همزمان با شیوع ویروس کرونا، بسیاری از رهبران جهان، سازمان ملل و فعالان مدنی عنوان کردند که ایالات متحده می بایست تحریم های ایران را حداقل برای مدت شیوع ویروس لغو کند تا این کشور بتواند به طور موثر با این بحران روبرو شود.
اگرچه دولت آمریکا معافیت هایی را برای واردات بشر دوستانه در نظر گرفته، اما تحقیقات سازمان های بین المللی از جمله دیده بان حقوق بشر نشان می دهد که در عمل این معافیت ها بی فایده بوده است و شرکت ها و بانک ها از ترس احتمال تحریم و اقدام قانونی آمریکا، تمایلی به کار با ایران حتی برای صادرات کالاهای بشردوستانه معاف از تحریم به ایران را ندارند.
همچنین به گزارش واشنگتن پست تعداد مجوزهایی که برای صادرات داروهای خاص و تجهیزات پزشکی به ایران صادر شده از زمان روی کار آمدن ترامپ به شدت کاهش پیدا کرده و از اهدای مجوز به ۵۰ درصد متقاضیان در سه ماهه ی اول ۲۰۱۶ به ۱۰ درصد در سه ماهه ی اول ۲۰۱۹ رسیده است. درصد پایین صدور مجوز برای فروش تجهیزات پزشکی به ایران نشان می دهد که معافیت های بشر دوستانه در عمل حتی توسط دولت ایالات متحده اجرا نشده است.
دیده بان حقوق بشر معتقد است که اگر وضع به همین منوال پیش برود، ایرانیان نمی توانند به دارو و تجهیزات لازم برای مقابله با ویروس کرونا دسترسی داشته باشند. این سازمان حقوق بشری در مطلبی که روز ۷ آوریل ۲۰۲۰ منتشر شده است از دولت آمریکا میخواهد که تحریم ها علیه ایران را برای دوران بحران کرونا لغو کند و از دسترسی ایران به تجهیزات لازم اطمینان حاصل کند.
کنت روث، مدیر اجرایی دیده بان حقوق بشر می گوید: “ایرانیان به اندازه ی کافی از سوی دولتی خودکامه که حتی از آزاد کردن زندانیان بی گناه در زندان های پر تجمع و در معرض خطر کرونا امتناع میکند، تحت فشار هستند. بنابراین دولت ترامپ دیگر نباید با محروم کردن ظالمانه ی آنان از منابع پزشکی ضروری، مشکلات آنان را دوچندان کند”.
پس از آنکه دولت ترامپ قصد خود برای خروج از توافق هسته ای در سال ۲۰۱۸ را اعلام کرد، ارزش ریال ایران به شدت کاهش پیدا کرد. محدودیت های مالی در کنار سقوط شدید ارزش ریال توانایی شرکت ها و بیمارستان های ایران برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی ضروری که شهروندان برای زنده ماندن به آنها احتیاج دارند را به شدت کاهش داده است. علاوه بر این، تجدید تحریم های ایالات متحده به طور مستقیم بر قدرت خرید مردم تاثیر گذاشته و در افزایش ۳۰ درصدی نرخ تورم در سال گذشته نقش داشته است.
پزشکی که از اقدامات دولت در مقابله با شیوع کرونا آگاهی دقیق دارد، به دیده بان حقوق بشر گفته است که دستیابی به تجهیزات پزشکی لازم با وجود تحریم ها دشوارتر شده است: “واقعیت این است که تحریم ها بحران بی کفایتی دولت ایران را تشدید می کند. یک دولت برای مدیریت بحرانی همچون شیوع کرونا، به اعتماد مردم و متخصصان بهداشت و همچنین منابع ضروری احتیاج دارد. دولت در جلب اعتماد عمومی ضعیف عمل کرده است، اما تحریم ها نیز هم از نظر تجهیزات پزشکی موجود برای تشخیص و درمان ویروس و هم از نظر ظرفیت آنها برای رسیدگی به نیازهای مردم در زمان بحران، بر منابع دولت تاثیر گذاشته است.”
