ایوان دایر، سی بی سی نیوز، ۱۹ نوامبر ۲۰۱۹
ترجمه: الهام اسلامی
امروز سه شنبه، ۱۹ نوامبر ۲۰۱۹، کانادا به نفع قطعنامه سازمان ملل در حمایت از حق تعیین سرنوشت فلسطینیان رای داد.
این رای نقطه ی عطفی است برای کانادا که از حمایت موثر این قطعنامه در ۱۴ رای گیری پی در پی، از زمان به قدرت رسیدن استیون هارپر در سال ۲۰۰۶، خودداری کرده بود.
قطعنامه ی روز سه شنبه مورد اعتراض اسرائیل، آمریکا و ۵ جزیره ی اقیانوس آرام قرار گرفت. این جزایر که متکی به کمک آمریکا هستند و در سازمان ملل به تبعیت از واشنگتن رای می دهند، شامل جزایر مارشال، نائورو و ایالات فدرال میکرونزی می باشند.
یکی از مقامات وزارت خارجه کانادا گفته است که این رای پیغامی است به ایالات متحده مبنی بر اینکه کانادا مخالف اظهارات روز دوشنبه مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا است که گفته بود شهرک سازی اسرائیل در سرزمین های اشغالی فلسطینیان خلاف قوانین بین المللی نیست.
این مقام کانادایی افزود کانادا در گذشته ی نزدیک با درخواست هایی که منطبق بر مواضع این کشور بوده اند، مخالفت کرده است – برای اینکه نشان دهد که از نظر کانادا، تمرکز سازمان ملل بر گناهان اسرائیل، یکطرفه و متفاوت با رفتار با دیگر ملت هاست. این مقام کانادایی همچنین گفت رای امروز منعکس کننده ی اصول کانادا در مورد مناقشه اسرائیل-فلسطین است که شامل استقبال کانادا از راهکار تشکیل دو کشور مستقل و تعیین مرز میان دو ملت می باشد.
یک چرخش مهم
این رای حاکی از تغییر جهت ناگهانی سیاست کانادا نسبت به خاورمیانه است که در دوره ی پاول مارتین، نخست وزیر پیشین لیبرال، به سمت حمایت از اسرائیل سوق پیدا کرده بود. این روند در دوره ی دولت محافظه کار استیون هارپر شدت پیدا کرده بود.
سازمان ملل هر ساله ۱۶ قطعنامه در مورد مناقشه میان اسرائیل و فلسطین صادر می کند که به موضوعاتی مانند حاکمیت، پناهندگان، اورشلیم شرقی، حقوق بشر، شهرک سازی و اماکن مقدس می پردازد. تمام آنها با رای اکثریت تصویب می شوند که مورد مخالفت آمریکا و اسرائیل و برخی اوقات تعداد چندی از کشورهای دیگر قرار می گیرند. این کشورهای دیگر معمولا شامل کانادا و جزایر اقیانوس آرام هستند که تعداد جمعیت هیچ کدام از این جزایر به اندازه ی Kelowna در ایالت بریتیش کلمبیا کانادا نیست.
اما کانادا همیشه به این شکل عضو اتحاد کوچک کشورهای طرفدار اسرائیل نبوده است.
در سال ۲۰۰۳، کانادا ۱۳ رای مثبت و ۳ رای ممتنع به ۱۶ قطعنامه سازمان ملل در مورد اسرائیل داد. در سال ۲۰۰۴، کانادا برای اولین بار در کنار آمریکا و اسرائیل، ۲ رای منفی داد و تنها از ۱۲ قطعنامه حمایت کرد. بعد از آنکه استیون هارپر در سال ۲۰۰۶ به قدرت رسید، تعداد رای های منفی و ممتنع به تدریج افزایش یافت.
پس از آنکه هارپر با رای حداکثری در سال ۲۰۱۱ پیروز انتخابات شد، کانادا از ۱۶ قطعنامه، ۱۴ رای منفی و ۲ رای ممتنع داد. از آن پس، تنها رای مثبتی که داده شده بود مربوط به درخواست کمک به فلسطینیانی بود که بخاطر مناقشات آواره شده بودند.
دولت لیبرال ترودو تا امروز این الگو را که از دولت هارپر به ارث برده، حفظ کرده بود.
از این الگو علیرغم مغایرت با هدف سیاست خارجی کانادا مبنی بر دستیابی به کرسی شورای امنیت سازمان ملل، تاکنون پیروی شده بود.
قطعنامه، اشغال و دیوار سازی را محکوم می کند
قطعنامه ای که امروز کانادا از آن حمایت کرد لحن تندی علیه اسرائیل ندارد – لحنی که کانادا در گذشته با آن مخالفت کرده است. اما نسبت به دیوار حائلی که اسرائیل نزدیک به (نه کاملا بر روی) مرز تعیین شده ی آتش بس در سال ۱۹۴۹ ساخته است، لحنی انتقادی دارد. بسیاری از کشورها این مرز را مرز واقعی اسرائیل قلمداد می کنند.
