مازیارشیانی‌فر
- شی‌جین پینگ رییس‌جمهور چین به‌زودی با ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه در مسکو دیدار می‌کند تا درباره مسایل مختلف از جمله طرح ۱۲ ماده‌ای پکن برای صلح در اوکراین گفتوگو کند. گمانه‌زنی‌های تاییدنشده از دیدار مجازی رییسان‌جمهور اوکراین، روسیه و چین خبر می‌دهد.
- تحلیل‌گران در رویترز بر این باورند که برخلاف آشتی عربستان و جمهوری اسلامی ایران که بُرد دیپلماتیک به‌نسبت آسانی برای چین بود، کشاندن روسیه و اوکراین به پای میز مذاکره دشوار به‌نظر می‌رسد. تلاش‌های بی‌نتیجه ترکیه برای میزبانی گفت‌وگو‌های کی‌یف و مسکو در هفته‌های نخست پس از آغاز جنگ، این دشواری را تایید می‌کند.
- طرح چین خواستار حمایت از غیرنظامیان و احترام روسیه و اوکراین به حق حاکمیت یکدیگر است. با این حال، ایالات‌متحده و ناتو گفته‌اند تلاش‌های پکن برای میانجی‌گری اعتبار ندارد، زیرا پکن از محکوم‌کردن حمله روسیه به اوکراین خودداری می‌کند.
- مقام‌های ایالات‌متحده معتقدند تا کنون هیچ نشانه‌ای مبنی بر تصمیم‌گیری نهایی پکن برای ارسال کمک‌های نظامی مرگبار به مسکو وجود ندارد، اما نشست هفته آینده می‌تواند محملی برای چنین همکاری باشد.
- نگرانی مقام‌های آمریکایی این نیست که سلاح‌های چینی به روسیه کمک کند تا در اوکراین به پیروزی قاطع برسد. بلکه آنها نگرانند کمک‌های مرگبار پکن این درگیری‌ها را طولانی کند و طولانی‌شدن این نبرد به سود پوتین است.
- از سوی دیگر، اگر منابع و توجه ایالات‌متحده از روی آسیا برداشته شود – جایی که پکن از نظر نظامی به‌طور فزاینده‌ای توسعه یافته است – و این توجه روی اوکراین متمرکز شود، ادامه‌یافتن جنگ می‌تواند به سود چین باشد.
- طرح ۱۲ ماده‌ای پکن که «حل و فصل سیاسی بحران اوکراین» را نشانه گرفته است در حالی ارایه می‌شود که پیش از این طرح صلح ۱۰ ماده‌ای رییس‌جمهور اوکراین بر موضوع‌هایی شامل احیای تمامیت ارضی اوکراین که در مورد آن هیچ «مذاکره‌ای» وجود نخواهد داشت، خروج تمامی نیروهای نظامی روسیه از این کشور، توقف همه درگیری‌ها و تشکیل دادگاه ویژه با هدف پیگرد قانونی مسکو و اعلام جرایم جنگی روسیه در اوکراین مورد تاکید قرار گرفته است.
شرح گزارش:
شی‌جین پینگ رییس‌جمهور چین به‌زودی با ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه در مسکو دیدار می‌کند تا درباره مسایل مختلف از جمله طرح ۱۲ ماده‌ای پکن برای صلح در اوکراین گفتوگو کند. گمانه‌زنی‌های تاییدنشده از دیدار مجازی با رییس‌جمهور اوکراین و تلاش برای کشاندن رهبران مسکو و کی‌یف به میز مذاکره خبر می‌دهد.
به نوشته رویترز، چین به‌طور سنتی به اصل دخالت‌نکردن در درگیری‌های دیگر کشورها پای‌بند است، اما به گفته تحلیل‌گران، توافقی که هفته گذشته در پکن بین عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران به‌دست آمد، تلاش چینی‌ها برای تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ مسئول برجسته می‌کند.
به باور کارشناسان میانجی‌گری برای صلح سرمایه‌گذاری کم هزینه و پربازدهی برای چین است؛ حتی اگر با پیشرفت سریع همراه نباشد. در همین راستا، چین در طرح 12 ماده‌ای‌اش درباره «حل سیاسی بحران اوکراین» از دو طرف خواسته است با کاهش تدریجی تنش‌ها به آتش‌بس جامع برسند.
این طرح هم از سوی روسیه و هم اوکراین با استقبال گرم مواجه شده است، در حالی که ایالات‌متحده و ناتو نسبت به آن بدبین هستند.
اوکراین پیش از این حل و فصل بحران موجود را در گرو عقب‌نشینی روسیه تا پشت مرزهای تعیین‌شده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌دانست، اما بعدتر اعلام کرد برای «بخش‌هایی از طرح» ارایه‌شده از سوی چین حاضر به گفتوگو است. روسیه هم پاسخ به این طرح را وابسته به «مطالعه ظریف» کرده است.
تحلیل‌گران در رویترز بر این باورند که برخلاف آشتی عربستان و جمهوری اسلامی ایران که بُرد دیپلماتیک به‌نسبت آسانی برای چین بود، کشاندن روسیه و اوکراین به پای میز مذاکره دشوار به‌نظر می‌رسد. تلاش‌های بی‌نتیجه ترکیه برای میزبانی گفت‌وگو‌های کی‌یف و مسکو در هفته‌های نخست پس از آغاز جنگ، این دشواری را تایید می‌کند.
