کشف گورهای ناشناس کودکان بومی مشغول به تحصیل در مدارس شبانه‌روزی کانادا باعث شگفتی کانادایی‌ها در سراسر کشور شده است و این نکته را یادآوری می‌کند که بومیان کانادا تاریخی دردناک را با خود حمل می‌کنند که از آن آگاهی داشته‌اند. این مطلب به تعدادی پرسش مهم درباره این مدارس پاسخ می‌دهد.
چه تعداد کودک به اجبار به مدرسه‌های شبانه‌روزی فرستاده شدند؟
از سال 1870 تا 1997، بیش از 150 هزار نفر از کودکان بومیان کانادا به اجبار به مدارس شبانه‌روزی فرستاده شده‌اند. مدیریت این مدارس با کلیسای کاتولیک بود و دولت آنها را تامین مالی می‌کرد. اصلاحات اعمال شده بر قانون بومیان در سال 1894 این حق را به دولت داد که در صورت تشخیص ناتوانی خانواده یک کودک بومی در نگهداری و تحصیل فرزندشان، به اجبار او را به مدرسه شبانه‌روزی بفرستد. اصلاحات بعدی بر این قانون در سال 1920 فرستادن کودکان به مدارس شبانه‌روزی را اجباری کرد.
کودکان بومیان در این مدارس به اجبار انگلیسی فرا می‌گرفتند، مسیحیت را می‌پذیرفتند و سنت‌های اکثریت سفیدپوست کشور بر آنها تحمیل می‌شد. مرکز ملّی حقیقت و آشتی هویت بیش از 4100 کودکی که در این مدارس فوت شده‌اند را شناسایی کرده است. بیش‌تر این مرگ‌ها با سوءتغذیه و بیماری مربوط است.
از این نوع مدارس چه تعداد وجود داشت؟ این مدرسه‌ها در کدام مناطق قرار دارند؟
تعداد مدارس بومی تحت حمایت دولت فدرال 139 عدد بود و آمار دقیقی از مدرسه‌هایی که تحت حمایت مراکز مذهبی یا دولت‌های استانی فعالیت می‌کردند، در دست نیست. این 139 مدرسه در تمامی استان‌ها و قلمروها به غیر از پرنس ادوارد آیلند، نیوبرانزویک و نیوفاندلند و لابرادور پراکنده بودند. در اوج دوران این مراکز آموزشی در سال 1931، حدود 80 مدرسه در سراسر کشور فعال بودند. آخرین مدرسه شبانه‌روزی در سال 1997 تعطیل شد.
چه کسی پاسخگو است؟
بسیاری از کودکان مشغول به تحصیل در این مدارس به‌صورت فیزیکی، جنسی یا روانی آزار دیده‌اند و کمیته حقیقت و آشتی اتفاق‌های این مدارس را نسل‌کشی فرهنگی نامیده است. “استیون هارپر” نخست‌وزیر وقت، در سال 2008 به‌صورت رسمی در مجلس به‌خاطر نقش دولت در این سیستم آموزشی عذرخواهی کرد.
این عذرخواهی 9 ماه پس از اجرایی شدن “توافق مدارس بومیان کانادا” انجام شد. در این توافق‌نامه تاسیس کمیسیون حقیقت و آشتی مجلس دیده شده بود. همچنین، دو نوع غرامت مالی به بازماندگان پرداخت شد. غرامت نوع اول شامل حال تمامی دانش‌آموزانی شد که در این مدارس تحصیل کرده بودند و غرامت نوع دوم به افرادی تعلق گرفت که در این مدارس مورد آزار و اذیت قرار گرفته بودند. تاکنون بیش از 3 میلیارد دلار غرامت به 28 هزار قربانی آزار و اذیت در این مدارس پرداخت شده است.
واتیکان در این زمینه چه گفته و چه اقدامی انجام داده است؟
مدیریت 70 درصد از این مدارس در اختیار کلیسای کاتولیک بوده و این کلیسا تاکنون بابت نقش خود در این سیستم آموزشی عذرخواهی نکرده است. پاپ بندیکت شانزدهم در سال 2009 تنها در خصوص رفتار اسفناک برخی از اعضای کلیسا ابراز تاسف کرد. با این حال، بسیاری از رهبران کلیسای کاتولیک کانادا پیش و پس از یافته شدن گورها عذرخواهی کرده‌اند. همچنین، کلیسای کاتولیک به بهانه قوانین حریم خصوصی از انتشار بسیاری از اسناد مدارس شبانه‌روزی خودداری می‌کند. انتشار این اسناد می‌تواند به روشن شدن مساله گورهای ناشناس کمک کند.
آیا تحقیق و تفحص انجام شده است؟
کمیته حقیقت و آشتی در گزارش سال 2015 خود از دولت خواست تا با همکاری کلیسا، جوامع بومیان و دانش‌آموزان سابق مدارس، سامانه ثبت گورستان‌های مدارس شبانه‌روزی را راه‌اندازی کند و در صورت امکان نقشه‌ای از محل دفن کودکان بومی فوت شده تهیه کند. با این حال، تاکنون قدم‌های اندکی در این زمینه برداشته شده است.