ارین اوتول (راست) در ملاقات با رهبر حزب محافظه کار اندرو شیر
نویسنده: الهام اسلامی
ارین اوتول، نماینده ی مجلس فدرال و مسئول سیاست خارجی حزب محافظه کار کانادا، در مصاحبه ای مورخ دوم آگوست ۲۰۱۹ یک سال بعد از تنش دیپلماتیک و کاهش سطح روابط عربستان سعودی و کانادا اعلام کرد که در صورت پیروزی حزب محافظه کار در انتخابات پیش رو، دولت محافظه کار تلاش خواهد کرد تا با تمرکز بر تقویت روابط تجاری میان اتاوا و ریاض و با حمایت بیشتر از پناهندگان در منطقه -خلیج فارس- اعتماد از دست رفته ی عربستان سعودی را جلب کند. وی گفت که محافظه کاران در صورت تشکیل دولت آینده، برقراری مجدد رابطه با سعودی را علیرغم قتل جمال خاشقچی (در سفارت عربستان سعودی در استانبول) پیگیری خواهند کرد.
در بخش دیگری از این مصاحبه ارین اوتول در مورد رابطه با عربستان سعودی عنوان کرد که پرداختن به مسائل حقوق بشری مستلزم وجود رابطه با این کشور است. به عقیده ی وی، بدون داشتن رابطه با سعودی یا هر کشور دیگری نمی توان تاثیر مثبتی بر سیاست های آنان گذاشت .
علاوه بر این مصاحبه، اوتول مواضع محافظه کاران (در صورت پیروزی در انتخابات پیش رو) در قبال عربستان سعودی را در قالب یک رشته توییت منتشر کرد. در این توییت ها، وی قطع رابطه با سعودی را به ضرر پیشبرد اهداف حقوق بشری کانادا در این کشور دانست. وی همچنین گفت که این حزب به شدت نگران مسائل حقوق بشری، جنگ در یمن و سایر مسائل مربوط به سعودی و هر کشوری است که کانادا با آنها منافع مشترک اما ارزشهای متفاوت دارد.
این رشته توییت واکنش های بسیاری را در میان کارشناسان و فعالان سیاسی در فضای مجازی برانگیخت. تامس جونو، استاد دانشگاه اتاوا، متخصص در مسائل خاورمیانه و تحلیلگر سابق وزارت دفاع کانادا، به طور ضمنی به استاندارد دوگانه ی اوتول در مواجهه با ایران و عربستان سعودی اشاره کرد. وی نوشت اگرچه با این گفته ی اتول کاملا موافق است که قطع ارتباط با یک کشور منجر به ناکارآمدی در تاثیرگذاری به ویژه در مسائل حقوق بشری خواهد شد، اما این منطق باید در مورد کشورهای دیگر از جمله ایران نیز به کار گرفته شود. در جواب این توییت، اوتول نوشت که قطع رابطه با ایران به این دلیل است که کانادا از امنیت دیپلمات هایش در ایران مطمئن نیست. جونو در جواب عنوان کرد که نگرانی برای امنیت دیپلمات ها در تهران دلیل کافی برای قطع ارتباط با تهران نیست و همان منطقی که قطع ارتباط با عربستان سعودی را نمی پذیرد باید در مورد ایران نیز به کار بسته شود.
دنیس هورک، سفیر سابق کانادا در عربستان سعودی که سال گذشته و بعد از تنش دیپلماتیک بین کانادا و سعودی از این کشور اخراج شد، نوشت که اگر ما می خواهیم مشوق رفرم در عربستان باشیم (که باید باشیم) و به دنبال ایجاد تغییر واقعی هستیم، می بایست رابطه دیپلماتیک داشته باشیم. اما اگر صرفا می خواهیم که حرف های با ارزش اخلاقی بزنیم باید به همین شیوه ی کنونی ادامه دهیم. وی همچنین افزود که “این در مورد ایران نیز صدق می کند، اما قانون احمقانه ی عدالت برای قربانیان اقدامات تروریستی (JVTA) مانعی بر سر راه است”. شایان ذکر است که قانون جی.وی.تی.ای که در سال ۲۰۱۲ در زمان دولت هارپر توسط محافظه کاران به تصویب رسید، مصونیت قضایی ایران را از بین برد و اجازه داد که قربانیان تروریسم در دادگاه های کانادا علیه ایران اقامه دعوی کنند. به عقیده ی متخصصان، این قانون مانع اصلی بر سر راه تجدید روابط دیپلماتیک تهران و اتاوا است.
بیژن احمدی، مدیر موسسه صلح و دیپلماسی، نیز در واکنش به توییت اوتول نوشت: “در مورد رابطه ی عربستان سعودی و کانادا حق با شماست. اما به ما بگویید چرا محافظه کاران در دولت هارپر با ایران قطع رابطه کردند؟ و چرا شما و همکاران محافظه کارتان در سال های اخیر از هیچ کوششی برای جلوگیری از گفتگو و دیپلماسی بین کانادا و ایران فروگذار نکردید؟”. احمدی در واکنش به استاندارد دوگانه ی اوتول در ادامه ی توییت خود نوشت: “کنگره ایرانیان کانادا همواره همین سخنان شما را در مورد اهمیت باز گذاشتن کانال های دیپلماتیک مطرح کرده است. اما شما بی شرمانه این سازمان غیر انتفاعی کانادایی را متهم به لابیگری برای دولت ایران کردید، تنها به این دلیل که این سازمان برای صلح و دیپلماسی با ایران تلاش میکند”.
شایان ذکر است که در ماه ژوئن ۲۰۱۸ کنگره ایرانیان کانادا، با دعوت از ۲ استاد دانشگاه و یک دیپلمات سابق کانادا در سازمان ملل و همچنین با حمایت یکی از نمایندگان مجلس کانادا، اقدام به برپایی جلسه ای به منظور تبادل نظر و گفتگوی کارشناسی درباره سیاست خارجی کانادا در قبال ایران کرد. این جلسه کنگره که برای اولین بار در اتاوا برگزار می شد با مخالفت شدید اوتول مواجه شد و وی در پارلمان کانادا پس از نکوهش نماینده لیبرال که از این جلسه حمایت کرده بود، این سازمان را گروهی ایرانی “طرفدار رژیم ایران” نامید.
در واکنش به این اتهامات، رئیس این سازمان طی ارسال نامه ای رسمی به اوتول و رهبران احزاب کانادا، ضمن تذکر این نکته که ایرانی- کانادایی ها، شهروندان کانادایی محسوب می شوند، سخنان وی را تبعیض آمیز و اتهامات بی پایه و اساس توصیف کرد. کنگره ایرانیان کانادا سازمانی غیر انتفاعی ست که در سال ۲۰۰۷ تشکیل شده است. این سازمان در ۳ سال اخیر، طبق نظر اعضای خود، در جهت برقراری روابط دیپلماتیک با ایران و دسترسی جامعه ایرانی به خدمات کنسولی تلاش میکند و همچنین یکی از تنها سازمان های کانادایی ست که همواره با جنگ و تحریم و فشار علیه مردم ایران مخالفت کرده است.