مازیار شیبانی‌فر
- سال گذشته چین با ۱۰۰۰ مورد در زمینه اعدام پیشتاز بوده است. ۳ کشور حدود ۹۰ درصد از اعدام‌های رسمی و حکومتی جهان را انجام داده‌اند: ایران، عربستان سعودی و مصر. در ۲۰۲۲ در مجموع ۱۳ زن در جهان اعدام شده‌اند که ۱۲ نفرشان در ایران و ۱ نفر در عربستان بوده است.
- بر اساس آخرین آمارها در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ کشور جهان دست‌کم ۸۸۳ نفر را به جوخه‌های اعدام سپرده‌اند. این آمار نشان‌دهنده افزایش ۵۳ درصدی اعدام‌های رسمی در جهان نسبت به سال ۲۰۲۱ است.
- برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با افزایش تعداد اعدام‌ها در سال ۲۰۲۲ قوانین بین‌المللی را نقض کرده‌اند. برای نمونه، عربستان سعودی در یک روز ۸۱ نفر را گردن زد. روند اعدام‌ها در ایران به‌خاطر جنبش زن، زندگی، آزادی در پایان سال ۲۰۲۲ شدت یافت.
- سال گذشته چین (نامشخص)، عربستان سعودی (۵۷)، ایران (۲۵۵) و سنگاپور (۱۱) اعدام‌هایی مرتبط با موادمخدر انجام داده‌اند که در مجموع ۳۷ درصد از کل اعدام‌ها در جهان را تشکیل می‌دهد. ویتنام از آمار اعدام‌شدگان همانند اسرار دولتی محافظت می‌کند.
- به گزارش عفو بین‌الملل در کل جهان ۳ اعدام در برابر مردم (ملاء عام) انجام شده که ۲ مورد در ایران و ۱ مورد در افغانستان بوده است. جمهوری اسلامی ایران دست‌کم ۵ نفر را به‌خاطر جنایتی که پیش از ۱۸ سالگی انجام داده بودند، به جوخه اعدام سپرده است.
- ایالات‌متحده، گویان و ترینیداد و توباگو تنها کشورهایی در منطقه آمریکا و دریای کاراییب هستند که از مجازات اعدام استفاده می‌کنند. تعداد اعدام‌شدگان در ایالات‌متحده با ۶۴ درصد افزایش از ۱۱ مورد در سال ۲۰۲۱ به ۱۸ مورد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است.
- در اروپا و آسیای مرکزی بلاروس تنها کشوری است که در سال ۲۰۲۲ یک نفر را اعدام کرده است. قزاقستان مجازات اعدام برای تمامی جرم‌ها را برداشته و یک پیمان‌نامه کلیدی سازمان ملل در این ارتباط به تصویب رسانده است. روسیه و تاجیکستان همچنان به تعلیق قانون اعدام ادامه دادند.
- در میان کشورهای جنوب صحرای آفریقا اعدام‌های ثبت‌شده با کاهش ۶۷ درصدی مواجه شده و از ۳۳ مورد در سال ۲۰۲۱ به ۱۱ مورد در سال ۲۰۲۲ رسیده است. عفو بین‌الملل تنها اعدام‌های شناخته‌شده را در سومالی و سودان جنوبی ثبت کرده است.
شرح گزارش:
جدیدترین گزارش مجازات اعدام در جهان در سال ۲۰۲۲ توسط موسسه عفو بین‌الملل وابسته به سازمان ملل متحد منتشر شد. هر چند برخی از دولت‌های کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا به‌صورت گسترده حکم اعدام صادر کرده‌اند، اما چین با ۱۰۰۰ مورد، همچنان بیش‌ترین تعداد اعدام‌ها در جهان را انجام می‌دهد.
سال گذشته ۳ کشور حدود ۹۰ درصد از اعدام‌های رسمی و حکومتی جهان را انجام داده‌اند: ایران، عربستان سعودی و مصر. در ۲۰۲۲ در مجموع ۱۳ زن در جهان اعدام شده‌اند که ۱۲ نفرشان در ایران و ۱ نفر در عربستان بوده است.
بر اساس آخرین آمارها در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ کشور جهان دست‌کم ۸۸۳ نفر را به جوخه‌های اعدام سپرده‌اند. این آمار نشان‌دهنده افزایش ۵۳ درصدی اعدام‌های رسمی در جهان نسبت به سال ۲۰۲۱ است.
اعدام‌های ثبت‌شده در ایران از ۳۱۴ مورد در سال ۲۰۲۱ به ۵۷۶ مورد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. در عربستان سعودی تعداد اعدام‌ها طی یک‌سال ۳ برابر شده است. یعنی از ۶۵ مورد در سال ۲۰۲۱ به ۱۹۶ مورد در سال گذشته رسیده که بالاترین رکورد ثبت‌شده توسط عفو بین الملل در ۳۰ سال گذشته است. سال گذشته مصر ۲۴ نفر و ایالات‌متحده ۱۸ نفر را اعدام کردند.
برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با افزایش تعداد اعدام‌ها در سال ۲۰۲۲ قوانین بین‌المللی را نقض کرده‌اند. برای نمونه، عربستان سعودی در یک روز ۸۱ نفر را گردن زد. روند اعدام‌ها در ایران به‌خاطر جنبش زن، زندگی، آزادی در پایان سال ۲۰۲۲ شدت یافت.
