عسل راد
پایان دادن به جنگهای بیپایان تبدیل به عبارتی پر استفاده از سوی جمهوریخواهان و دموکراتها برای جلب آرای آمریکاییها شده است. بیشتر آمریکاییها خواهان پایان ماجراجوییهای ناکارآمد نظامی ایالات متحده در جهان و استفاده بهتر از پول مالیاتدهندگان هستند. در بیشتر مواقع، جنگ معادل دخالت نظامی، بمباران و درگیری بیان میشود، اما جنگهای ایالات متحده جنبه اقتصادی هم دارد که در بیشتر موارد نادیده گرفته میشوند.
در روزهای اخیر، نتایج این نادیده گرفتن در کوبا قابل مشاهده است. کوبا زیر تحریمهای ایالات متحده و تاثیر اقتصادی بیماری کرونا خرد شده و اکنون با بدترین بحران کمبود مواد غذایی در 25 سال گذشته مواجه است. همانند مردم سایر نقاط جهان، کوباییها نیز به خیابانها آمدهاند تا خشم خود نسبت به سختی اقتصادی و دولت کوبا را ابراز کنند.
دیدن تحریمها به عنوان ابزاری بیخطر و جایگزینی برای جنگ نادیده گرفتن شواهد موجود مبنی بر تاثیر مخرب اقتصادی آنها بر زندگی افراد عادی است. مقامهای ایالات متحده بهصورت منظم درباره حقوق بشر و “نظم جهانی مبتنی بر قانون” صحبت میکنند، اما سیاست تحریمی ما و اقدامهای یکجانبه محکوم شده ایالات متحده از سوی جامعه جهانی، تضعیف کننده اصول یاد شده است.
در حقیقت، متخصصان سازمان ملل معتقدند تحریمهای ایالات متحده نقضکننده حقوق بشر و هنجارهای جهانی است. این سیاستها نه تنها با مسایل اخلاقی در تضادند، بلکه نتوانستهاند به اهداف مورد نظر برسند و باعث بدبختی میلیونها فرد بیگناه و بیثباتی کشورهای هدف شدهاند.
رییسجمهور بایدن در توییتر از مردم کوبا حمایت کرده و از رنج اقتصادی آنها سخن گفته است. با این حال، منتقدان از این نکته غافل نشدند که ایالات متحده چند هفته قبل قطعنامه سازمان ملل بر پایان دادن به تحریمهای چند دههای کوبا را برای بیست و نهمین سال متوالی رد کرد.
این تحریمها حدود 144 میلیارد دلار برای این جزیره کوچک هزینه در بر داشته و سد راه این کشور برای مبارزه با کرونا شده است. در رایگیری برای این قطعنامه تنها اسراییل در کنار ایالات متحده بود و به پایان دادن تحریمهای 60 ساله این کشور رای مخالف داد.
حفظ یک موضع سیاسی شکستخورده به مدت 6 دهه پرسشهایی را بهوجود میآورد. تحریم و جنگ دست در دست هم دارند و شکست سیاستهای تحریمی به درخواستها برای دخالت نظامی منتهی میشود. اشغال نظامی عراقی در سال 2003 پس از یک دهه تحریمهای سخت مثالی برای تایید این ادعا است. در حال حاضر نیز برخی از سیاستمدارن جنگطلب خواهان حمله هوایی علیه کوبا هستند.
متاسفانه حاکم نبودن منطق بر سیاست خارجی ما سایه انداخته است. ایران چند دهه است که همانند کوبا تحت تحریم قرار دارد. با این حال، تحریمها تغییر چندانی در دولت ایران ایجاد نکردهاند و تنها باعث رنج میلیونها نفر از مردم عادی ایران شده است.
برخی از منتقدان این دولتها معتقدند این کشورها از تحریمها به عنوان بهانهای برای توجیه کوتاهیها استفاده میکنند، اما این استدلال نمیتواند هزینه انسانی تحریمهای ایالات متحده را نفی کند. تحریمهای ایالاتمتحده باعث فساد بیشتر میشوند و نتوانستهاند به اهداف اعلامشده برسند.
ایران در سال 2015 پای میز مذاکره آمد و برجام شکل گرفت، اما دولت ترامپ به سرعت به راهبرد فشار بازگشت. این سیاست، تنشها را افزایش داد و ایالات متحده را در آستانه جنگ با ایران قرار داد.
رییسجمهور بایدن یکی از منتقدان سرسخت سیاست ترامپ در برابر ایران است و در رقابتهای انتخاباتی قول داده بود که به برجام برگردد. با این وجود، دولت او هنوز قدمهای ملموس برای بازگشت به توافق و برداشتن تحریمهایی که از نظر او سد راه ایران در مبارزه با کرونا هستند، برنداشته است.
این سیاست باعث سرسخت شدن موضع ایران شده است. افزایش تحریمهای ایران در دوران همهگیری و برداشتهنشدن تحریمها در ششمین ماه دولت بایدن نقطه اختلافی دیگر با جامعه جهانی است که خواهان برداشتن تحریمها است.
ایده جامعه جهانی پس از پایان جنگ جهانی دوم مطرح شد و هدف اصلی آن حل درگیریها و جلوگیری از بروز جنگ بود. بنابراین پایان دادن به جنگهای دایمی یک هدف جهانی است که ایالات متحده نقشی کلیدی در تحقق آن دارد. با این حال، اصرار لجبازانه در تغییر ندادن سیاستها و تاکید بر استفاده از قدرت اقتصادی و نظامی بهجای همکاری در میان سیاستمداران آمریکایی دیده میشود.
اشغال عراق در سال 2003، محاصره کوبا و اعمال دوباره تحریمهای ایران در دولت ترامپ نشان میدهد ایالات متحده بر استفاده از زور بدون توجه به نتایج انسانی آن اصرار دارد.
ایالات متحده باید این مساله را بپذیرد که استوار نگهداشتن نظم جهانی مبتنی بر قانون با نقض یکجانبه قوانین آن ممکن نیست و پایان دادن به جنگهای بیپایان بدون پایان دادن به فشار اقتصادی بهدست نمیآید.