مقام‌های برزیلی پنج‌شنبه گذشته اعلام کردند واکسن کرونای ساخته شده از سوی یک شرکت چینی موثر است. اعلام این مطلب، احتمال تایید دومین واکسن کرونای چینی را تقویت می‌کند.
این واکسن توسط شرکت سینوواک ساخته شده است و مقام‌های برزیلی گفته‌اند دارای قدرت تاثیر ۷۸ درصدی است. این واکسن توانسته از بروز علایم شدید و خفیف کرونا جلوگیری کند.
این واکسن کروناواک نام دارد و با توجه به احتمال تایید آن به کشورهای مختلف ارسال شده است. سینوواک تاکنون بیش از ۳۰۰ میلیون دُز واکسن به کشورهای فقیر و دارای درآمد متوسط فروخته است و به گفته شرکت این میزان در حدود نیمی از ظرفیت واکسن‌سازی شرکت‌ها در سال ۲۰۲۰ را شامل می‌شود.
چین در نظر دارد تبدیل به تامین‌کننده واکسن کرونا کشورهای در حال توسعه شود و پس از شکست‌های اولیه در روزهای نخست همه‌گیری خود را به مقام رهبری دیپلماسی سلامت در جهان برساند. هم‌چنین، این کشور قصد دارد اعتبار خود در علم را از راه ایفای نقشی کلیدی در تجارت واکسن به رخ جهان بکشد.
چین در نظر دارد تا میانه ماه آینده ۵۰ میلیون نفر از شهروندان خود را واکسینه کند و این در حالی است که واکسن‌ها هنوز تاییدیه نهادهای قانونی مرتبط را دریافت نکرده‌اند.
پکن نقشه راهی برای توزیع جهانی واکسن نیز تهیه کرده و به شرکت‌های هواپیمایی دستور داده است، یخ خشک و سردخانه تهیه کنند. چین در حال پر کردن غیبت رقیبان غربی در کشورهای فقیرتر است. ایالات متحده در حال دست و پنجه نرم کردن با آشفتگی توزیع واکسن در این کشور است و اتحادیه اروپا و سایر کشورهای ثروتمند، بیشتر واکسن‌های شرکت‌های آمریکایی فایزر و مدرنا را خریداری کرده‌اند.
استیون موریسون مدیر مرکز سیاست‌گذاری بهداشتی جهان در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی می‌گوید: «چینی‌ها از کم‌بودهای موجود آگاهی دارند و پیش خرید میلیاردها دُز واکسن از سوی کشورهای غربی دست بیشتر کشورها را خالی گذاشته است. چین می‌خواهد در ابتدای صف قرار بگیرد. این اقدام به ابزاری در زمینه اتحادهای دیپلماتیک این کشور تبدیل خواهد شد و به آنها اعتبار خواهد داد.»
برخلاف رقبای آمریکایی، تولیدکنندگان واکسن چینی از ابتدا باید جهانی عمل می‌کردند. این شرکت‌ها برای آزمایش موثر بودن واکسن خود باید آن را به کشورهای دیگر می‌فرستادند. زیرا همه‌گیری به شکلی موثر در چین مهار شده بود. شرکت‌های چینی در ماه‌های گذشته با دست‌کم ۱۵ کشور و منطقه توافق‌نامه امضا کرده‌اند و به آنها امکان دسترسی زودهنگام به واکسن را داده‌اند. این واکسن‌ها پس از به دست آوردن مجوز استفاده اضطراری در امارات متحده عربی و بحرین توزیع شده‌اند.
بسیاری از مشتریان اولیه شرکت‌های چینی، دولت‌هایی هستند که در مرحله سوم آزمایش بالینی همکاری کرده‌اند. برزیل نزدیک به ۱۱ میلیون دُز واکسن در اختیار دارد و قصد دارد واکسن را در داخل کشور تولید کند. اندونزی و ترکیه نیز محموله‌های سینوواک را دریافت کرده‌اند. سینوواک اعلام کرده است توانایی تولید ۶۰۰ میلیون دُز واکسن در سال را دارد.
این قراردادها به واکسن‌سازهای چینی کمک می‌کند رسوایی‌های مربوط به فساد و کیفیت تولیدات خود را به فراموشی بسپارند. این شرکت‌ها در چند دهه گذشته بر تامین نیازهای داخلی متمرکز بوده‌اند و تنها ۵ واکسن چینی از سوی سازمان بهداشت جهانی برای صادرات تایید شده‌اند. نام واکسن هپاتیت سینوواک نیز در این فهرست دیده می‌شود.
