اولویت‌های پیش‌نویس توافق هسته‌ای مشخص شد؛ مبادله زندانیان، کاهش غنی‌سازی و آزادسازی‌ دارایی‌های مسدودشده ایران

برجام

صبح امروز (پنج‌شنبه 17 فوریه 2022) رویترز اعلام کرد، اولویت‌های اصلی طرف‌های برجام برای ارایه پیش‌نویس نهایی توافق هسته‌ای(برجام) مشخص شد. بر این اساس مبادله زندانیان دو تابعیتی و شهروندان غربی، توقف غنی‌سازی از سوی ایران و آزادسازی بخش‌هایی از دارایی‌های مسدودشده ایران در کشورهای دیگر به‌عنوان اولویت‌های نخست تعیین شده است. بحث بر سر رفع تحریم از صادرات نفت ایران در ادامه مورد توجه قرار می‌گیرد.

نمایندگان ایران، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده(به‌طور غیرمستقیم) همچنان در حال مذاکره درباره جزییات پیش‌نویس توافقند؛ در میان هشدارهای غرب مبنی بر اینکه زمان احیای برجام در حال به اتمام رسیده است.

متن پیش‌نویس این توافق که بیش از 20 صفحه است، مراحل را به صورت پیاپی و زمان‌بندی شده تعیین کرده است که باید پس از تایید هر مرحله توسط طرف‌های درگیر در برجام، مرحله بعدی به اجرا دربیاید. توقف غنی‌سازی بیش از 5 درصد توسط ایران،‌ آغازگر توافق جدید خواهد بود.

آزادسازی حدود 7 میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران در بانک‌های کره جنوبی به‌خاطر تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا و آزادی زندانیان دوتابعیتی و شهروندان غربی در ایران جزو اولویت‌های نخست پیش‌نویس توافق وین است.

هر زمان اقدام‌های اولیه انجام و سپس راستی‌آزمایی و تایید شود، مرحله اصلی لغو تحریم‌ها آغاز خواهد شد.

هنوز زمان دقیق آغاز این اقدام‌ها و انتشار متن نهایی توافق اعلام نشده است، اما مقام‌ها زمان آغاز این اقدامات را از حدود ۱ تا ۳ ماه آینده پیش‌بینی می‌کنند. بر همین اساس یکی از تعهدات ایران، بازگشت به غنی‌سازی 3.67 درصدی است.

بر اساس توافق اولیه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) قرار شد ایالات‌متحده به جای لغو کامل تحریم‌های نفتی ایران، معافیت‌های کوتاه مدت 90 تا 120 روزه صادر کند. پس از آنکه ترامپ یک‌جانبه از برجام خارج شد، این معافیت‌ها نیز به‌طور کامل لغو شد.

اکنون مذاکره‌کنندگان ایرانی بر این باورند که تا وقتی روی همه‌چیز توافق نشود، در عمل توافقی صورت نخواهد گرفت. توافق بر سر نحوه رفع تحریم‌های نفتی در مرحله بعد قرار دارد.

«ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه دیروز (چهارشنبه) اعلام کرد ایران باید طی چند روز آینده تصمیم بگیرد که در زمینه دستیابی به توافق، گامی بلند بردارد یا خیر. دیگر مقام‌های مذاکره‌کننده حاضر در وین نیز گفته‌اند که دو روز آینده بسیار سرنوشت‌ساز است.

از دیگر مسایل پیچیده‌ای که بر سر راه دستیابی به توافق وجود دارد، درخواست ایران مبنی بر دریافت تضمین از ایالات‌متحده است که باردیگر از توافق خارج نشود. مقام‌های غربی می‌گویند نمی‌توانند درباره دولت‌های آینده چنین تضمینی بدهند.

یکی از مقام‌های ایرانی به رویترز گفته، تهران حاضر است یک پله پایین بیاید و تضمین نگیرد، اما این شرط مورد توافق قرار بگیرد که اگر باردیگر ایالات‌متحده توافق را لغو کرد، ایران اجازه خواهد داشت تا غنی‌سازی 60 درصدی را از سر بگیرد.

برخی از دیپلمات‌ها اعلام کرده‌اند لغو برخی تحریم‌های حساس نیازمند دیدار مستقیم مقام‌های ایرانی و آمریکایی است. ایران تاکنون از گفت‌وگوی مستقیم با طرف آمریکایی خودداری کرده است. با این حال برخی از مقام‌ها معتقدند در پایان مذاکرات چنین گفت‌وگویی انجام خواهد شد.