اگنس کالامارد دبیرکل موسسه عفو بین‌الملل در این باره گفته است: به‌تازگی در تلاشی نافرجام [و بی‌رحمانه] جمهوری اسلامی برای پایان دادن به قیام مردمی، تنها به‌خاطر استفاده مردم از حق اعتراض [که در قانون اساسی به آن اشاره شده] دست به اعدام [تعدادی از معترضان] زده است.
استفاده از مجازات اعدام در برخی کشورها از جمله چین، کره شمالی و ویتنام پنهانی انجام می‌شود. این کشورها به‌طور گسترده از مجازات اعدام استفاده می‌کنند، اما آمار واقعی را اعلام نمی‌کنند. چنان‌که تعداد دقیق اعدام‌شدگان در چین مشخص نیست. با این حال، این کشور همچنان پرکارترین جلادان جهان را دارد.
سال گذشته چین (نامشخص)، عربستان سعودی (۵۷)، ایران (۲۵۵) و سنگاپور (۱۱) اعدام‌هایی مرتبط با موادمخدر انجام داده‌اند که در مجموع ۳۷ درصد از کل اعدام‌ها در جهان را تشکیل می‌دهد. ویتنام نیز افرادی را برای جرایمی مرتبط با موادمخدر اعدام کرده است که البته از این آمار همانند اسرار دولتی محافظت می‌کند.
دبیر کل عفو بین‌الملل درباره اعدام‌های مربوط به موادمخدر گفت: در چرخشی بی‌رحمانه، نزدیک به ۴۰ درصد از اعدام‌های شناخته‌شده جهان به جرایم وابسته به موادمخدر مربوط می‌شود. به‌ویژه که محکومان به اعدام در بسیاری موارد از دسترسی به خدمات قضایی محروم می‌مانند.
در میانه این هیاهوی تلخ، قزاقستان، پاپوآ گینه نو، سیرالئون و جمهوری آفریقای مرکزی مجازات اعدام را به‌طور کامل برداشته‌اند. گینه استوایی و زامبیا مجازات اعدام را فقط در مورد جرایم عمومی برچیده‌اند. امسال ۱۱۲ کشور دیگر برای برداشتن کامل مجازات اعدام گام‌های جدی برداشته‌اند.
به گزارش عفو بین‌الملل در کل جهان ۳ اعدام در برابر مردم (ملاء عام) انجام شده که ۲ مورد در ایران و ۱ مورد در افغانستان بوده است. جمهوری اسلامی ایران دست‌کم ۵ نفر را به‌خاطر جنایتی که پیش از ۱۸ سالگی انجام داده بودند، به جوخه اعدام سپرده است.
در سال ۲۰۲۲ اعدام‌ها در ۵ کشور افغانستان، کویت، میانمار، فلسطین و سنگاپور از سر گرفته شد. در سال ۲۰۲۱ حاکمان کشورهای بوتسوانا، امارات‌متحده عربی و عمان برخی از متهمان را اعدام کردند، اما در سال گذشته از این اقدام بی‌رحمانه دست برداشتند. کشورها از سر بریدن، حلق‌آویز کردن، تزریق مرگبار و شلیک گلوله به‌عنوان رایج‌ترین روش‌های اعدام استفاده می‌کنند.
سال گذشته عفو بین‌الملل از دست‌کم ۲۸ مورد تبرئه محکومان به اعدام خبر داده است. کنیا (۲۰ مورد)، مراکش/صحرای غربی (۱ مورد)، ایالات‌متحده آمریکا (۲ مورد) و زیمبابوه (۵ مورد) کشورهایی هستند که از بخشش محکومان خبر داده‌اند.
ایالات‌متحده، گویان و ترینیداد و توباگو تنها کشورهایی در منطقه آمریکا و دریای کاراییب هستند که از مجازات اعدام استفاده می‌کنند. تعداد اعدام‌شدگان در ایالات‌متحده با ۶۴ درصد افزایش از ۱۱ مورد در سال ۲۰۲۱ به ۱۸ مورد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است.
در اروپا و آسیای مرکزی بلاروس تنها کشوری است که در سال ۲۰۲۲ یک نفر را اعدام کرده است. قزاقستان مجازات اعدام برای تمامی جرم‌ها را برداشته و یک پیمان‌نامه کلیدی سازمان ملل در این ارتباط به تصویب رسانده است. روسیه و تاجیکستان همچنان به تعلیق قانون اعدام ادامه دادند.
در میان کشورهای جنوب صحرای آفریقا اعدام‌های ثبت‌شده با کاهش ۶۷ درصدی مواجه شده و از ۳۳ مورد در سال ۲۰۲۱ به ۱۱ مورد در سال ۲۰۲۲ رسیده است. عفو بین‌الملل تنها اعدام‌های شناخته‌شده را در سومالی و سودان جنوبی ثبت کرده است.
سیرالئون و جمهوری آفریقای مرکزی، مجازات اعدام را برای تمامی جرم‌ها برداشته‌اند. در همین حال، گینه استوایی و زامبیا مجازات اعدام را فقط برای جرایم عمومی برچیده‌اند.