مازیار شیبانی‌فر
- چهل و سومین نشست شورای عالی همکاری خلیج فارس پر حالی در ریاض پایان یافت که شی جین پینگ رییس‌جمهور چین در کنار محمد بن سلمان ولیعهد و نخست‌وزیر عربستان و رییس دوره‌ای این شورا حضور داشت و بر آن مهر تایید زد.
- در بخشی از این بیانیه هم‌صدا با ادعاهای پیشین دولت امارات بر جزیره‌های سه‌گانه ایران در خلیج فارس آمده است: شورای عالی مواضع قاطع و تصمیم‌گیری‌های پیشین در محکوم‌کردن تداوم تصرف جزایر سه‌گانه (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) امارات متحده عربی را تکرار و بر آن تاکید می‌کند.
- چین با امضای بیانیه‌ای که در آن خواهان «مذاکرات دوجانبه بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل و حل و فصل این موضوع با مشروعیت بین‌المللی است» در عمل موضع تهران مبنی بر مخالفت با انجام هر گونه مذاکره درباره این جزیره‌ها را تضعیف کرد.
- وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز به فارسی و بدون اشاره به حضور رییس‌جمهور چین در عربستان، این بیانیه را در توییتر محکوم کرد که با واکنش تند کاربران فضای مجازی مواجه شد. زیرا چندی پیش وی در واکنش به موضوع تایوان و تمامیت ارضی چین، به دو زبان فارسی و چینی توییت زده بود.
- چین و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس همچنین، بر گفت‌وگو درباره توقف «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای»، «حمایت از گروه‌های تروریستی و فرقه‌ای و سازمان‌های مسلح غیرقانونی» و ادامه تولید موشک‌های بالستیک و پهپادهای ایران تاکید کردند.
- عربستان سعودی این هفته یادداشت تفاهمی با هواوی امضا کرد. این غول فناوری چینی در حالی چنین قراردادی را امضا می‌کند که به‌تازگی ایالات‌متحده در مورد خطر احتمالی امنیتی در استفاده از فناوری نسل پنجم هواوی ابراز نگرانی کرده است.
- به‌تازگی آرامکو سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در یک مجتمع پالایشگاهی و پتروشیمی در شمال شرق چین انجام داده است. در این بین، چین مایل به همکاری با عربستان سعودی در زمینه مسایل امنیتی و دفاعی است؛ عرصه‌ای که پیش از این در قبضه متحد آمریکایی این پادشاهی بود.
- از نظر چینی‌ها اصل «دخالت‌نکردن در امور داخلی دیگر کشورها» بسیار مقدس است. دخالت‌نکردن در امور داخلی از نظر چین و عربستان به مفهوم سکوت کردن در مورد سیاست‌های داخلی و انتقاد نکردن از سابقه نه‌چندان درخشان حقوق بشری آنها است!
شرح گزارش:
شورای عالی همکاری خلیج فارس (GCC) 10 دسامبر امسال پس از برگزاری چهل و سومین نشست در ریاض بیانیه نهایی خود را صادر کرد؛ در حالی که شی جین پینگ رییس‌جمهور چین در کنار محمد بن سلمان ولیعهد و نخست‌وزیر عربستان و رییس دوره‌ای این شورا حضور داشت و بر آن مهر تایید زد.
این بیانیه در متنی حدود ۴ هزار کلمه‌ای تنظیم شده و در بخش‌هایی از آن آمده است: شورای عالی همکاری خلیج فارس حمایت مستمر ایران از گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامیان فرقه‌ای در عراق، لبنان، سوریه، یمن و … که امنیت ملی اعراب را تهدید و منطقه را بی‌ثبات می‌کند و مانع از تلاش‌های ائتلاف جهانی برای شکست داعش می‌شود را محکوم می‌کند.
در بخش دیگری از این بیانیه هم‌صدا با ادعاهای پیشین دولت امارات بر جزیره‌های سه‌گانه ایران در خلیج فارس آمده است: شورای عالی مواضع قاطع و تصمیم‌گیری‌های پیشین در محکوم‌کردن تداوم تصرف جزایر سه‌گانه (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) امارات متحده عربی را تکرار و بر آن تاکید می‌کند.
این بیانیه ادامه می‌دهد: شورای عالی تاکید دارد مذاکرات درباره پرونده هسته‌ای ایران و هرگونه مذاکره آینده با ایران باید شامل رسیدگی به رفتار بی‌ثبات‌کننده این کشور در منطقه، حمایت از تروریسم و شبه‌نظامیان فرقه‌ای، برنامه‌های موشکی، امنیت ناوبری بین‌المللی و تاسیسات نفتی باشد.
در این بیانیه یادآور شده است: شورای عالی، موشک‌باران اقلیم کردستان عراق را محکوم می‌کند و آنچه در بیانیه ۱۴ نوامبر ۲۰۲۲ دولت عراق آمده است را تایید و اقدام طرف ایرانی در زمینه حمله توپخانه‌ای و پهپادی علیه چندین منطقه را محکوم می‌کند… و آن را نقض آشکار حاکمیت و امنیت عراق می‌داند.
به گزارش الجزیره، این بیانیه و همراهی رییس‌جمهور چین با مفاد آن باعث شد جمهوری اسلامی ایران سفیر چین را احضار کند و مالکیت تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را یادآور شود.
