در ژوئن 2019 وزارت خارج قرارداد خود با پروژه “اطلاعات نادرست درباره ایران” (Iran Disinformation Project) را قطع کرد. این پروژه به واسطه صفحه توییتری خود بسیار شناخته شده بود و بخش زیادی از توییت‌های آن حمله به منتقدان آمریکایی سیاست‌های دولت ترامپ درباره ایران را دربر می‌گرفت. تنها چند روز پس از شکایت از ایران دیس اینفو، این پروژه تعلیق شد و ادامه قرارداد یک و نیم میلیون دلاری این پروژه متوقف شد.
به گزارش ژورنال ایرانیان کانادا، وزارت خارجه آمریکا حمایت مالی از سازمان مجری پروژه ایران دیس اینفو را به شکل کامل قطع نکرد و سازمان “همکاری مجازی برای آموزش شهروندی” (E-Collaborative for Civic Education) در یک دهه گذشته حدود 10 میلیون دلار برای اجرای پروژه‌های مربوط به ایران دریافت کرده است.
بر اساس اسناد داخلی به‌دست آمده، مقامات وزارت خارجه پس از قطع حمایت مالی از ایران دیس اینفو به همکاری با مریم معمار صادقی بنیان‌گذار و رییس همکاری مجازی برای آموزش شهروندی ادامه دادند و از سازمان‌های دیگر تحت مدیریت او و مورد حمایت مالی دولت آمریکا برای انتشار پیام‌های ضد ایرانی دولت ترامپ استفاده کردند. در یکی از اسناد، مسئولان وزارت خارجه صحبت از ادامه حمایت مالی از یکی از پروژه‌های سازمان به‌نام توانا می‌کنند که وب‌سایتی برای آموزش شهروندی در ایران است.
اینترسپت (Intercept) این اسناد را از راه قانون آزادی گردش اطلاعات به‌دست آورده و سازمان غیرانتفاعی حفاظت از دموکراسی (Protect Democracy) نیز به اینترسپت کمک کرده است. سازمان حفاظت از دموکراسی علیه استبداد در ایالات متحده مبارزه می‌کند. صدها صفحه از این اسناد ما را با پشت صحنه کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ و رویکرد جنگ‌طلبانه آن آگاه می‌کند. این سیاست در چهار سال گذشته رنج بسیاری بر ایرانیان تحمیل کرده، اما به اهداف مد نظر خود در کشاندن ایران به میز مذاکره یا براندازی حکومت ایران نرسیده است.
بر اساس این اسناد داخلی، وزارت خارجه در سال 2019 پیشنهادی از سوی مجری برنامه برای بزرگنمایی پیام‌های توییتری ریچارد گرنل جنگ‌طلب را بررسی کرده است. ریچارد گرنل در زمان نگارش این اسناد سفیر ایالات متحده در آلمان بوده است. یکی از مسئولان سفارت ایالات متحده در آلمان درباره ملاقات ژوئن 2019 با معمار صادقی می‌نویسد: “مریم اشتیاق فراوانی برای بزرگنمایی پیام‌های سفیر گرنل در شبکه‌های اجتماعی و توییتر به فارسی با استفاده از امکانات توانا داشت. او در صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرد که سازمان او با پروژه متوقف شده دیس اینفو در ارتباط بوده است.”
در ایمیل دیگری، یکی از مسئولان وزارت خارجه موافقت خود با همکاری بین گرنل و توانا را اعلام می‌کند و می‌گوید که عموم از ارتباط توانا با دیس اینفو آگاهی ندارند. او در این ایمیل می‌نویسد: “ما پیام‌های توانا در شبکه‌های اجتماعی را به‌دقت بررسی کرده‌ایم و رفتارهایی خارج از چارچوب در آنها مشاهده نکرده‌ایم. ما در مورد این حساب‌های کاربری نگرانی نداریم و از آنها حمایت مالی می‌کنیم. تا جایی که می‌دانم عموم و رسانه‌ها، در خصوص اداره مشترک توانا و ایران دیس اینفو از سوی سازمان همکاری مجازی برای آموزش شهروندی آگاهی ندارند.”
