کانادا به همراه ائتلافی از 57 کشور دیگر دوشنبه گذشته بیانیه‌ای را امضا کردند که در آن بازداشت خودسرانه شهروندان خارجی به دلایل سیاسی از سوی دولت‌ها را محکوم می‌کند.
این بیانیه حاصل یک سال رایزنی پشت پرده وزیر خارجه سابق کانادا فرانسوا فیلیپ شامپاین و پویش آزادی مایکل کوویرگ و مایکل اسپاورراست. این افراد وارد 798مین روز حبس خود در زندان‌های چین می‌شوند. آزادی این دو تن یکی از اولویت‌های مهم کانادا است، اما این بیانیه این عمل را که در کشورهایی همانند روسیه، ایران و کره شمالی انجام می‌شود را به‌صورت گسترده محکوم می‌کند.
مایک گارنو وزیر امور خارجه کانادا از کشور خاصی نام نبرد و گفت قصد او جمع‌آوری امضاهای بیشتر در پای بیانیه است، اما کنت راف مدیر دیده‌بان حقوق بشر، مورد بازداشت مایکل‌ها در چین را به میان آورد و از آن سخن گفت.
او اضافه کرد چین از این راهبرد در برابر استرالیا نیز استفاده کرده و شهروندان این کشور را در بازداشت نگه داشته است. چین به کانادا هشدار داده است در صورت ادامه این روند با پیامدهای منفی مواجه خواهد شد.
شامپاین در پاسخ به این که آیا این بیانیه به منزله پیامی به چین است، گفت: “پیام من برای همه کسانی است که به‌صورت خودسرانه بازداشت شده‌اند. آزادی شما دزدیده شده است، اما صدای شما ساکت نخواهد شد. ما در کنار شما هستیم و در این مسیر گام به گام با شما مبارزه می‌کنیم.”
سخنگوی سفارت چین در واکنش به این بیانیه گفت: “استفاده طرف کانادایی از “دیپلماسی بلندگو” برای تحت فشار قرار دادن ما بی فایده است و تنها به بن‌بست ختم خواهد شد.”
کوویرگ و اسپاورر در سال 2018 و 9 روز پس از بازداشت منگ وانژو مدیر ارشد هووآوی در خاک کانادا، بازداشت شدند. کانادا و متحدان او از آن زمان بازداشت این دو نفر، این اقدام چین را محکوم کردند. گارنو گفته اختلاف نظر بین کشورها در امور دیپلماتیک عادی است، اما ترس شهروندان از تبدیل شدن به وجه‌المصالحه در هنگام سفر به کشور دیگر یا کار در آن، غیر قابل قبول و غیرقانونی است و موردی از نقض حقوق بشر محسوب می‌شود.”
متحدان اصلی کانادا در گروه جی-7، کشورهای عضو شبکه اطلاعاتی 5 چشم و کشورهایی از تمامی قاره‌ها از این بیانیه غیر الزام‌آور حمایت کرده‌اند. گارنو گفت: “هدف از این بیانیه شرمسار کردن کشورهایی است که بازداشت خودسرانه انجام می‌دهند. این اقدام شبیه همان کاری است که کانادا در زمان لوید اَکس ورثی وزیر خارجه پیشین کانادا، در به‌دست گرفتن رهبری پیمان منع مین ضد نفر انجام داد.”
شامپاین گفته این بیانیه بر مبنای ماده پنجم پیمان ناتو تنظیم شده است و این اطمینان را می‌دهد که بازداشت خودسرانه شهروندان کشورهای امضا کننده، بر اساس مشارکت داوطلبانه آنها، تبدیل به مساله‌ای چند جانبه می‌شود. وزیران امور خارجه انگلستان و ایالات متحده حمایت کامل خود از این بیانیه را اعلام کرده‌اند.