- کانادا از سهل‌گیرانه‌ترین قوانین در زمینه اتانازی برخوردار است و به افرادی با معلولیت‌های شدید در حالی اجازه استفاده از اتانازی می‌دهد که مبتلا به بیماری خاصی نیستند. سال آینده کانادا امکان دسترسی به اتانازی را گسترش خواهد داد.
- تیم استینتن مدیر موسسه کانادایی برابری و شهروندی دانشگاه بریتیش کلمبیا معتقد است قوانین اتانازی کشور بزرگ‌ترین تهدید برای معلولان از زمان حکومت نازی‌ها در آلمان تا کنون است.
- اتانازی در بلژیک، کانادا، کلمبیا، لوکزامبورگ، هلند، نیوزیلند، اسپانیا و تعدادی از ایالت‌های استرالیا قانونی است. در برخی از ایالات‌های آمریکا کمک به خودکشی قانونی با استفاده از قرص‌های مرگ‌آور قانونی است.
- بیش از ۹۹.۹ درصد از خودکشی‌های قانونی در دسته اتانازی جای می‌گیرند. سال گذشته بیش از ۱۰ هزار کانادایی با روش اتانازی به زندگی خود پایان دادند که نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش ۳۰ درصدی داشته است.
- درخواست اتانازی باید از سوی دو پزشک تایید شود. در اصلاحیه‌های بعدی این قانون، تعداد افرادی که می‌توانند از این قانون استفاده کننده از بیماران دشوار درمان بسیار فراتر رفت. اکنون تمامی بزرگسالان دارای بیماری یا معلولیت جدی می‌توانند درخواست اتانازی دهند.
- کانادا تنها کشوری است که شایستگی تشخیص پایان‌دادن به زندگی افراد را به پزشکان و پرستاران واگذار کرده است. در آنتاریو و کبک، پزشکان نباید اتانازی را به‌عنوان علت مرگ در گواهی فوت بیان کنند.
- بر اساس داده‌های دولتی، بیش از ۶۵ درصد درخواست‌های اتانازی مربوط به مبتلایان به سرطان است و پس از آنها مبتلایان به مشکلات قلبی و عروقی، مشکلات تنفسی و بیماری‌های عصبی در رده‌های بعدی قرار دارند.
- شان تارگت ۴۱ ساله آگوست ۲۰۱۹ با اتانازی به زندگی خود پایان داد. او مبتلا به اِی‌ال‌اس بود و به مراقبت ۲۴ ساعته نیاز داشت. وی پیش از مرگ همراه پرستارانش موفق شده بود بیش از ۱۶ هزار دلار برای خرید تجهیزات تخصصی پزشکی برای مراقبت در خانه جمع‌آوری کند، اما این پول برای مراقبت از وی کافی نبود.
- کانادا از زمان اجرای قانون اتانازی تغییراتی در آن ایجاد کرده است، اما منتقدان معتقدند تغییرهای بیشتری لازم است. سال آینده اتانازی تنها برای مشکلات روان قانونی خواهد شد. دولت در حال بررسی است تا افراد زیر 18 سالی که شرایط مشابه بزرگسالان دارند را نیز در این قانون بگنجاند.
شرح گزارش:
اَلن نیکولاس از مدتها قبل به افسردگی و دیگر مشکلات پزشکی مبتلا بود، اما هیچ‌کدام جانش را تهدید نمی‌کرد. هنگامی که این مرد ۶۱ ساله، ژوئن ۲۰۱۹ به‌علت احتمال اقدام به خودکشی در بیمارستان بستری شد از برادرش خواست هر چه زودتر او را از بیمارستان ببرد. نیکولاس طی یک ماه درخواست داد اتانازی(مرگ خودخواسته) برایش اجرا شود و به همین شکل جانش از او گرفته شد. هر چند خانواده و پرستار مسئولش مخالف این اقدام بودند.