ایران دیس اینفو پروژه‌ای جداگانه بود، اما رهبری و کارکنان سایر پروژه‌های همکاری مجازی آن را اداره می‌کردند. میرصادقی رهبر پروژه بود و بریتانی همزی مدیریت اجرایی ایران دیس اینفو و توانا را برعهده داشت و هم اکنون نیز معاونت همکاری مجازی برای آموزش شهروندی را عهده‌دار است.
یکی از مسئولان وزارت خارجه درباره رابطه کنونی آنها با سازمان همکاری مجازی گفته است: “ما در سال 2019 به همکاری خود با این سازمان پایان دادیم و وزارت خارجه در حال حاضر از پروژه‌های آنها حمایت مالی نمی‌کند.” با این حال وزارت خارجه از اظهار نظر درباره پایان دادن به روابط کاری خود با سازمان همکاری مجازی خودداری کرد. دریافت‌کنندگان کمک‌های دولتی به طور معمول باید زمان‌های کوتاهی بین پایان پروژه‌ها و دریافت کمک‌های جدید منتظر بمانند.
افشاگری‌ها در زمینه تلاش برای ادامه همکاری با یک پیمانکار بدنام نشان می‌دهد که دولت ترامپ مصمم به حفظ فشار بر ایران است. سارا ویتسون مدیر سابق دیده‌بان حقوق بشر در خاورمیانه و آفریقا می‌گوید: “به‌نظر می‌رسد وزارت خارجه در حال فریب مردم است. وزارت خارجه اعلام کرده است حمایت مالی از پروژه‌ای که از محل دلارهای مالیات‌دهندگان انجام می‌گرفت را پایان داده است، اما هم‌زمان و به شکل مخفیانه به پروژه‌های دیگری پول می‌دهد که همان سازمان اجرایی می‌کند.”
ویتسون سال گذشته به‌صورت عمومی حمایت مالی وزارت خارجه از پروژه ایران دیس اینفو را اعلام کرد. این اتفاق پس از آن افتاد که دیس اینفو توییتی تحقیرآمیز در رابطه با یکی از محققان دیده‌بان حقوق بشر منتشر کرد که در حال تحقیق بر تاثیرهای منفی تحریم‌های ایالات متحده بر دسترسی ایران به دارو بود. ویتسون به اینترسپ گفت: “در حقیقت منابع مالی اختصاص داده شده برای مبارزه با تبلیغات داعش برای ساکت کردن فعالان و متخصصانی خرج شده است که به‌دنبال اصلاح سیاست ایالات متحده در برابر ایران هستند.”
اسنادی که به‌دست اینترسپ رسیده است نشان می‌دهد که چه حجمی از تلاش‌های وزارت خارجه به سمت تقویت دیدگاه رادیکال ضد ایران هدایت شدهاند. منابع وزارت خارجه به سمت دنبال کردن کارزار فشار حداکثری بر ایران سرازیر می‌شوند که نتیجه آن پیام‌های جنگ‌طلبانه ضد ایران است. در خصوص پروژه ایران دیس اینفو، منابع مالی از سوی “مرکز جهانی اقدام” وزارت خارجه تامین شده که وظیفه آن شناسایی، درک، افشا و مقابله با تلاش‌های تبلیغاتی دولتی و غیردولتی خارجی است.
برت بروئن مدیر سابق این مرکز در دوران اوباما می‌گوید که این نهاد برای محافظت آمریکایی‌ها و دموکراسی‌ها از تهدید و ارایه اطلاعات نادرست ایجاد شده است، اما متاسفانه عملکرد آنها بسیار ضعیف است و با وجود افزایش تهدیدها کار کمی انجام داده‌اند.
منابع مالی مرکز جهانی اقدام در مورد ایران دیس اینفو و حساب‌های توییتری مرتبط با آن صرف پویش‌های اینترنتی علیه گروه‌ها و افراد مستقر در آمریکا شده و این پروژه محققان مسایل حقوق بشری، زندانیان سیاسی سابق در ایران، تحلیل‌گران منتقد سیاست دولت ترامپ در مورد ایران و حتی رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران فارسی‌زبان را مورد حمله قرار داده است. بروئن می‌گوید: “دولت از مرکز جهانی اقدام برای تبلیغات و حمله به مخالفان سیاست خارجی‌اش به‌خصوص در مورد ایران استفاده کرده است. شگفت‌آور است که افراد هدف گرفته شده شهروندان آمریکایی هستند. این نقض قانون و اصولی است که کشور ما بر اساس آنها اداره می‌شود.”
