لوگوی گوگل که هر روز به مناسبتهای مختلف تغییر میکند، امروز به احترام “لطفی علیعسکرزاده” دانشمند و ریاضیدان فقید ایرانیتبار تغییر کرده است.
این دانشمند تحسینشده که به اختصار وی را “لطفی زاده” صدا میکردند ۴ فوریه ۱۹۲۱ در شهر باکو در جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی از پدری اردبیلی و مادری روس چشم به جهان گشود.
وی ریاضیدان، دانشمند علوم کامپیوتر، مهندس برق و استاد دانشگاه بود. بیشترین علت شهرتش مطرح کردن ریاضیات فازی شامل مفاهیم مرتبط فازی همانند مجموعههای فازی، منطق فازی، الگوریتمهای فازی، کنترل فازی و احتمالات فازی است. نوآوریهای وی امکانپذیری یک پارادایم جدید در هوش مصنوعی را آشکار و سرفصلهای کلی آن را ترسیم کرد.
پدر لطفی زاده بازرگان و خبرنگار روزنامه “ایران” و مادرش پزشک کودکان یهودی روس بود. وقتی وی 10 ساله بود بهخاطر قحطی، به تهران کوچ کردند. وی در دبیرستان البرز درس خواند و سپس با رتبه 2 در دانشکده فنی دانشگاه تهران قبول شد و در رشته مهندسی برق تحصیل کرد.
هنگام اشغال ایران توسط نیروهای نظامی متفقین به ایالاتمتحده مهاجرت کرد. در موسسه فناوری ماساچوست (امآیتی) ادامه تحصیل داد و در سال ۱۹۴۶ مدرک کارشناسی ارشد خود در رشته مهندسی برق را دریافت کرد. سپس از دانشگاه کلمبیا تقاضای پذیرش کرد و در مقطع دکترا با سِمَت مدرس پذیرفته و سال بعد استادیار همان دانشگاه شد. وی پس از 10 سال تدریس در دانشگاه کلمبیا، به درجه استاد تمامی ارتقا یافت و تا پایان عمر در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تدریس میکرد.
لطفیزاده در کنار “جان راگاتسینی” به خاطر پیشگامی در توسعه تبدیل زد (مورد استفاده در پردازش سیگنالهای گسسته) در سال ۱۹۵۲ شناخته میشود. این روشها هماکنون در پردازش سیگنالهای گسسته، کنترل دیجیتال و دیگر سیستمهای گسسته در صنعت و پژوهش مورد استفاده هستند. آثار، افکار و نوآوریهای لطفیزاده به بسیاری از جنبههای زندگی انسان از دوربینهای هوشمند گرفته تا خودروها، آسانسورها و حتی ماشین جستوجوی گوگل نفوذ کرده است.
لطفیزاده بیش از ۳۵ دکترای افتخاری از دانشگاههای معتبر جهان و جوایز بسیار از ژاپن، آمریکا، شوروی سابق، روسیه، آذربایجان و ایران دریافت کرد و عضو آکادمیهای علمی بیشمار بود. وی بیش از ۲۰۰ مقاله علمی را بهتنهایی در کارنامه علمی خود دارد و در هیات تحریریه ۵۰ مجله علمی جهان مقام “مشاور” را دارا بود.
وی جایزههای بسیاری همانند مدال ارینگن، مدال ریچارد همینگ موسسه مهندسان برق و الکترونیک، مدال روفوس اولدنبرگر، مدال افتخار آیتریپلایی، نشان بنجامین فرانکلین، جایزه بنیاد پیشروان دانش بیویویای را دریافت کرد و عضو انجمن ماشینهای حسابگر، عضو پیوسته موسسه مهندسان برق و الکترونیک، عضو پیوسته فرهنگستان هنر و علوم آمریکا، عضو پیوسته انجمن پیشبرد هوش مصنوعی، عضو آکادمی ملی مهندسی و عضو موسس آکادمی اوراسیا بود.
گفته میشود لطفیزاده ناسیونالیسم را رد میکرد و اصرار داشت که مسایل بسیاری عمیقتری در زندگی وجود دارد. از او نقل شده است که “مساله این نیست که من آمریکایی، روس، ایرانی، آذربایجانی یا هر چیز دیگری هستم. همه این مردم و فرهنگها به من شکل دادهاند و من با همه آنها بهطور کامل راحتم. لجاجت و سرسختی و نترسیدن از درگیر مجادلهشدن تا حد زیادی سنت ترکی است. این بخشی از شخصیت من است. من میتوانم خیلی سرسخت باشم. این احتمالاً برای توسعه منطق فازی مفید بوده است.”
“لطفی علیعسکرزاده” ۶ سپتامبر ۲۰۱۷ در برکلی کالیفرنیا دیده از جهان فروبست و در زادگاهش باکو پایتخت جمهوری آذربایجان به خاک سپرده شد.