مازیار شیبانی‌فر
- ونکوور کانادا در خط مقدم کاهش آسیب‌های ناشی از سوءمصرف موادمخدر قرار گرفته است. مدیران این شهر طرحی را به اجرا درآورده‌اند تا معتادان به‌جای خرید از قاچاقچیان، به داروخانه‌های مشخصی مراجعه و این ماده را به‌اندازه مصرف روزانه خود تهیه کنند.
- طی سال‌های اخیر فنتانیل به‌صورت غیرقانونی وارد بازار موادمخدر شده و مرگ بسیاری از مصرف‌کنندگان را رقم زده است. سوءمصرف این ماده در برخی کشورها رواج یافته است. امروزه در ونکوور فقط فنتانیل توزیع می‌شود و به‌طور کامل جای هروئین را گرفته است.
- اثربخشی فنتانیل ۱۰۰ برابر مرفین و ۸۰ برابر هروئینِ دارویی است. کاهش فشار و اکسیژن خون، تهوع، استفراغ و مرگ از عوارض جانبی این ماده به‌شمار می‌رود. فنتانیل در ایالات‌متحده، کانادا و استرالیا در رده «داروهای بسیار خطرناک» دسته‌بندی شده است.
- در مجموع در طول همه‌گیری در کانادا و ایالات‌متحده، حدود ۱۱۵ هزار نفر بر اثر مصرف موادمخدر جان باختند. با این وجود، برخی متخصصان و مردم معتقدند طرح ارایه موادمخدر به معتادان، می‌تواند باعث تشویق آنها به مصرف بیش‌تر و ادامه‌دادن به اعتیادشان شود.
- حامیان این طرح معتقدند این دیدگاه که موادمخدر زیان‌آور است و به‌خاطر حفظ امنیت مردم باید مصرف آن غیرقانونی اعلام شود را تبدیل کرده‌اند به این نگاه که اعتیاد نوعی بیماری است و باید به بیماران کمک کرد تا بر آن چیره شوند.
- اکنون هر روز بیش از ۸۵ هزار نفر در بریتیش کلمبیا در معرض خطر بیش‌مصرفی قرار دارند. از معتادانی که در خیابان‌ها دیده می‌شوند تا آنهایی که هر از گاه موادمخدر مصرف می‌کنند و هیچ نظارتی بر عملکردشان وجود ندارد.
- دکتر بانی هنری مدیر بهداشت بریتیش کلمبیا معتقد است: «معتادان به‌خاطر ناایمن‌بودن موادمخدر، شایسته مرگ نیستند. [به‌جز مدیریت شرایط] چگونه می‌توانیم به آنها کمک کنیم؟»
شرح گزارش:
ونکوور کانادا در خط مقدم کاهش آسیب‌های ناشی از سوءمصرف موادمخدر قرار گرفته است. مقام‌های این شهر می‌کوشند آسیب‌های رو به افزایش مصرف موادمخدر قاچاق را کاهش دهند.
مدیران ونکوور اکنون طرحی را به اجرا درآورده‌اند تا معتادان به‌جای خرید از قاچاقچیان، به داروخانه‌های مشخصی مراجعه و این ماده را به‌اندازه مصرف روزانه خود تهیه کنند. زیرا تعدادِ معتادانی که گرفتار بیش‌مصرفی (اور دُز) می‌شوند رو به افزایش است.
آمارگیری بهار ۲۰۲۰ تا بهار ۲۰۲۱ نشان می‌دهد ۸۶۶۵ بی‌خانمان در استان بریتیش‌کلمبیا زندگی می‌کنند که از این میان حدود ۴۲ درصد یعنی ۳۶۳۴ نفرشان در کلان‌شهر ونکوور به‌سر می‌برند. آمار دقیقی از تعداد بی‌خانمان‌های معتاد وجود ندارد، اما علت اصلی بی‌خانمانی ۲۳ درصد این افراد، اعتیاد است. هر چند باید توجه داشت که همه معتادان بی‌خانمان نیستند!
طی سال‌های اخیر فنتانیل به‌صورت غیرقانونی وارد بازار موادمخدر شده و مرگ بسیاری از مصرف‌کنندگان را رقم زده است. سوءمصرف این ماده در برخی کشورها رواج یافته است. امروزه در ونکوور فقط فنتانیل توزیع می‌شود و به‌طور کامل جای هروئین را گرفته است.
فنتانیل (Fentanyl) یک شبه‌مرفین بسیار قوی است که در پزشکی برای بیهوشی استفاده می‌شود. این ماده از اثر ضد درد چند برابر هروئین برخوردار است و در دهه ۶۰ میلادی به‌عنوان هوش‌بر و آرام‌بخش پس از جراحی، به‌صورت تزریق وریدی معرفی شد.
این ماده، برخلاف تریاک، مرفین و هروئین ریشه گیاهی و طبیعی ندارد و در آزمایشگاه تولید می‌شود و با سرعتی بیش‌تر از مرفین و هروئین از پوسته محافظ مغز و طناب نخاعی عبور می‌کند و با قدرتی حیرت‌آور بر روی گیرنده‌های مغز تاثیر می‌گذارد.
اثربخشی فنتانیل ۱۰۰ برابر مرفین و ۸۰ برابر هروئینِ دارویی است. کاهش فشار و اکسیژن خون، تهوع، استفراغ و مرگ از عوارض جانبی این ماده به‌شمار می‌رود. عملکرد این دارو شبیه هروئین و حتی مخرب‌تر از آن است. فنتانیل فوری روی دستگاه تنفس و کارکرد قلب تاثیر منفی می‌گذارد. گاهی حتی پیش از ایجاد سرخوشی، دستگاه تنفسی را از کار می‌اندازد و باعث بیهوشی مصرف‌کننده می‌شود و وی را در آستانه مرگ قرار می‌دهد.
