- شورای حکام آژانس انرژی اتمی هشتم ژوئن امسال قطعنامه‌ای انتقادی علیه ایران تصویب کرد و از تهران به‌خاطر ارایه‌نکردن توضیح‌های قانع‌کننده در موضوع فعالیت‌های اتمی در سه سایت هسته‌ای اعلام‌نشده انتقاد کرد.
- نفتالی بنت نخست‌وزیر سابق اسراییل اواخر می امسال اعلام کرد بایدن در گفت‌وگوی ۲۴ آوریل امسال با او اعلام کرده است نام سپاه را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج نخواهد کرد. با این حال، تا کنون کاخ سفید و وزارت امور خارجه به‌صورت رسمی در این زمینه اظهارنظر نکرده‌اند و این مساله پنجره دیپلماسی را باز نگه‌داشته است.
- هفته گذشته ایالات‌متحده تحریم‌هایی علیه شرکت‌های چینی و اماراتی و شبکه‌ای از شرکت‌های ایرانی تسهیل‌گر صادرات فرآورده‌های پتروشیمی اعمال کرد. معاون وزرات امور خارجه ایران در دیپلماسی اقتصادی در واکنش، تحریم‌های جدید را بی‌اثر خواند.
- ایران و روسیه تفاهم‌نامه‌ای برای تاسیس مراکز تجاری در دو کشور امضا کرده‌اند. یکی از این مراکز در سنت‌پترزبورگ و دیگری در تهران دایر خواهد شد تا روابط تجاری میان دو کشور تقویت شود.
- تهران و کاراکاس به همدیگر در زمینه دورزدن تحریم‌های ایالات‌متحده یاری می‌رسانند. در جریان سفر مادورو، ایران دومین نفتکش از چهار نفتکش سفارش داده‌شده از سوی ونزوئلا را به این کشور تحویل داد.
- تصاویر ماهواره‌ای نشان‌دهنده آماده‌شدن ایران برای انجام پرتاب ماهواره از پایگاه فضایی امام‌خمینی سمنان است. رسانه‌های ایرانی گزارش کرده‌اند این کشور تا پایان سال جاری هجری خورشیدی، ۷ ماهواره ساخت داخل را به فضا می‌فرستد.
شرح گزارش:
این هفته بن‌بست ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توقف گفت‌وگوهای وین به‌علت اختلاف در موضوع سپاه، تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران، افزایش تجارت میان ایران و روسیه، توافق ۲۰ ساله ایران و ونزوئلا، ترور کارکنان سپاه و پاسخ ایران و برنامه ایران برای پرتاب ماهواره بررسی خواهد شد.
بن‌بست ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
شورای حکام آژانس انرژی اتمی هشتم ژوئن امسال قطعنامه‌ای انتقادی علیه ایران تصویب کرد و از تهران به‌خاطر ارایه‌نکردن توضیح‌های قانع‌کننده در موضوع فعالیت‌های اتمی در سه سایت هسته‌ای اعلام‌نشده انتقاد کرد.
چین و روسیه تنها کشورهایی بودند که به این قطعنامه رای منفی دادند. زبان این قطعنامه ملایم بود و در آن به موضوع ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل اشاره‌ای نشده بود. با این حال، ایران در پاسخ، دسترسی آژانس به سایت‌های هسته‌ای خود را محدود و چندین دوربین نظارتی را خاموش کرد.
رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی هسته‌ای در واکنش گفت: تلافی‌جویی ایران ضربه‌ای اساسی به گفت‌وگوها وارد می‌کند و نسبت به قطع آگاهی مستمر آژانس از فعالیت هسته‌ای ایران در سه تا چهار هفته آینده هشدار داد. احتمال دارد این هشدار باعث افزایش تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام شود.
مارک فینود رییس بخش خلع سلاح مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو در این باره گفت: «اختلاف‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران به مرحله خطرناک جدیدی رسیده است. تصمیم ایران در خاموش‌کردن برخی از دوربین‌های نظارتی آژانس می‌تواند بر راستی‌آزمایی صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای این کشور تاثیر منفی بگذارد. ایران باور دارد خروج از بن‌بست کنونی گفت‌وگوهای وین تنها از راه دیپلماسی ممکن است، اما هم‌زمان باور دارد چنین ماجراجویی‌هایی می‌تواند باعث تن دادن واشنگتن به خواسته‌های آن شود. این یک اشتباه محاسباتی خطرناک است.»