البته چین برای راضی‌کردن مسکو به گفتوگو می‌تواند از اهرم اتحاد عمیق با روسیه و خرید نفت و کالاهای تحریم‌شده روسی استفاده کند. در مورد اوکراین هم چین از دو اهرم نیاز به بازسازی کشور پس از پایان جنگ و تلاش کی‌یف برای تحریک‌نکردن پکن به ارسال سلاح برای پوتین، می‌تواند استفاده کند.
به نوشته سی‌بی‌سی نیوز، بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه چین، پکن نگران است جنگ روسیه با اوکراین از کنترل خارج شود؛ از این رو، خواهان مذاکره برای یافتن راه‌حلی سیاسی است.
طرح چین خواستار حمایت از غیرنظامیان و احترام روسیه و اوکراین به حق حاکمیت یکدیگر است. با این حال، ایالات‌متحده و ناتو گفته‌اند تلاش‌های پکن برای میانجی‌گری اعتبار ندارد، زیرا پکن از محکوم‌کردن حمله روسیه به اوکراین خودداری می‌کند.
به گزارش سی‌ان‌ان، دیدار رییس‌جمهور چین با رییس‌جمهور روسیه در پایتخت‌های غربی نمایش حمایت همه‌جانبه پکن از مسکو تلقی می‌شود؛ جایی که رهبران به‌طور فزآینده‌ای نسبت به تعمیق همکاری دو کشور هم‌زمان با شدت گرفتن جنگ در اروپا محتاط شده‌اند.
از سوی دیگر، رهبران مسکو و پکن درباره واشنگتن بدگمانی و دشمنی عمیق احساس می‌کنند. زیرا باور دارند ایالات‌متحده برای زیر فشار قراردادن چین و روسیه تلاش می‌کند. همچنین این دو کشور دیدگاه مشترکی در مورد نظم نوین جهانی دارند. نظمی که زیر سلطه غرب نباشد.
شی‌جین پینگ و ولادیمیر پوتین ارتباط شخصی نزدیکی نیز برقرار کرده‌اند. پینگ در سال ۲۰۱۹ پوتین را «بهترین دوست» توصیف کرد. وی از زمان رسیدن به قدرت در چین تا کنون ۳۰ بار با پوتین ملاقات کرده است؛ آخرین بار به سپتامبر سال گذشته در جریان برگزاری نشستی در آسیای مرکزی مربوط می‌شود.
مقام‌های ایالات‌متحده معتقدند تا کنون هیچ نشانه‌ای مبنی بر تصمیم‌گیری نهایی پکن برای ارسال کمک‌های نظامی مرگبار به مسکو وجود ندارد، اما نشست هفته آینده می‌تواند محملی برای چنین همکاری باشد.
ایالات‌متحده پیشاپیش تهدید کرده است در صورتی که چین قصد داشته باشد در راستای جنگ در اوکراین کمک‌های نظامی مرگبار به روسیه ارایه کند با «هزینه‌های واقعی» روبه‌رو خواهد شد.
نگرانی مقام‌های آمریکایی این نیست که سلاح‌های چینی به روسیه کمک کند تا در اوکراین به پیروزی قاطع برسد. بلکه آنها نگرانند کمک‌های مرگبار پکن این درگیری‌ها را طولانی کند و طولانی‌شدن این نبرد به سود پوتین است.
از سوی دیگر اگر منابع و توجه ایالات‌متحده از روی آسیا برداشته شود – جایی که پکن از نظر نظامی به‌طور فزاینده‌ای توسعه یافته است – و این توجه روی اوکراین متمرکز شود، ادامه‌یافتن جنگ می‌تواند به سود چین باشد.
به نوشته الجزیره، البته وزیر امور خارجه چین نیز در نشست خبری ۷ مارچ امسال این‌طور القا کرد که ایالات‌متحده تلاش‌ها برای برقراری صلح در اوکراین را تضعیف می‌کند تا درگیری‌ها را بر اساس منافع خودش گسترش دهد.
وی در این نشست خبری گفته بود: به‌نظر می‌رسد دستی نامریی وجود دارد که برای طولانی‌شدن و تشدید درگیری و استفاده از بحران اوکراین برای خدمت به یک برنامه ژئوپلیتیکی خاص فشار می‌آورد.
طرح ۱۲ ماده‌ای پکن که «حل و فصل سیاسی بحران اوکراین» را نشانه گرفته است در حالی ارایه می‌شود که پیش از این طرح صلح ۱۰ ماده‌ای رییس‌جمهور اوکراین بر موضوع‌هایی شامل احیای تمامیت ارضی اوکراین که در مورد آن هیچ «مذاکره‌ای» وجود نخواهد داشت، خروج تمامی نیروهای نظامی روسیه از این کشور، توقف همه درگیری‌ها و تشکیل دادگاه ویژه با هدف پیگرد قانونی مسکو و اعلام جرایم جنگی روسیه در اوکراین مورد تاکید قرار گرفته است.
البته اکنون با استناد به طرح ۱۲ ماده‌ای چین، انعطاف‌پذیری از سوی کی‌یف اظهار شده است.