در برگه درخواست اتانازی او فقط به از دست‌رفتن شنوایی‌اش اشاره کرده بود. خانواده او به پلیس اعلام کردند وی درک درستی از این فرآیند نداشته و دردش غیرقابل تحمل نبوده است. وی داروهایش را نمی‌خورد و از حلزون گوش کاشته‌شده‌اش نیز استفاده نمی‌کرد. افزون بر اینکه کارکنان بیمارستان بدون احساس مسئولیت به او در تکمیل درخواست اتانازی کمک کرده‌اند. گری نیکولاس برادرش می‌گوید: «اَلن را کشتند.»
متخصصان مسایل مربوط به معلولان می‌گویند این اتفاق تنها یک مورد خاص نبوده است. به‌طور کلی کانادا از سهل‌گیرانه‌ترین قوانین در زمینه اتانازی برخوردار است و به افرادی با معلولیت‌های شدید در حالی اجازه استفاده از اتانازی می‌دهد که مبتلا به بیماری خاصی نیستند.
بسیاری از کانادایی‌ها با اتانازی موافقند و گروه “مرگ با کرامت” هم‌دردی، استقلال فردی و پایان درد و رنج و تبعیض را به‌عنوان بخشی از اصول اتانازی معرفی می‌کند. با این حال، فعالان حقوق بشری می‌گویند قوانین کانادا به‌گونه‌ای است که جان معلولان را کم اهمیت جلوه می‌دهد و پزشکان و کادر درمان این گروه را به انجام اتانازی تشویق می‌کنند. در برخی موارد، نبود حمایت کافی دولتی انگیزه برخی افراد برای درخواست اتانازی است.
سال آینده کانادا امکان دسترسی به اتانازی را گسترش خواهد داد. ماری کلود لاندری رییس کمیسیون حقوق بشر می‌گوید: «قوانین اتانازی کانادا ناقض بیانیه جهانی حقوق بشر است، تاثیر تبعیض‌آمیز بر معلولان دارد و مخالف تعهدهای کانادا برای اجرای استانداردهای جهانی حقوق بشر است.»
تیم استینتن مدیر موسسه کانادایی برابری و شهروندی دانشگاه بریتیش کلمبیا معتقد است قوانین اتانازی کشور بزرگ‌ترین تهدید برای معلولان از زمان حکومت نازی‌ها در آلمان تا کنون است.
پاپ فرانسیس در سفر به کانادا از فرهنگی که سالمندان و معلولان را سربار می‌داند، انتقاد کرد و گفت: باید یاد بگیریم به روایت درد فقیران و به حاشیه رانده‌شدگان گوش دهیم. وی از بیمارانی انتقاد کرد که گزینه اتانازی را برای پایان‌دادن به زندگی انتخاب می‌کنند.
اتانازی در بلژیک، کانادا، کلمبیا، لوکزامبورگ، هلند، نیوزیلند، اسپانیا و تعدادی از ایالت‌های استرالیا قانونی است. در برخی از ایالات‌های آمریکا کمک به خودکشی قانونی با استفاده از قرص‌های مرگ‌آور قانونی است. در کانادا نیز کمک به خودکشی قانونی است، اما بیش از ۹۹.۹ درصد از این نوع مرگ‌ها در دسته اتانازی جای می‌گیرند. سال گذشته بیش از ۱۰ هزار کانادایی با روش اتانازی به زندگی خود پایان دادند که نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش ۳۰ درصدی داشته است.
بر اساس نظر دادگاه عالی کانادا در سال ۲۰۱۵ غیرقانونی اعلام‌کردن کمک به خودکشی باعث می‌شود افراد از استقلال و کرامت خود محروم شوند. در پی این حکم، دولت در سال ۲۰۱۶ اتانازی و خودکشی همراه با کمک برای افراد بالای ۱۸ سال را قانونی دانست. در قانون، اتانازی برای افرادی مجاز است که مبتلا به معلولیت یا بیماری پیشرفته و غیرقابل بازگشت هستند و درد و رنج جسمی یا روانی آنها قابل تحمل و کاسته‌شدن نیست.
درخواست اتانازی باید از سوی دو پزشک تایید شود. در اصلاحیه‌های بعدی این قانون تعدادی افرادی که می‌توانند از این قانون استفاده کننده از بیماران دشوار درمان بسیار فراتر رفت. اکنون تمامی بزرگسالان دارای بیماری یا معلولیت جدی می‌توانند درخواست اتانازی دهند.
