آیا رفتار کانادا با بومیانش را میتوان نسل کشی دانست؟

کمیسیون ملی تحقیق درباره ی کشته و مفقود شدن زنان و دختران بومی (National Inquiry into Missing and Murdered Indigenous Women and Girls) در سپتامبر ۲۰۱۶ توسط دولت لیبرال کانادا تاسیس شد. گزارش نهایی این کمیسیون ۳ ژوئن ۲۰۱۹ پس از ۳ سال تحقیقات فشرده منتشر شد و ابتدا تلویحا و سپس مستقیم به تائید نخست وزیر کانادا رسید.

این گزارش که نتیجه ی بررسی هزاران سرگذشت مملو از خشونت علیه بومیان کانادا است، با ارائه جزئیات، از این رفتار به عنوان “نسل کشی” کانادا علیه بومیان این کشور نتیجه گیری میکند. در تهیه این گزارش از جمله ۲،۳۸۰ نفر و همچنین ۴۶۸ تا از خانواده های قربانیان بومی مشارکت داشته اند که یافته‌های آن در بیش از ۱۰۰۰ صفحه از گزارش منعکس شده است. طبق گزارش این کمیسیون، “نسل کشی” بومیان کانادا شامل اقدامات “چندلایه و جنایت کارانه” است و کانادا را ملزم به پذیرش تبعات آن طبق قوانین بین الملل میداند. همچنین نظرات کارشناسی ابراز شده در این گزارش عنوان میکند کانادا از الزامات بین المللی خود سرپیچی کرده و می‌باید به جبران ضرر و زیان بومیان و جلب رضایت آنها اقدام کند و روند طولانی سرکوب و خشونت علیه بومیان را (که همچنان نیز ادامه دارد) متوقف کند.

دفاع از عبارت نسل کشی

گزارش نهایی کمیسیون شامل یک تحلیل حقوقی ۴۶ صفحه‌ای نیز می باشد. آماندا قهرمانی (Amanda Ghahremani) وکیل کیفری بین الملل به همراه پروفسور فنی لافونتین (Fannie Lafontaine) به عنوان مشاوران حقوقی، وظیفه ی ارائه تحلیلی حقوقی از به کار بردن عبارت نسل کشی در گزارش این کمیسیون را بر عهده داشتند. ژورنال ایرانیان کانادا در تماسی با آماندا قهرمانی نظر ایشان را درباره ی این همکاری جویا شد:

“من از اینکه به همکاری با کمیسیون برای تحلیل حقوقی عبارت نسل کشی دعوت شدم، خوشحال بودم. مسئولین کمیسیون به این نتیجه رسیده بودند که ریشه اصلی خشونت علیه زنان و دختران بومی، نسل کشی بومیان توسط کانادا است. من این امکان رو داشتم که اطلاعاتی که کمسیون تحقیق بر پایه آن به این نتیجه رسیده بود را مطالعه کنم و آنها را با چارچوب حقوق بین المللی نسل کشی مطابقت بدهم. در این روند من به این نتیجه رسیدم که به کاربردن عبارت نسل کشی برای توصیف رفتار این کشور با بومیان آن کاملا مناسب است. امیدوارم یافته های کمیسیون واکنش های خردمندانه کامیونیتی های سراسر کانادا از جمله کامیونیتی ایرانیان مقیم این کشور را برانگیزد. همچنین امیدوارم این تحلیل حقوقی سرآغازی شود برای تحقیق و بحث بیشتر در مورد استعمار به عنوان نسل کشی، چرا که معتقدم بومیان زیادی در سراسر دنیا هستند که می توانند از این چارچوب حقوقی به نفع خودشان استفاده کنند. در پایان به همه علاقمندان توصیه می کنم به منظور جلوگیری از بد فهمی یا تعبیر غلط یافته های کمیسیون، متن کامل تحلیل حقوقی را مطالعه کنند.”

شایان ذکر است که در مقاله ای که مورخ ۱۱ ژوئن در تورنتو استار منتشر شد، قهرمانی و لافونتین به دفاع از به کار بردن عبارت نسل کشی در این گزارش پرداختند. نویسندگان این مقاله میان نسل کشی استعمار و گونه ی سنتی آن تمایز قایل شده و می گویند برخلاف گونه ی سنتی مانند هولوکاست و رواندا که با کشتار انبوه مردم صورت می گیرد، نسل کشی استعمار به صورت تدریجی و در طول قرنها کمر به نابودی بومیان می بندد.

نویسندگان این مقاله ضمن بیان این نکته که نسل کشی، ریشه کشته و مفقود شدن زنان و دختران بومی است، به ۲ مولفه قانونی این جرم اشاره می کنند. مولفه اول استفاده از اقدامات ممنوعه است: کشتن؛ لطمه زدن روحی و جسمی مانند خشونت جنسی؛ ایجاد شرایط نابود کننده مانند کمبود غذا، آب و یا مراقبت پزشکی؛ عقیم سازی اجباری؛ و جدا سازی کودکان از گروه (که در کانادا با ربودن بچه ها و سپردن آن ها به مدارس ویژه اتفاق افتاد). گزارش کمیسیون به وضوح استفاده از این اقدامات ممنوعه علیه بومیان را تائید می کند. مولفه دوم داشتن نیت نابودی است. به گفته ی نویسندگان این مقاله، برای پی بردن به نیت کشور ها می بایست سیاستگذاری وعملکردشان در دراز مدت را مورد مطالعه قرار داد. به گفته این نویسندگان کانادا سیاست ثابتی را برای نابودی فیزیکی و بیولوژیکی بومیان و همچنین نابودی واحد اجتماعی آنان دنبال کرده است.

این مقاله همچنین متذکر می شود که نسل کشی خواندن رفتار کانادا تالمات جوامع دیگر را کمرنگ نمی کند، بلکه به کار نبردن عبارت نسل کشی نشانه ی کتمان مصائبی خواهد بود که بومیان متحمل شده اند. نویسندگان در خاتمه می نویسند که نسل کشی اتفاق افتاده است و دولت (ترودو) شجاعانه این را پذیرفته است. از منظر این نویسندگان خاتمه ی نسل کشی بومیان یک الزام قانونی است که نیاز به استعمارزدایی صادقانه و پویا دارد. به توصیه ی این نویسندگان، استعمارزدایی را باید با به کار بستن همه جانبه و فوری پیشنهاد کمیسیون تحت عنوان “عدالت خواهی” آغاز کرد.

مخالفت با عبارت نسل کشی

از طرف دیگر مقاله ای به نگارش لورا گروسمن (Laura Grosman) درمخالفت با به کار بردن عبارت نسل کشی در گزارش کمیسیون منتشر شده است. گروسمن که بیش از ۵ سال برای تصویب قانون بزرگداشت ملی هولوکاست (National Holocaust Monument Act) تلاش کرد، با تائید هولناک بودن جنایات علیه زنان و دختران بومی می گوید: طبق قوانین بین الملل یکی از مولفه های نسل کشی نیت است، اما شواهد موجود برای اثبات این نتیجه گیری که جنایتکاران قصد نابودی بومیان را داشته اند، کافی نیست.

نویسنده: مشهود ناصری

عکس: [Delusion23 [CC BY-SA 4.0