تاریخ مصرف هزاران واکسن کرونا در پایان این ماه به‌سر می‌رسد و دولت‌های فدارل و استانی به دنبال راه‌هایی برای تزریق سریع آنها هستند.
بر اساس اعلام آژانس سلامت عمومی کانادا، موجودی انبار مرکزی این آژانس تا 14 آوریل امسال بیش از 14 میلیون واحد بوده است. بیش از 400 هزار واحد این واکسن‌ها مدرنا است که تا پایان آوریل منقضی می‌شوند. ماه گذشته نزدیک به 760 هزار واکسن از این نوع منقضی و دورریخته شدند.
آژانس سلامت عمومی اعلام کرد گزینه‌های محدودی برای کاهش هدررفتن واکسن در اختیار دارد که شامل بازتوزیع، اهدا و بازنگری تاریخ انقضا می‌شود. وزارت بهداشت سال گذشته چند نوبت تاریخ انقضای واکسن‌ها را تمدید کرد. زیرا شرکت‌های واکسن‌ساز اطلاعات بیش‌تری درباره مدت زمان مناسب مصرف تولید خود جمع‌آوری کرده‌اند.
تابستان ۲۰۲۱ تاریخ انقضای واکسن فایزر از 6 به 9 ماه تغییر کرد و تاریخ انقضای واکسن مدرنا دسامبر سال گذشته حدود ۲ ماه عقب‌تر رفت و از ۷ به ۹ ماه تغییر کرد. در صورت سر رسیدن تاریخ انقضای واکسن، دولت چاره‌ای جز معدوم کردن آنها ندارد.
دولت‌های استانی می‌گویند دورریز واکسن تاکنون اندک بوده، اما کاهش آمار تزریق واکسن در موج ششم همه‌گیری، متخصصان را نگران کم‌کاری در زمینه تشویق مردم به واکسن‌زدن کرده است.
کری بومن استاد اخلاق زیستی و بهداشت جهانی دانشگاه تورنتو می‌گوید: «ما تنها نظاره‌گر منقضی‌شدن واکسن‌ها هستیم و در این زمینه شفافیت نداریم. نیازمند برنامه مدیریتی هستیم و تاکنون آن را مشاهده نکرده‌ایم.»
اهدای واکسن یکی از راه‌‌حل‌های این مشکل است. کانادا تعهد کرده است در مجموع 51 میلیون واحد واکسن به ساز و کار کووَکس اهدا کند. از این تعداد ۳۸ میلیون دُز از ذخیره داخلی کشور و 13 میلیون واحد واکسن‌هایی است که دولت از کووَکس خریداری کرده، اما استفاده نکرده است.
کانادا تا کنون تنها 15 میلیون واحد واکسن به کووَکس اهدا کرده و ذخیره واکسن کووَکس فراتر از ظرفیت کشورها برای واکسیناسیون است.
هدر رفتن واکسن در تمامی برنامه‌های واکسیناسیون طبیعی است. زیرا همواره میزان واکسن سفارش داده شده بیش از نیاز مصرف است. با این حال، دکتر داسانتیلا گولمی کوترا دانشیار رشته میکروبیولوژی دانشگاه یورک می‌گوید هدر رفتن واکسن کرونا کمی بیش از سطح قابل پذیرش است.
به باور او، خطای محاسباتی دولت، اطلاع‌رسانی بهداشتی ضعیف، انتشار اطلاعات نادرست درباره کرونا و ترس از واکسیناسیون علت‌های بدون استفاده‌ماندن واکسن‌ها است.
بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده گلوبال‌نیوز، ذخیره کنونی واکسن کبک حدود 3 میلیون و 800 هزار واحد است که 120 هزار واحد در می و 627 هزار واحد در ژوئن امسال منقضی می‌شود.