آیا آخرین مانع احیای برجام برداشته می‌شود؟
ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات‌متحده این هفته درباره بن‌بست گفت‌وگوهای برجام اظهارنظر کرد و گفت: واشنگتن منتظر پاسخ سازنده طرف ایرانی است که شامل موضوع‌های خارج از برجام نمی‌شود.
به‌نظر می‌رسد جمله “موضوع‌های خارج از برجام” به خارج‌کردن نام سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده مربوط می‌شود. دولت ترامپ در سال ۲۰۱۹سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد. این نخستین باری است که واشنگتن نام نیروی نظامی رسمی کشوری را در این فهرست قرار می‌دهد.
نفتالی بنت نخست‌وزیر سابق اسراییل اواخر می امسال اعلام کرد بایدن در گفت‌وگوی ۲۴ آوریل امسال با او اعلام کرده است نام سپاه را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج نخواهد کرد. با این حال، تا کنون کاخ سفید و وزارت امور خارجه به‌صورت رسمی در این زمینه اظهارنظر نکرده‌اند و این مساله پنجره دیپلماسی را باز نگه‌داشته است. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران، به‌تازگی به تلویزیون دولتی ایران گفت: بسته جدیدی به طرف آمریکایی ارایه کرده است.
تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران
هفته گذشته ایالات‌متحده تحریم‌هایی علیه شرکت‌های چینی و اماراتی و شبکه‌ای از شرکت‌های ایرانی تسهیل‌گر صادرات فرآورده‌های پتروشیمی اعمال کرد. به‌گفته وزارت خرانه‌داری ایالات‌متحده، تحریم‌های جدید علیه ۳ شرکت در ایران، ۲ شرکت در هنگ‌کنگ و ۴ شرکت فعال در امارات‌متحده عربی اعمال شده‌اند. همچنین، یک شهروند هندی به‌نام محمد شاهد رکن‌الدین و یک شهروند چینی با نام جین فنگ گائو به فهرست تحریمی آمریکا اضافه شده‌اند.
برایان نیلسون معاون وزارت خزانه‌داری در امور تروریسم و اطلاعات مالی گفت: واشنگتن تا زمان حاصل‌نشدن توافق به محدودسازی صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی ایران ادامه می‌دهد. این اظهارات نشان‌دهنده آماده‌شدن ایالات‌متحده برای شکست مذاکرات وین و عقب‌نشینی‌نکردن از موضعش در موضوع سپاه است.
معاون وزرات امور خارجه ایران در دیپلماسی اقتصادی در واکنش، تحریم‌های جدید را بی‌اثر خواند و گفت فرآورده‌های پتروشیمی کشور از گذشته تحریم بوده است، اما ایران از طریق روش‌های دیگر به فروش آنها ادامه داده است.
تقویت روابط تجاری ایران و روسیه
ایران و روسیه تفاهم‌نامه‌ای برای تاسیس مراکز تجاری در دو کشور امضا کرده‌اند. یکی از این مراکز در سنت‌پترزبورگ و دیگری در تهران دایر خواهد شد تا روابط تجاری میان دو کشور تقویت شود. این مراکز داد و ستد تجاری در زمینه‌های حمل و نقل، انرژی، وسایل و تجهیزات برقی، کشاورزی، دارو و مصالح ساختمانی را تسهیل خواهد کرد. تهران و مسکو از مدت‌ها قبل کریدور بین‌المللی شمال به جنوب را به عنوان گزینه جایگزین بالقوه کانال سوئز مطرح کرده‌اند.
روسیه از زمان حمله به اوکراین در صحنه جهانی منزوی‌تر شده است. در هفته‌های اخیر این کشور اعلام کرد از توصیه‌های ایران برای مقابله با تحریم‌ها استفاده می‌کند. مسکو در جریان گفت‌وگوهای وین از تمامی طرف‌ها خواست تا تحریم‌نشدن تجارت این کشور با ایران را ضمانت کنند.