قوانین کانادا در زمینه اتانازی در برخی موارد با قوانین سایر کشورهایی که این شیوه از پایان دادن به زندگی را به رسمیت می‌شناسند، تفاوت دارد.
- برخلاف بلژیک و هلند، کانادا برای بررسی ماهانه پرونده‌های اتانازی دارای اشکال کمیسیونی تعیین نکرده است. این دو کشور ۲۰ سال است اتانازی را به رسمیت شناخته‌اند.
- کانادا تنها کشوری است که شایستگی تشخیص پایان‌دادن به زندگی افراد را به پزشکان و پرستاران واگذار کرده است. در آنتاریو و کبک، پزشکان نباید اتانازی را به‌عنوان علت مرگ در گواهی فوت بیان کنند.
- پزشکان بلژیکی و پزشکان ایالت ویکتوریا در استرالیا نباید کلمه اتانازی را در حضور بیمار بیان کنند. زیرا ممکن است به عنوان توصیه پزشکی در نظر گرفته شود؛ کانادا نه‌تنها چنین قانونی ندارد، بلکه انجمن متخصصان درمان کانادا به پزشکان و پرستاران توصیه می‌کند اتانازی را به‌عنوان یکی از گزینه‌های مراقبت کلینیکی مطرح کنند.
- برخلاف بیماران بلژیکی و هلندی، بیماران کانادایی مجبور نیستند تمامی درمان‌های احتمالی پیش از درخواست اتانازی را از سر بگذرانند.
بر اساس داده‌های دولتی، بیش از ۶۵ درصد درخواست‌های اتانازی مربوط به مبتلایان به سرطان است و پس از آنها مبتلایان به مشکلات قلبی و عروقی، مشکلات تنفسی و بیماری‌های عصبی در رده‌های بعدی قرار دارند. ترزا دِگنِر استاد حقوق و مطالعات معلولیت دانشگاه علوم کاربردی پروتستان‌ها در غرب آلمان می‌گوید: «قانون کانادا این پیام را می‌دهد که زندگی با معلولیت ارزش چندانی ندارد و در برخی موارد مرگ ارجحیت دارد.»
اَلن نیکولاس پس از جراحی مغز در دوازده سالگی، شنوایی‌اش را از دست داد و در سال‌های اخیر نیز سکته کرده بود. برادرش می‌گوید او با کمک آنها می‌توانست کارهایش را انجام دهد و او شرایط اتانازی را نداشت. در یکی از ارزیابی‌های پرستارِ نیکولاس پیش از کشته‌شدن، به سابقه حمله‌های صرع، ضعف، نبود اشتیاق برای موفقیت و از دست‌رفتن قدرت شنوایی و بینایی او اشاره شده است.
خانواده نیکولاس از تایید درخواست مرگ او با توجه به از دست‌رفتن شنوایی‌اش شوکه شدند. آنها در این زمینه با پلیس سواره‌نظام و سازمان ناظر بر پزشکان در بریتیش کلمبیا تماس گرفتند و نامه‌ای برای وزیر دادگستری ارسال کردند.
بیمارستان می‌گوید اَلن نیکولاس درخواست معتبر اتانازی ارایه داده و آنها با در نظر گرفتن حریم خصوصی بیمار مجبور نبوده‌اند بستگانش را در جریان قرار دهند. کالج پزشکان و جراحان بریتیش کلمبیا (سازمان ناظر بر پزشکان در استان) نیز اعلام کرده است بدون تحقیقات پلیسی نمی‌تواند این مساله را بررسی کند. پلیس سواره‌نظام مارچ امسال طی ایمیلی برای خانواده نیکولاس نوشت پس از بررسی اسناد به این نتیجه رسیده که اَلن نیکولاس شرایط اتانازی را داشته است.
نماینده حوزه انتخابیه این خانواده در پارلمان از وزیر بهداشت استان خواسته است تا درباره این پرونده تحقیقات عمومی انجام دهد. وی مرگ نیکولاس را بسیار ناراحت‌کننده توصیف کرده است. وزیر بهداشت نیز در پاسخ گفته واحد ناظر استان این پرونده را بررسی کرده و آن را برای بررسی بیش‌تر ارجاع نداده است.