سخنگوی وزارت بهداشت کبک اعلام کرد می امسال بیش از 107 هزار واحد واکسن که بیش‌ترش مدرنا بود را از بین برده‌ایم. منیتوبا حدود 320 هزار واحد واکسن در اختیار دارد که تاریخ انتقضای آن از می تا آگوست سال جاری است. میزان هدر رفتن واکسن در این استان از آغاز عملیات واکسیناسیون تا کنون حدود ۲ درصد بوده است.
سخنگوی دولت منیتوبا به گلوبال نیوز گفت: «این استان به میزان تقاضای موجود واکسن سفارش می‌دهد.» رِگ هیولر وزیر کار و خدمات دولتی منیتوبا اظهار داشت استان از اواخر جولای سال گذشته بازتوزیع واکسن‌ها را کلید زده است. این استان از مارچ امسال تا کنون بیش از 182 هزار واحد واکسن برای بازتوزیع در اختیار دولت فدرال قرار داده است.
ساسکاچوان حدود 300 هزار واحد واکسن تا 18 آوریل در اختیار داشته است که تاریخ مصرف آنها بین آوریل تا سپتامبر به پایان می‌رسد. وزیر بهداشت ساسکاچوان اعلام کرد از میان بیش از ۳ میلیون واحد واکسن تزریق شده تا کنون کمتر از 2 و نیم درصد آن هدر رفته است.
با توجه به تمدید تاریخ انقضای واکسن‌های کرونا، دولت انتظار دارد هدر رفتن واکسن تا جای ممکن، محدود باشد. ساسکاچوان نیز بازتوزیع واکسن در استان و تحویل دوباره آنها به دولت فدرال را آغاز کرده است تا میزان هدر رفتن واکسن را کاهش دهد.
پرنس ادوارد آیلند 37 هزار واحد واکسن پیام‌رسان آراِن‌ای در اختیار دارد که تاریخ انقضای آنها اواخر امسال یا نیمه سال آینده است. دکتر هدر موریسون پزشک ارشد پرنس ادوارد آیلند گفته است آنها پیش‌بینی می‌کنند کمتر از 100 واحد واکسن در این ماه منقضی شود.
وی به گلوبال نیوز گفت: «ما در حال بررسی گزینه‌ها برای بازتوزیع واکسن‌هایی هستیم که تاریخ انقضای آنها نزدیک است. جلوگیری از هدر رفتن بخشی از واکسن‌ها دشوار است. زیرا تقاضا برای انواعی از آنها همانند آسترازنکا و جانسون اندک است.»
تاکنون حدود 13 درصد از کل واکسن‌های کرونای دریافت‌شده توسط آلبرتا به هدر رفته یا منقضی شده است. وزارت بهداشت آلبرتا اعلام کرد: «بخشی از هدر رفتن غیر قابل اجتناب است. زیرا دُزهای استفاده نشده ویال‌ها، بعد از 12 ساعت غیرقابل مصرف می‌شوند و ما بیش از هزار مرکز واکسیناسیون در سراسر استان داریم. هر چه تعداد مراجعه‌کنندگان کمتر باشد، هدررفتن واکسن بیشتر خواهد بود.»
آنتاریو تقاضای گلوبال نیوز برای ارایه آماری از ذخیره واکسن و میزان هدررفتن آن را بی‌پاسخ گذاشت. بریتیش کلمبیا، نوااسکوشیا، نیوفاندلند و لابرادور و نیوبرانزویک نیز تقاضای گلوبال نیوز را بی‌پاسخ گذاشتند.
متخصصان معتقدند استان‌ها باید شفافیت بیش‌تری در این زمینه داشته باشند. بومن و گولمی کوترا معتقدند دولت‌های استانی به‌خاطر آسیب نرسیدن به اعتبارشان به ارایه آمار هدر رفتن واکسن تمایل ندارند.
بومن تاکید کرد کانادایی‌ها حق دارند بدانند دولت چه مبلغی برای خرید واکسن پرداخت کرده و ارزش مادی واکسن‌های معدوم‌شده چه‌قدر است. او معتقد است انتشار این اطلاعات به افزایش پوشش واکسیناسیون کمک می‌کند.