ایران و ونزوئلا قرارداد همکاری بیست ساله امضا کردند
در جریان سفر نیکولاس مادورو رییس‌جمهور ونزوئلا به ایران، دو کشور با هدف تقویت روابط راهبردی و افزایش تجارت در بخش‌های گردشگری، کشاورزی، علوم و فناوری و انرژی قرارداد همکاری بیست ساله امضا کردند.
مادورو در دیدار با ابراهیم رئیسی گفت: «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همواره در جهت ارتباط با کشورهای مستقل بوده و ونزوئلا مقاومتی شگفت‌انگیز در برابر تهدیدها و تحریم‌های دشمنان و امپریالیسم از خود نشان داده است.»
تهران و کاراکاس به همدیگر در زمینه دورزدن تحریم‌های ایالات‌متحده یاری می‌رسانند. در جریان سفر مادورو، ایران دومین نفتکش از چهار نفتکش سفارش داده‌شده از سوی ونزوئلا را به این کشور تحویل داد.
ترور کارکنان سپاه پاسداران و تلافی‌جویی ایران
هفته گذشته سه تن از کارکنان شاغل در بخش هوافضای سپاه پاسداران به‌شکلی مشکوک کشته شدند و به‌نظر می‌رسد این مرگ‌ها به جنگ مخفی اسراییل علیه ایران ارتباط داشته باشد. مرگ این سه نفر پس از حمله‌های اخیر به تاسیسات دفاعی و پرسنل شاغل در این بخش، از جمله ترور سرهنگ حسن خدایی گزارش می‌شود.
ایران مسئولیت ترور خدایی را متوجه اسراییل دانست و نفتالی بنت نخست‌وزیر سابق اسراییل گفت: دوران مصونیت ایران به پایان رسیده است. او با این سخنان به‌صورت تلویحی مسئولیت ترورها را برعهده گرفت.
موفقیت اسراییل در ترور و حمله‌های هدفمند به پرسنل و تاسیسات امنیتی ایران باعث کاهش حمایت ایران از حماس و حزب‌الله و کاهش سرعت برنامه هسته‌ای این کشور نشده است. دنی سیترینوویک معتقد است راهبرد اسراییل در برابر ایران شکست خورده و این رژیم تنها در حال به‌دست آوردن موفقیت‌های تاکتیکی است.
ایران به تلافی حمله‌های تل‌آویو، ماموران اطلاعاتی این رژیم در اربیل عراق را ترور کرده و اسراییل از بیم حمله ایران، به شهروندانش توصیه کرد از ترکیه خارج شوند. همچنین، از هدف قرار گرفتن پرسنل اسراییلی در امارات‌متحده عربی و حمله سایبری هکرهای مورد حمایت ایران به افراد و نهادهای اسراییلی گزارش‌هایی منتشر شده است.
به‌نظر می‌رسد خاورمیانه در حال تبدیل‌شدن به صحنه جنگ ایران و تل آویو است و در صورت شکست گفت‌وگوهای برجام سایر بازیگران منطقه‌ای نمی‌توانند در حاشیه این درگیری بمانند.
آماده‌شدن ایران برای پرتاب ماهواره جدید
تصاویر ماهواره‌ای نشان‌دهنده آماده‌شدن ایران برای انجام پرتاب ماهواره از پایگاه فضایی امام‌خمینی سمنان است. رسانه‌های ایرانی گزارش کرده‌اند این کشور تا پایان سال جاری هجری خورشیدی، ۷ ماهواره ساخت داخل را به فضا می‌فرستد.
آماده‌سازی پرتاب ماهواره‌های ایران با توقف گفت‌وگوهای احیا برجام هم‌زمان شده است. این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده آمادگی تهران برای توسعه توان موشکی خود در صورت تاخیر واشنگتن در به‌نتیجه رساندن گفت‌وگوهای وین و ادامه تحریم‌های یک‌جانبه علیه تهران باشد.
فناوری استفاده‌شده در موشک‌های ماهواره‌بر را می‌توان در توسعه موشک‌های بالستیک بین قاره‌ای دارای قابلیت حمل کلاهک اتمی به‌کار برد. اکنون ایران به فرمان آیت‌الله خامنه‌ای برد موشک‌های خود را در سقف ۲ هزار کیلومتر محدود کرده است.