چین با امضای بیانیه‌ای که در آن خواهان «مذاکرات دوجانبه بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل و حل و فصل این موضوع با مشروعیت بین‌المللی است» در عمل موضع تهران مبنی بر مخالفت با انجام هر گونه مذاکره درباره این جزیره‌ها را تضعیف کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران صدور بیانیه مشترک شورای همکاری خلیج فارس در حضور گروه نمایندگی رسمی چین را محکوم و بر جدایی‌ناپذیربودن جزیره‌های ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ از سرزمین ایران تاکید کرد. سفیر چین در تهران نیز احضار شد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز به فارسی و بدون اشاره به حضور رییس‌جمهور چین در عربستان، این بیانیه را در توییتر محکوم کرد که با واکنش تند کاربران فضای مجازی مواجه شد. زیرا چندی پیش وی در واکنش به موضوع تایوان و تمامیت ارضی چین، به دو زبان فارسی و چینی توییت زده بود.
از سوی دیگر، چین هم‌صدا با عربستان هفته‌ها پس از اینکه ایران غنی‌سازی اورانیوم را افزایش داده است تا به قطعنامه‌ای واکنش نشان دهد که غرب در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارایه کرده بود، بر تضمین ماهیت صلح‌آمیزبودن برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرد و از تهران خواست به‌طور کامل با این آژانس همکاری کند.
چین و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس همچنین، بر گفت‌وگو درباره توقف «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای»، «حمایت از گروه‌های تروریستی و فرقه‌ای و سازمان‌های مسلح غیرقانونی» و ادامه تولید موشک‌های بالستیک و پهپادهای ایران تاکید کردند.
به گزارش وب‌سایت رسمی وزارت امور خارجه چین، نشست خبری وانگ ون بین سخنگوی وزارت امور خارجه چین دیروز (دوشنبه) برگزار شد. وی در این نشست بدون اشاره مستقیم به بیانیه شورای همکاری خلیج فارس و همراهی رییس‌جمهور چین با این بیانیه گفت: «بیانیه مشترک چین و شورای همکاری خلیج فارس برنامه اقدام این کشورها بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۷ را ترسیم می‌کند.»
وی ادامه داد: «کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و ایران همگی دوستان چین هستند. چین از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در بهبود روابط با ایران بر اساس اصل دوستی و حسن همجواری، همکاری‌های برد-برد با ایران و توسعه و ثبات در خلیج فارس حمایت می‌کند.»
به این ترتیب چین نه تنها از مفاد بیانیه‌ای که تمامیت ارضی ایران را تهدید می‌کرد پا پس نکشید، بلکه برعکس تاکید کرد که قصد دارد به‌نوعی میانجی‌گری کند تا روابط سیاسی در منطقه با توجه به اصلی‌ترین خواسته‌های کشورهای عربی پیش برود.
در همین زمینه رویترز در گزارشی آورده است: گرچه عربستان سعودی و چین چندین قرارداد مشارکت راهبردی و اقتصادی امضا کرده‌اند، اما به باور تحلیل‌گران روابط این دو کشور در سطح دادوستد انرژی باقی خواهد ماند، گرچه شرکت‌های چینی در بخش فناوری و زیرساخت عربستان نفوذ کرده‌اند.
عربستان سعودی این هفته یادداشت تفاهمی با هواوی امضا کرد تا در زمینه ایجاد فضای ابری رایانه‌ای و ساخت مجتمع‌هایی با فناوری پیشرفته در برخی شهرهای عربستان اقدام کند.
این غول فناوری چینی در حالی چنین قراردادی را امضا می‌کند که به‌تازگی ایالات‌متحده در مورد خطر احتمالی امنیتی در استفاده از فناوری نسل پنجم هواوی ابراز نگرانی کرده و در مورد مشارکت کشورهای حاشیه خلیج فارس با این شرکت هشدار داده است.
به نوشته سی‌ان‌ان، در سفیر اخیر رییس‌جمهور چین به عربستان، دو کشور توافق کردند در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، توسعه فناوری‌های مدرن همانند هوش مصنوعی و نوآوری در بخش انرژی با یکدیگر همکاری کنند.
به‌تازگی «آرامکو» غول نفتی ملی عربستان سعودی و گروه انرژی «شاندونگ» چین اعلام کرده‌اند در حال بررسی همکاری در زمینه فرصت‌های مشترک پالایش و پتروشیمی در چین هستند. به‌تازگی آرامکو سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در یک مجتمع پالایشگاهی و پتروشیمی در شمال شرق چین انجام داده است.
در این بین، چین مایل به همکاری با عربستان سعودی در زمینه مسایل امنیتی و دفاعی است؛ عرصه‌ای که پیش از این در قبضه متحد آمریکایی این پادشاهی بود. عربستان سعودی و همسایگانش در خلیج فارس از تهدیدهای فزاینده ایران و کاهش حضور امنیتی آمریکا در منطقه نگرانند و به‌تازگی برای خرید تسلیحات، نگاه به شرق را دنبال می‌کنند.
از نظر چینی‌ها اصل «دخالت‌نکردن در امور داخلی دیگر کشورها» بسیار مقدس است. دخالت‌نکردن در امور داخلی از نظر چین و عربستان به مفهوم سکوت کردن در مورد سیاست‌های داخلی و انتقاد نکردن از سابقه نه‌چندان درخشان حقوق بشری آنها است!