‌متحده در اوکراین جلوگیری کنند.
در این بیانیه آمده است: «هیچ آزمایشگاه بیولوژیکی خارجی در اوکراین فعال نیست. اظهاراتی که توسط برخی سیاستمداران بیان شده، نادرست و تحریف عمدی حقایق است.»
فیلیپا لنتزوس محقق سلاح‌های زیستی و عضو هیات علمی کالج کینگ لندن نیز به خبرگزاری فرانسه گفته است هیچ نشانه‌ای از آزمایشگاه‌ها در اوکراین برای توسعه سلاح‌های بیولوژیکی وجود ندارد. آزمایشگاه‌های مورد اشاره در زمینه توسعه بهداشت همگانی و با هدف پیشگیری و کنترل بیماری‌ها فعالیت می‌کنند.
دیلی میل نیز در این باره نوشت: بر اساس اعلام سازمان ملل متحد، این آخرین مورد از جنجال‌آفرینی‌های رسانه‌های روسی برای توجیه جنگ خونین در اوکراین است.
روسیه مدتی است که زمینه را برای چنین ادعاهایی فراهم کرده است. ژانویه امسال یک حساب تلگرامی به زبان روسی هشدار داد که «شبکه کاملی از آزمایشگاه‌های بیولوژیکی» با «کمک‌های مالی آمریکا» برای مطالعه ویروس‌های مرگباری مستقر شده است که پیش‌تر مردم قزاقستان را هدف قرار داده بود.
می 2020 روزنامه روسی ایزوستیا ادعاهای مشابهی را مطرح کرد و یکی از مشاوران نزدیک پوتین، سال گذشته ایالات‌متحده را متهم کرد که “آزمایشگاه‌های بیولوژیکی بیشتری در مرزهای روسیه و چین” ایجاد کرده است.
در همین راستا، روسیه ادعا کرده است که مدافعان اوکراینی برای منفجرکردن یک راکتور تحقیقاتی در نزدیکی خارکیف برنامه‌ریزی کرده بودند تا با ایجاد “آلودگی رادیواکتیو” تقصیر آن را به گردن روسیه بیندازند.
فارین پالیسی در همین راستا گزارش داده است: 27 فوریه امسال سفارت روسیه در بوسنی و هرزگوین با انتشار پستی در فیس‌بوک، اشاره کرده بود ایالات‌متحده «اوکراین را با آزمایشگاه‌های زیستی انباشته و در پی نابودکردن مردم روسیه با استفاده از علم ژنتیک است.
پیش‌فرض نظریه بی‌اساس است. زیرا اوکراین هیچ آزمایشگاهی در سطح BSL-4 ندارد؛ عنوانی که به یک آزمایشگاه اجازه می‌دهد روی خطرناک‌ترین پاتوژن‌ها کار کند. بلکه این کشور فقط آزمایشگاه BSL-3 دارد که پنهانی نیست و در زمینه تحقیق راجع به بیماری‌های مشترک میان انسان و دام با بودجه کی‌یف فعالیت می‌کند.
این ادعا مطرح کرده بود که واشنگتن چنین امکاناتی را در گرجستان، آذربایجان و قزاقستان نیز فراهم کرده است. در حالی که ایالات‌متحده درگیر برنامه‌ای با نام «آژانس کاهش تهدیدهای دفاعی» است که در زمینه کاهش خطرهای ناشی از همه‌گیری همکاری می‌کند، اما روس‌ها این برنامه را به اشتباه “آژانس سلاح‌های دفاعی ویژه” ترجمه کرده‌اند.
البته این نخستین بار نیست که یک تئوری توطئه در توییتر پست می‌شود. پیش از این، برخی طرفداران جناح راست حزب جمهوری‌خواه ایالات‌متحده از طریق کیو‌ای‌نان یا اینفووارز تئوری‌های توطئه مطرح کرده بودند. از جمله، ادعاهایی مبنی بر اینکه جُرج سوروس میلیاردر و کلاوس شواب رییس مجمع جهانی اقتصاد، در حال ارایه طرحی مخفیانه برای تصاحب جهان به شیوه سوسیالیستی هستند.