فنتانیل در ایالات‌متحده، کانادا و استرالیا در رده «داروهای بسیار خطرناک» دسته‌بندی شده است.
به گزارش نیویورک تایمز، مرگ ناشی از مصرف بیش از حد موادمخدر در بریتیش کلمبیا از آغاز همه‌گیری افزایش یافته است. سال گذشته حدود ۲۲۰۰ نفر در این استان بر اثر بیش‌مصرفی جان خود را از دست دادند. در مجموع در طول همه‌گیری در کانادا و ایالات‌متحده، حدود ۱۱۵ هزار نفر بر اثر مصرف موادمخدر جان باختند.
با این وجود، برخی متخصصان و مردم معتقدند طرح ارایه موادمخدر به معتادان، می‌تواند باعث تشویق آنها به مصرف بیش‌تر و ادامه‌دادن به اعتیادشان شود، به‌جای اینکه آنها را به ترک اعتیاد و بهبودی تشویق کند.
یک کارآزمایی بالینی در ونکوور نشان داد که ارایه هروئین تزریقی به بیمارانی که به دیگر درمان‌ها پاسخ نمی‌دادند – در مقایسه با مصرف‌کنندگانی که متادون دریافت کرده بودند – کاهش مصرف، افزایش مراقبت‌های بهداشتی و بهبود کیفیت زندگی آنها را در پی داشته است.
ژوئن امسال بریتیش کلمبیا از قوانین فدرال موادمخدر معاف شد. بر این اساس از اوایل سال آینده، نگهداری موادمخدر تا ۲ و نیم گرم برای مصرف شخصی جرم‌زدایی می‌شود. اکنون غرفه‌هایی برای تزریق در بیمارستان سینت پل ونکوور در نظر گرفته شده است؛ جایی که خدمات پیشگیری از بیش‌مصرفی موادمخدر را ارایه می‌کند.
حامیان این طرح معتقدند این دیدگاه که موادمخدر زیان‌آور است و به‌خاطر حفظ امنیت مردم باید مصرف آن غیرقانونی اعلام شود را تبدیل کرده‌اند به این نگاه که اعتیاد نوعی بیماری است و باید به بیماران کمک کرد تا بر آن چیره شوند.
خانم جیمز که ۵۲ سال دارد، ۱۸ سال به هروئین معتاد بوده است. وی هزینه‌های تامین موادمخدر را با دزدی از فروشگاه‌ها و به پول نزدیک‌کردن آن توسط دوست‌پسرش انجام می‌داد، اما از وقتی که توانست هروئین دارویی را به‌صورت قانونی دریافت کند، اضطرابش برای به‌دست آوردن نوبت بعدی مصرف فروکش کرده و توانسته است با دست‌برداشتن از دزدی، کاری برای خود بیابد و با دخترش در یک آپارتمان کوچک زندگی دوباره‌ای داشته باشد.
منتقدان این طرح، برای رد ایده رساندن ماده‌مخدر ایمن به معتادان، این‌گونه استلال می‌کنند که مصرف موادمخدر بیماری است که می‌تواند با برنامه‌ریزی موثر درمان شود، اما چگونه پزشکی که نخستین اولویتش جلوگیری از «آسیب‌دیدن» بیمار است، می‌تواند داروهای بسیار اعتیادآور و ویرانگر برای بیمارش تجویز کند؟
این گروه از متخصصان بر این باورند که برای درمان معتادان باید مصرف موادمخدر را متوقف کرد، به‌ویژه که این طرح، هزینه زیادی روی دست دولت خواهد گذاشت. این درحالی است که در بودجه سال ۲۰۲۱ بریتیش کلمبیا ۳۳۰ میلیون دلار برای ارایه خدمات درمانی و بهبودی به مصرف‌کنندگان موادمخدر درنظر گرفته شده بود که نشان از افزایش بودجه اعتباری نسبت به سال‌های قبل دارد. در حالی که مجموع هزینه تامین ایمن موادمخدر برای معتادان از این بودجه به‌مراتب کم‌تر است.
اکنون هر روز بیش از ۸۵ هزار نفر در بریتیش کلمبیا در معرض خطر بیش‌مصرفی قرار دارند. از معتادانی که در خیابان‌ها دیده می‌شوند تا آنهایی که هر از گاه موادمخدر مصرف می‌کنند و هیچ نظارتی بر عملکردشان وجود ندارد.
دکتر بانی هنری مدیر بهداشت بریتیش کلمبیا گفته است: «جز حرکت تدریجی [به‌سوی این طرح چاره دیگری] وجود ندارد. این اقدام باید به دقت ارزیابی شود. ارزیابی هم باید توسط افراد مستقلی صورت بگیرد که موفقیت یا شکست طرح برای‌شان اولویت نیست.» وی نماینده بخشی از جامعه است که دولتی‌ها، محققان، پزشکان و مصرف‌کنندگان موادمخدر در آن جای می‌گیرند و به ایجاد فضایی ایمن و مدیریت‌شده برای مصرف موادمخدر باور دارند. مدیر بهداشت بریتیش کلمبیا معتقد است: «معتادان به‌خاطر ناایمن‌بودن موادمخدر، شایسته مرگ نیستند. [به‌جز مدیریت شرایط] چگونه می‌توانیم به آنها کمک کنیم؟»