نویسنده: هما دهقان
یک برش کوتاه از وضعیت دانشجویان بین المللی در کانادا:
یک سوم جمعیت دانشجویی کشور برابر با 640 هزار نفر؛ پرداخت شهریه سه برابر دانشجویان بومی؛ هزینه های بالای اجاره، غذا و حمل و نقل؛ صف مقدم شغل های پاره وقت؛ اصلی ترین جمعیت برنامه مهاجرت نیروی متخصص؛ جملگی در سایه سختی های روحی وعاطفی دوری از خانه و خانواده.
معادل گزاره های بالا در ابعاد اقتصادی و اجتماعی سهم قابل توجهی است، ولی متاسفانه سیاستمداران می توانند آنرا نادیده بگیرند چرا که دانشجویان بین المللی باوجود این سهم، مجال چندانی برای مطالبه گری ندارند.
سوال اصلی اینست که چرا دولت کانادا باوجود حمایت مالی گسترده از شهروندانش، نسبت به دانشجویان خارجی در مرحله بیانیه طرح غیرشفاف و در مرحله اجرای طرح بی تفاوت عمل کرده است؟ ایا آنها همانند بقیه افراد جامعه تحت تاثیر وضع موجود قرار نگرفته اند؟ آیا نیاز مسکن و غذای آنها دچار بحران نشده است؟ آیا این رویه حقوق اولیه انسانی را دست خوش نابرابری و تبعیض نمی کند؟
جواب ساده پرسش حاضر این است که منابع مالی این قشر مانند اکثر ساکنین کشور با بحران مواجه شده است. خانواده های دانشجویان نیز در کشورهای خودشان درگیر رکود اقتصادی ناشی از کرونا هستند. شغل های پیش بینی شده برای دانشجویان از دست رفته، آینده ای مبهم شکل گرفته، تردیدها نسبت به ماندن یا بازگشت به وطن استرس و نگرانی ها را دوچندان کرده است. و حال با اجرایی شدن بسته حمایتی دولت از دانشجویان، این گروه بیش از پیش به حاشیه رانده شده اند!
بدترین قسمت این سناریو آنجاست که وقتی دولت وعده کمک مالی دانشجویان را اعلام کرد، زیرکانه هیچ تفکیکی بین دانشجویان بومی و بین المللی قائل نشد. تمجید از دولت کانادا بعنوان دولتی بشردوست بر سر زبان ها افتاد. ایمیل های متعددی از سوی دانشگاه ها و کالج ها به هدف تشویق ثبت نام در برنامه های آموزشی برای متقاضیان بین المللی سرازیر شد. و با شروع پرداخت کمک مالی به دانشجویان، بانک ها با ارسال ایمیل، حساب های بانک خودشان را برای پرداخت مستقیم کمک مالی به دانشجویان بین المللی هم پیشنهاد دادند. پس تلقی مردم و ارگان ها از بیانیه نخست دولت، کمک مالی به همه دانشجویان اعم از بومی و خارجی بود.
عمق مسئله آنجا روشن تر می شود که بدانیم رشد جمعیت دانشجویان بومی کانادا در یک دهه گذشته حدود 4%، درحالیکه رشد جمعیت دانشجویان خارجی کانادا تنها در سال گذشته 13% بوده است. این ارقام وابستگی معنادار دانشگاه های کانادا به دانشجویان غیربومی را نشان می دهد. دانستن این آمار بخوبی علت نگرانی دانشگاه های معتبر کانادا از انصراف دانشجویان فعلی از تحصیل و خالی ماندن کلاس های ترم پاییز آینده را قبل از اعلام حمایت دولت از دانشجویان مشخص می کند. با این حساب می شد براحتی وضعیت دانشگاه های کوچکتر و کالج ها را بدون وعده دولت پیش بینی کرد. با این تلقی که طرح حمایتی شامل همه دانشجویان است، بسیاری از دانشجویان خارجی گزینه ترک دانشگاه و بازگشت به کشورشان در این شرایط نامعلوم را با اعتماد به دولتمردان کانادا لغو کردند. و عده ای به پشتگرمی حمایت های دولت کانادا، جواب مثبت به پذیرش های اعلام شده از سوی دانشگاه ها و کالج ها دادند! این عکس العمل ها به نوعی پاسخ به احساس خوشایند تساوی و برابری حقوق انسانی در کانادا در شرایط بحرانی حال حاضر بود، تا اینکه اجرای طرح حمایتی دولت دانشجویان را از رویای سرزمین برابری و انصاف بر زمین داغ تبعیض و عدم تعلق کوبید. عدم تعلق، بی هویتی و مشکلات اجتماعی از این جنس که درد مزمن مهاجرت است و جالب اینکه دولت سالانه بودجه زیادی صرف علت یابی این مشکلات و راه های غلبه بر آنها می کند. جالب تر آنجاست که بدانید بنابر تحقیقات اداره دانشجویان بین المللی کانادا، یکی از سه دلیل اصلی دانشجویان خارجی برای انتخاب دانشگاه های کانادایی، رویه غیرتبعیض آمیز موجود در کانادا است!