نتایج آزمایش واکسن کرونای سینوواک در برزیل به دقت از سوی سایر کشورهایی دنبال می‌شود که این واکسن‌ها در آنها مورد استفاده قرار خواهد گرفت. زیرا بیش‌ترین تعداد داوطلبان دریافت واکسن ۱۲ هزار و ۴۷۶ نفردر این کشور هستند. ترکیه ۲۴ دسامبر ۲۰۲۰ اعلام کرد واکسن کرونای سینوواک بیش از ۹۱ درصد ایمنی ایجاد کرده است، اما در این آزمایش داوطلبان کمی شرکت کرده‌اند.
دولت چین ۳۱ دسامبر گذشته اعلام کرد واکسن کرونای شرکت سینوفارم را نیز تایید کرده است. سینوفارم میزان موثر بودن واکسن خود را بیش از ۷۹ درصد اعلام کرده، اما داده‌های بیش‌تری در این خصوص منتشر نکرده است تا امکان ارزیابی نتایج از سوی متخصصان فراهم شود.
آزمایش واکسن کروناواک از سوی موسسه «بوتان تان» انجام شده است. دکتر دیماس کوواس مدیر موسسه می‌گوید آزمایش کروناواک تنها بر روی کارکنان بخش بهداشت و درمان انجام گرفته است که بیش از جمعیت عادی در معرض ویروس قرار دارند. او در ادامه تاکید کرد هیچ یک از داوطلبان علایم شدید یا متوسط کرونا را بروز نداده‌اند و نیازی به بستری شدن پیدا نکرده‌اند.
مقام‌های برزیلی امیدوارند واکسن در روزهای آینده از وزارت بهداشت این کشور مجوز بگیرد. تاکنون ۲۰۰ هزار برزیلی در اثر کرونا فوت شده‌اند. در صورت تایید واکسن، برزیل می‌تواند تا یک میلیون دُز در روز تولید کند. همانند واکسن سینوفارم، واکسن کروناواک نیز با استفاده از ویروس ضعیف شده ساخته شده است.
این نوع واکسن‌ها اثرگذاری کم‌تری دارند، اما می‌توان آنها را در دمای فریزر معمولی نگهداری کرد و این انبار کردن و انتقال آنها را آسان‌تر می‌کند. این خصوصیات برای کشورهای در حال توسعه مهم است. زیرا آنها زیرساخت‌های لازم برای نگهداری واکسن‌های فایزر و مدرنا در دماهای بسیار پایین را ندارند. ین وی‌دونگ مدیر اجرایی سینوواک، این فناوری را بهترین انتخاب برای تولید واکسن می‌داند.
سینوواک پیش از همه‌گیری نیز در حوزه زیست فناوری دارای اعتبار بوده است. این شرکت در سال ۲۰۰۳ اولین واکسن آزمایشی برای مقابله با نوع دیگری از ویروس کرونا – سارس – را تولید کرده بود. این شرکت، آزمایش این واکسن بر روی انسان‌ها را شروع کرد، اما پس از پایان همه‌گیری این آزمایش‌ها متوقف شد. این شرکت اندکی پس از اعلام انتقال ویروس کرونا از انسانی به انسان دیگر کار بر روی تولید واکسن را آغاز کرد.
سینوواک همانند دیگر شرکت‌های داروسازی دارای تخلف‌هایی بوده است. بر اساس مدارک ارایه شده به کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده، رییس سینوواک بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۱ حدود ۷۷ هزار دلار رشوه به یکی از مقام‌های ارشد بهداشتی چینی و همسرش داده بود تا واکسن‌های شرکت او را تایید کنند. این فرد در سال ۲۰۱۷ به دلیل رشوه‌گیری زندانی شده است. در پرونده او دریافت رشوه از شرکت چینی همکار آسترازنکا در تولید واکسن کرونا نیز دیده می‌شود.
آزمایش کروناواک از سوی طرف‌دارن رییس‌جمهور برزیل بولسونارو مورد انتقاد قرار گرفته است. خود او نیز برنامه وزارت بهداشت برای خرید ۴۶ میلیون دُز از این واکسن را رد کرده بود. استفاده از واکسن سینوواک در برزیل هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار داشت و فرماندار ایالت سائوپائولو و رقیب بولسونارو گفته بود به‌صورت مستقیم برای خریداری واکسن با سینوواک مذاکره کرده است.
او اعلام کرده بود ایالتش قصد دارد در صورت تایید واکسن، از اواخر ژانویه استفاده از آن را آغاز کند. با این اعلام، پنج‌شنبه گذشته وضعیت را تغییر داد و وزیر بهداشت برزیل به خبرنگاران گفته بود که دولت فدرال قصد خرید ۱۰۰ میلیون دُز واکسن کروناواک را دارد.