مازیار شیبانی‌فر
- شاخص عملکرد زیست‌محیطی (Environmental Performance Index) در سال ۲۰۲۲ که با بررسی ۱۸۰ کشور مختلف جهان انجام شده، نشان‌دهنده قرار گرفتن کانادا در رتبه ۴۹ و ایران در جایگاه ۱۳۳ است.
- بر اساس رده‌بندی شاخص زیست‌محیطی (EPI) کشورهای مختلف جهان که توسط متخصصان دانشگاه ییل (Yale) انجام می‌شود، کشورهای دانمارک، بریتانیا، فنلاند، مالتا، سوئد، لوگزامبورگ، اسلوونی، اتریش، سوییس، ایسلند، هلند، فرانسه، آلمان، استونی و لتونی از بهترین عملکرد برخوردار بوده‌اند.
- در این فهرست ژاپن در جایگاه ۲۵، نیوزیلند ۲۶، امارات ۳۹، ایالات‌متحده ۴۳، اوکراین ۵۲، اسراییل ۵۷، کره جنوبی ۶۳، ونزوئلا ۶۷، کویت ۸۷، بحرین ۹۰، عربستان سعودی ۱۰۹ و مصر در رده ۱۲۷ قرار دارد.
- کشورهای موریتانی، گواتمالا، ماداگاسکار، عراق، غنا، سودان، ترکیه، هائیتی، لیبریا، پاپوا گینه نو، پاکستان، بنگلادش، ویتنام، میانمار و هندوستان از بدترین عملکرد زیست‌محیطی در میان کشورهای مورد بررسی برخوردار بوده‌اند.
- تعیین شاخص راهی است در جهت شناسایی مشکلات، تعیین هدف‌ها، ردیابی روندها، درک نتیجه‌ها و شناسایی راهکارها و راهبردهای نوین که می‌تواند در نهایت به برخورداری انسان‌ها از محیط زیستی با کیفیت‌تر و توسعه‌یافته‌تر منجر شود.
- کانادا برای مقابله با تغییرهای آب و هوایی سرزمینی در داخل و خارج از کشور تلاش‌هایی انجام داده است. این اقدام‌ها بر اساس هدف توافق‌نامه سال ۲۰۱۵ پاریس صورت می‌گیرد که بر اساس آن قرار است افزایش میانگین دمای جهانی به کمتر از ۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی‌شدن برسد.
- یکی از اقدام‌های دولت کانادا در زمینه نگهداری و گسترش محیط‌زیست توجه به کیفیت آب رودخانه‌ها است؛ اکوسیستم‌های رودخانه‌ها برای ادامه حیات به آب پاک وابسته هستند. کیفیت آب و سلامت رودخانه‌ها به نحوه توسعه و استفاده مردم از زمین‌های اطراف آن بستگی دارد.
- توجه به کیفیت هوای شهرها و مناطق مختلف کانادا از دیگر اقدام‌های دولت برای توجه به محیط‌زیست است. اکنون مه دود و باران‌های اسیدی ناشی از انتشار آلاینده‌ها در جو زمین است. بیش‌تر این آلاینده‌ها از فعالیت‌های انسانی همانند حمل و نقل و مصرف سوخت برای تولید برق سرچشمه می‌گیرد.
شرح گزارش:
شاخص عملکرد زیست‌محیطی (Environmental Performance Index) در سال ۲۰۲۲ که با بررسی ۱۸۰ کشور مختلف جهان انجام شده، نشان‌دهنده قرار گرفتن کانادا در رتبه ۴۹ و ایران در جایگاه ۱۳۳ است.
بر اساس رده‌بندی شاخص زیست‌محیطی (EPI) کشورهای مختلف جهان که توسط متخصصان دانشگاه ییل (Yale) انجام می‌شود، کشورهای دانمارک، بریتانیا، فنلاند، مالتا، سوئد، لوگزامبورگ، اسلوونی، اتریش، سوییس، ایسلند، هلند، فرانسه، آلمان، استونی و لتونی از بهترین عملکرد برخوردار بوده‌اند.
در این فهرست ژاپن در جایگاه ۲۵، نیوزیلند ۲۶، امارات ۳۹، ایالات‌متحده ۴۳، اوکراین ۵۲، اسراییل ۵۷، کره جنوبی ۶۳، ونزوئلا ۶۷، کویت ۸۷، بحرین ۹۰، عربستان سعودی ۱۰۹ و مصر در رده ۱۲۷ قرار دارد.
کشورهای موریتانی، گواتمالا، ماداگاسکار، عراق، غنا، سودان، ترکیه، هائیتی، لیبریا، پاپوا گینه نو، پاکستان، بنگلادش، ویتنام، میانمار و هندوستان از بدترین عملکرد زیست‌محیطی در میان کشورهای مورد بررسی برخوردار بوده‌اند.
معیارها و هدف‌های تعیین شاخص فرآیندهای حفاظت از محیط‌زیست
شاخص عملکرد زیست‌محیطی بر اساس وضعیت پایداری فضاهای زندگی در طبیعت و مناطق دست‌ساخته بشر تعیین شده و در این زمینه ۴۰ شاخص در ۱۱ گروه مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. نحوه عملکرد کشورها در زمینه بهبود سلامت محیط‌زیست، حفاظت از حیات اکوسیستم و کاهش تغییرهای آب و هوایی سرزمینی جزو اصلی‌ترین شاخص‌ها به‌شمار می‌رود.