ترودو لِمِنز مدیر بخش سیاست و حقوق سلامت دانشگاه تورنتو می‌گوید: این پرونده نشان می‌دهد قوانین بسیار سهل‌گیرانه است و حتی در صورت وجود خطا در تایید درخواست اتانازی، نمی‌توان پزشکان و بیمارستان‌ها را پاسخگو کرد.
افزایش هزینه‌های زندگی از علت‌های تصمیم‌گیری برخی کانادایی‌ها به خودکشی است. شان تارگت ۴۱ ساله آگوست ۲۰۱۹ با اتانازی به زندگی خود پایان داد. او مبتلا به اِی‌ال‌اس بود و به مراقبت ۲۴ ساعته نیاز داشت. دولت بریتیش کلمبیا ۱۶ ساعت مراقبت روزانه او در منزل را برعهده گرفته بود و او برای ۸ ساعت باقی‌مانده روزی ۲۶۴ دلار می‌پرداخت.
مقام‌ها به او پیشنهاد دادند به موسسه‌ای برای مراقبت منتقل شود، اما او این پیشنهاد را به‌علت فاصله گرفتن از پسر جوانش رد کرد. تارگت پیش از مرگ همراه پرستارانش موفق شده بود بیش از ۱۶ هزار دلار برای خرید تجهیزات تخصصی پزشکی برای مراقبت در خانه جمع‌آوری کند، اما این پول برای مراقبت از وی کافی نبود.
استینتون استاد دانشگاه بریتیش کلمبیا می‌گوید تمامی استان‌ها و قلمروها، حمایت‌های مالی ویژه معلولان را تا خط فقر پوشش می‌دهند. هایدی چتمز استاد اخلاق معلولیت دانشگاه آلبرتا می‌گوید: معلولان برای دریافت کمک مالی باید از موانع زیادی عبور کنند و همین مساله برای سوق‌دادن آنها به سوی اتانازی کافی است.
برخی معلولان می‌گویند در دسترس‌بودن اتانازی گاهی باعث بروز گفت‌وگوهای آزاردهنده‌ای می‌شود. راجر فولی مبتلا به اختلال مغزی می‌گوید: کارکنان بیمارستان لندن آنتاریو به‌قدری درباره اتانازی صحبت می‌کردند که باعث شد او پنهانی سخنان آنها را ضبط کند. در یکی از صداهای ضبط‌شده مدیر بخش اخلاق بیمارستان به فولی می‌گوید ماندن او در بیمارستان روزی ۱۵۰۰ دلار هزینه دارد.
کاترین فرازی استاد بازنشسته دانشگاه رایرسون تورنتو می‌گوید: مواردی همانند فولی احتمالا تنها نوک کوه یخ هستند. وی به کاندیس لویس ۲۵ساله اشاره کرده که به فلج مغزی و شکاف مهره عصبی مبتلا است. پزشکان هنگام بستری‌کردن او در یکی از بیمارستان‌های نیوفاندلند به وی گفته‌اند می‌تواند درخواست اتانازی بدهد و پیگیری‌نکردن مادرش نوعی خودخواهی است.
کانادا از زمان اجرای قانون اتانازی تغییراتی در آن ایجاد کرده است، اما منتقدان معتقدند تغییرهای بیشتری لازم است. سال آینده اتانازی تنها برای مشکلات روان قانونی خواهد شد. دولت در حال بررسی است تا افراد زیر 18 سالی که شرایط مشابه بزرگسالان دارند را نیز در این قانون بگنجاند.
دکتر ژین مارمورِئو پزشک خانواده‌ای است که خدمات مرگ به روش اتانازی ارایه می‌دهد. او می‌گوید: «در این زمینه نباید شتاب کرد. از سوی دیگر، نباید با کسانی نیز مخالفت کرد که همه جوانب را در نظر می‌گیرند.»
لاندری کمیسر حقوق بشر کانادا می‌گوید: «باید حقوق اجتماعی و اقتصادی افراد در قوانین کانادا دیده شود. ما حق مرگ با کرامت افراد را به رسمیت می‌شناسیم؛ هم‌زمان باید حق زندگی با کرامت را نیز تضمین کنیم.»