قطعنامه همچنین از اسرائیل می خواهد فوری به اشغال گری که از سال ۱۹۶۷ شروع کرده پایان دهد و تمام کشورها را دعوت می کند تا به حمایت و کمک به فلسطینیان برای تحقق حق تعیین سرنوشت شان ادامه دهند.
یکی از مقامات وزارت خارجه کانادا به سی بی سی گفت که پذیرش این قطعنامه نسبت به سایر قطعنامه ها آسان تر بود. این مقام دولتی افزود کانادا ممکن است به قطعنامه های مربوط به اسرائیل که در ماه های نوامبر و دسامبر به تصویب خواهند رسید، متفاوت از گذشته رای دهد اگرچه هنوز تصمیمی مبنی بر آن گرفته نشده است.
واکنش های شدید در کانادا
اینکه یک کشور رای خود را در سازمان ملل نسبت به یک موضوع واحد، مستقیما از “نه” به “آری” تغییر دهد، اقدامی نامتعارف است. معمولا وقتی کشورها تغییر سیاست می دهند، از دادن رای خودداری می کنند. هیات نمایندگی کانادا در سازمان ملل با این اقدام چنان پیغام روشنی فرستاد که واکنش های شدیدی را در کانادا برانگیخت.
مرکز امور اسرائیل و یهودیان، طی بیانیه ای این رای را تقبیح کرد:
“امروز بعد از ظهر، کانادا به صف دشمنان اسرائیل در سازمان ملل پیوست و در کنار کره شمالی، زیمباوه و سازمان آزادیخواه فلسطین، به نفع قطعنامه مجمع عمومی که حضور اسرائیل در اورشلیم را تقبیح می کند و آنجا را ‘قلمرو اشغال شده فلسطین’ می خواند، رای داد”.
“حمایت کانادا از قطعنامه، پشت کردن به تاریخ ۱۰ سال مخالفت منظم با قطعنامه های سازمان ملل است که اسرائیل را هدف سرزنش قرار می دهند و لجاجت و تحریکات فلسطین را که به هدف تخریب تلاش های صلح جویانه و آشتی صورت می گیرد به دیده ی اغماض می نگرند”.
جویل ریتمن رییس مرکز امور اسرائیل و یهودیان افزود: “با وجودیکه کریستیا فریلند وزیر امور خارجه اطمینان داد که برنامه ای برای تغییر روند رای در نظر گرفته نشده، اما ما از اینکه دولت کانادا علیه جو ضد اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل مخالفت شدید نکرده است، بسیار ناراحت هستیم”.
“اینکه نه این قطعنامه و نه هیچ کدام از قطعنامه های در دست بررسی، حتی بارش نفرت انگیز راکت ها و موشک های فلسطین بر سر شهروندان اسرائیلی را تایید نمی کنند، نشان می دهد که تا چه حد این قطعنامه ها یکطرفه و جعلی هستند”.
‘یک ضربه ی انتقادی به ترامپ’
اما این تغییر مورد استقبال سازمان “کانادایی های طرفدار عدالت و صلح در خاورمیانه” قرار گرفت. این گروه مدت طولانی است که برای اتخاذ مواضع عادلانه تر در قبال مناقشه فلسطین و اسرائیل لابی می کنند.
یکی از اعضای این سازمان به نام میراندو گالو گفت: “ما بی نهایت خوشحالیم از اینکه دولت لیبرال به نفع حق تعیین سرنوشت فلسطینیان در سازمان ملل رای داد. این قدمی است که خیلی وقت پیش می بایست برداشته میشد و کاملا منطبق با حمایت دولت از راهکار تشکیل دو کشور مستقل در اسرائیل و فلسطین است. در واقع، کانادا نمی توانست از ‘راهکار دو کشور مستقل’ حمایت کند اگر از ایجاد کشور فلسطین حمایت نمی کرد”.
گالو عنوان کرد: “دولت لیبرال در مقایسه با سالهای قبل مواضع خود را تغییر داده است”. گالو همچنین افزود: “این به منزله ی ضربه ای انتقادی به دولت ترامپ است تا نشان دهد با توجه به اظهارات نامتعارف پمپیو در حمایت از شهرک های غیرقانونی اسرائیلی، کانادا معتقد است که آمریکا در رهبری عادلانه مناقشات اسرائیل-فلسطین شکست خورده است”.
گالو همچنین گفت: “دولت لیبرال ممکن است همچنین به این نتیجه رسیده باشد که دیگر نمی تواند از مواضع ناعادلانه اسرائیل و آمریکا در قبال قطعنامه ها که از حمایت بالایی در سازمان ملل و میان کانادایی ها برخوردارند، تقلید کند”.
Photo Credit: UN Photo/Cia Pak