تعیین شاخص راهی است در جهت شناسایی مشکلات، تعیین هدف‌ها، ردیابی روندها، درک نتیجه‌ها و شناسایی راهکارها و راهبردهای نوین که می‌تواند در نهایت به برخورداری انسان‌ها از محیط زیستی با کیفیت‌تر و توسعه‌یافته‌تر منجر شود.
این شاخص به سیاست‌مداران کمک می‌کند تا شیوه‌هایی که در نظر گرفته‌اند را بررسی و در صورت نیاز اصلاح کنند و در زمینه پشتیبانی از تلاش‌های گروهی و جهانی برای دستیابی به هدف‌های توسعه پایدار سازمان ملل متحد و به حرکت درآوردن جامعه برای رسیدن به آینده‌ای شکوفاتر گام‌های موثری بردارند.
اکنون انسان‌ها در همه جای دنیا با چالش‌های موجود در زمینه ایجاد، نگهداری و توسعه محیط زیست در هر سه سطح محلی، ملی و جهانی مواجهند و در برابر آن مسئولیت دارند. آلودگی هوا، راه‌یافتن پساب خانگی و صنعتی به آب‌راه‌ها، دفع مدیریت‌نشده زباله‌ها، انتشار مواد شیمیایی و گازهای گلخانه‌ای جزو مواردی است که به سلامت انسان و طبیعت آسیب می‌زند.
حفظ اکوسیستم‌ها، رسیدگی فوری و گسترده به موضوع تغییرات آب و هوایی، شناسایی آلودگی‌های نوپدید، ارزیابی موفقیت سیاست‌های دولتی و اطمینان‌یافتن از سرمایه‌گذاری موثر در زمینه حفاظت از محیط‌زیست جزو مواردی است که می‌تواند جهان را به‌سوی آینده‌ای پایدارتر هدایت کند.
اقدام‌های کانادا برای حفظ محیط‌زیست
بر اساس اعلام وب‌سایت رسمی دولت فدرال کانادا، اقدام‌های مختلفی در زمینه حفاظت از محیط‌زیست در کشور انجام شده که یکی از این اقدام‌ها پیش‌بینی انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
کانادا برای مقابله با تغییرهای آب و هوایی سرزمینی در داخل و خارج از کشور تلاش‌هایی انجام داده است. این اقدام‌ها بر اساس هدف توافق‌نامه سال ۲۰۱۵ پاریس صورت می‌گیرد که بر اساس آن قرار است افزایش میانگین دمای جهانی به کمتر از ۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی‌شدن برسد. این تلاش‌ها برای محدود کردن افزایش دمای جهانی به حدود ۱٫۵ سانتی‌گراد انجام می‌شود.
کانادا در سال ۲۰۲۱ هدف توسعه‌یافته‌تر دیگری را پیشِ روی خود قرار داده است که بر اساس آن می‌کوشد تا سال ۲۰۳۰ این کشور انتشار گازهای گلخانه‌ای‌اش را بین ۴۰ تا ۴۵ درصد کمتر از سطح سال ۲۰۰۵ برساند.
از دیگر اقدام‌های دولت کانادا در زمینه نگهداری و گسترش محیط‌زیست توجه به کیفیت آب رودخانه‌ها است؛ اکوسیستم‌های رودخانه‌ها برای ادامه حیات به آب پاک وابسته هستند. کیفیت آب و سلامت رودخانه‌ها به نحوه توسعه و استفاده مردم از زمین‌های اطراف آن بستگی دارد.
شاخص تعیین کیفیت آب رودخانه‌ها را در ۵ گروه طبقه‌بندی می‌کنند تا معیاری از میزان توانمندی رودخانه برای تامین محل زندگی گیاهان و جانورانی باشد که در آب زندگی می‌کنند یا از آب رودخانه‌ها می‌نوشند.
توجه به کیفیت هوای شهرها و مناطق مختلف کانادا از دیگر اقدام‌های دولت برای توجه به محیط‌زیست است. اکنون مه دود و باران‌های اسیدی ناشی از انتشار آلاینده‌ها در جو زمین است. بیش‌تر این آلاینده‌ها از فعالیت‌های انسانی همانند حمل و نقل و مصرف سوخت برای تولید برق سرچشمه می‌گیرد.
دودهای ناشی از منابع طبیعی همانند آتش‌سوزی جنگل و مراتع نیز گاهی می‌تواند به یکی از اصلی‌ترین آلاینده‌های زیست محیطی تبدیل شود. به‌طور کلی آلاینده‌های هوا می‌تواند تاثیرهای نامناسبی بر سلامت و محیط زیست انسان‌ها و حیوانات بگذارد.
جمعیت حیات‌وحش سالم بخش مهمی از تنوع زیستی است. در کانادا، برخی از گونه‌هایی که کاهش جمعیت را تجربه کرده‌اند یا به‌طور طبیعی نادر هستند، اکنون در خطر ناپدیدشدن قرار گرفته‌اند. از این رو، اقدام‌هایی در زمینه بازیابی یا حفاظت از گونه‌های حیات وحش در معرض خطر انجام شده است.
اطمینان از بازیابی یا نگهداری از گونه‌های در معرض خطر می‌تواند فرآیندی طولانی‌مدت باشد که اقدام‌های مختلفی برای متوقف یا معکوس‌کردن کاهش گونه‌های موردنظر و بهبود شرایط تداوم این نوع گونه‌ها در طبیعت را شامل می‌شود.