شاید دلایلی مثل سودجویی عده ای از این کمک ها باعث تردید در تخصیص آنها به دانشجویان بین المللی شده است. ولی همچنان که در خصوص کمک های مالی به شهروندان هم گمانه زنی ها مبنی بر سودجویی برخی افراد مطرح شد و پاسخ نخست وزیر سنگین تر بودن وزنه سود آوری تزریق فوری کمک ها نسبت به زیان سواستفاده ها بود، بطوریکه پیگیری تخلف ها به بعد موکول شد، در خصوص دانشجویان خارجی هم به همین صورت است. مبالغ هنگفت شهریه دانشگاه ها و مخارج زندگی به امید ساختن آینده ای بهتر، نمی تواند به سادگی فدای دریافت 5000 تا حداکثر 8000 دلار شود. و حتی برعکس، این حمایت ریشه های اعتماد و احساس تعلق را عمیق تر می کند.
از طرفی دولت تاکنون 38 میلیارد دلار کمک مالی به شهروندان واجد شرایط پرداخت کرده و کمک های مالی را برای دو ماه دیگر تمدید کرده است. این مبلغ بجز کمک مالی به صاحبان مشاغل و شرکت ها است. بودجه اعلامی دولت برای کمک مالی به دانشجویان مبلغی حدود 9 میلیارد دلار است. با توجه به اینکه برخی دانشجویان بین المللی سال های بالاتر از محل بیمه بیکاری موفق به دریافت کمک های مالی شده اند، اگر فرض کنیم 600 هزار دانشجوی خارجی ملبغ 2000 دلار کمک مالی به مدت 4 ماه دریافت کنند، حداکثر مبلغ 4.8 میلیارد دلار برای حمایت از دانشجویان بین المللی لازم است. با این حساب دولت با حدود یک دهم بودجه اختصاص یافته فعلی به شهروندان کانادایی، می تواند چتر حمایت انسانی خود را بر سر دانشجویان بین المللی قرار دهد. این درحالی است که درآمد مستقیم دولت کانادا از دانشجویان خارجی سالانه 22 میلیارد دلار(4.5 برابر مبلغ مورد نیاز برای حمایت از آنها) و ایجاد 170 هزار شغل است. آیا مقایسه این ارقام و نادیده گرفتن این گروه از دانشجویان در بحرانی با این وسعت شوکه کننده نیست؟
در یک جمع بندی می توان ابعاد حمایت دولت از دانشجویان خارجی را اینگونه دید:
ابعاد انسانی: برخی از دانشجویان بین المللی خانواده هایی با فرزندان خردسال هستند که تامین هزینه های آنها حتی در شرایط قبل از پاندمی بسیار پیچیده و دشوار بوده است. برخی از این خانواده ها در بحران اخیر تصمیم به بازگشت به کشورشان را داشته اند که با اعلام وعده حمایتی دولت، امیدوارانه به مسیر خود ادامه داده اند. حتی خانواده هایی که تصمیم به بازگشت نداشته اند، کمک دولت فرصت مهمی برای کاهش فشارهای اقتصادی شان بوده است. پس حمایت دولت از این گروه از جنبه انسانی و برای رفع نیازهای اساسی آنها بسیار ضروری است.
ابعاد اجتماعی: دولت و احزاب کانادا با اتخاذ رویه ای غیر حزبی در این بحران و اتحاد برای عبور از آن، نمونه ای موفق از نظام اجتماعی-سیاسی را به نمایش گذاشتند. نظامی که مصلحت شهروندان را فدای سیاست نمی کند. در این میان با درنظر گرفتن ابعاد مختلف آسیب های اجتماعی بحران اخیر و شدت یافتن آن با رویکردی تبعیض آمیز، یک تصمیم گیری هوشمندانه می تواند هزینه این آسیب های را بشکل معناداری کاهش دهد. پس جلب اعتماد این گروه از جامعه و هویت بخشی به آنها یکی از دستاوردهای مهم این حمایت مالی است که شاید در محاسبات فعلی دولت لحاظ نشده ولی تاثیرات اجتماعی چشمگیری به دنبال دارد.
ابعاد اقتصادی: با یک محاسبه و مقایسه ساده دیدیم که بودجه حمایت مالی از دانشجویان خارجی حدود یک پنجم درآمد مستقیمی است که این جمعیت سالانه به اقتصاد کانادا سرازیر می کند. پس به لحاظ حساب سود و زیان نیز حمایت مالی از این گروه و حفظ اعتماد آنها در نهایت به نفع اقتصاد کانادا است.
هم اکنون باید دید دولت کانادا نسبت به وعده ای که داده صادقانه عمل می کند؟ بی تردید عدم شفافیت دولت بر تصمیم گیری عده زیادی تاثیر گذاشته است و دولت باید در برابر این مسیله پاسخگو باشد. علاوه بر آن، حقوق اولیه انسانی در هر شرایطی به ویژه به هنگام بحران بر هر چیزی اولویت دارد. انتظار می رود همچنان که دانشجویان بین المللی این کشور را براساس ارزش هایی چون برابری انسان ها و رویه های غیرتبعیض آمیز انتخاب کرده اند، در موقعیت حساس امروز طعم این انتخاب را تجربه کنند.
اگرشما نیز دغدغه دستیابی دانشجویان به این کمک ها را دارید، با پیوستن به کمپین «بنیاد دانشجویان کانادا» از این حرکت انسانی حمایت کنید:
https://cfsfcee.ca/covid-19-call-cesb/
Note: The views and opinions expressed are those of the author and do not necessarily reflect the position of the IC Journal or its editorial board.