پول پرداخت شده به گروه‌هایی همانند سازمان همکاری مجازی برای آموزش شهروندی، بخشی از تلاش‌های ادعایی برای ترویج دموکراسی در ایران است و کنگره از سال 2005 بیش از 515 میلیون دلار به این برنامه‌ها اختصاص داده است. در سال 2020 وزارت خارجه آمریکا 55میلیون دلار از کنگره دریافت کرد تا در محل برنامه‌های مربوط به دموکراسی در ایران هزینه کند. این منابع مالی برای برنامه‌هایی از جمله فعالیت‌های مجازی در خارج از ایران هزینه شدهاند و به دلیل خطرهای احتمالی از سوی دولت ایران، فعالیت‌ها و اسامی افراد و سازمان‌های دریافت‌کننده کمک و افراد سود برنده از این برنامه‌ها به‌صورت عمومی اعلام نمی‌شود. این محرمانه بودن، فضایی غیرشفاف ایجاد کرده است که زیر نظر نظارت کنگره، رسانه‌ها و عموم مردم نیست و می‌تواند باعث ایجاد رسوایی شود.
ایلهان عمر در بیانیه خود در مورد اینترسپ آورده است: “ایران دیس اینفو نشان می‌دهد که چرا باید تمام فعالیت‌های وزارت خارجه بیشتر شفاف‌سازی شود. هدف قرار گرفتن آمریکایی‌ها در اینترنت با دلارهای مالیات‌دهندگان به دلیل انتقاد از سیاست دولت ترامپ در برابر ایران غیرقابل قبول است. من از شنیدن فسخ قرارداد خوشحال شدم، اما از ادامه حمایت مالی از مجریان برنامه بسیار ناخرسندم.”
دولت ترامپ از زمان روی کار آمدن در سال 2017 رویه کاملا متفاوتی نسبت به اوباما در مورد ایران در پیش گرفته است. پس از خروج ایالات متحده از برجام با وجود مخالفت متحدان اروپایی آن، ترامپ تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را افزایش داد و حتی به ترور مقامهای نظامی ایران روی آورد. پروژه‌هایی همانند ایران دیس اینفو نیز در راستای همین تلاش‌ها قرار دارد. تحقیقات عمومی در خصوص ایران دیس اینفو به سقوط آن منجر شد، اما رویه حمله به منتقدان از سوی دولت ترامپ همچنان پابرجاست و در سخنان رییس‌جمهور و مقامهای عالی دولت همچون مایک پومپئو دیده می‌شود.
معمار صادقی و همسرش اکبر عطری طرفدار رویکردی سخت در برابر ایران هستند و بارها با استفاده از ایران دیس اینفو به منتقدان این رویکرد حمله کرده‌اند. در اسناد به‌دست آمده حتی مقامهای وزارت خارجه نیز از حمله معمار صادقی به این وزارت‌خانه شکایت کرده‌اند. معمار صادقی در توییتر خود از مایک پومپئو به دلیل نداشتن موضعی سرسختانه‌تر در مقابله با ایران، در سخنرانی‌اش انتقاد کرده بود. بر اساس ایمیل‌ها، علت این موضع آرام‌تر پومپئو اشتباه در ترجمه بوده است. در ایمیل‌های بعدی نیز از انجام ندادن اصلاحیه از سوی معمار صادقی پس از اطلاع از اشتباه مترجم، شکایت شده است.
این رفتار معمار صادقی با افزایش تحقیقات در خصوص حضور تهاجمی ایران دیس اینفو در شبکه‌های اجتماعی مشکل‌زا شد. بروئن می‌گوید: “استفاده از منابع مالی دولتی در بخش دیپلماسی برای تاثیرگذاری بر آمریکایی‌ها ممنوع است. زیرا این منابع برای تاثیرگذاری خارجی در نظر گرفته شدهاند. متاسفانه گزارش تحقیقی اخیر بازرس کل نشان می‌دهد که مقامهای دولت ترامپ در بیشتر موارد حتی از خودشان نمی‌پرسند که چنین فعالیت‌هایی چه تاثیری بر جلوگیری از گسترش اطلاعات نادرست دارد. در عوض آنها به هر کسی که می‌گوید می‌توانم کاری در زمینه تبلیغات انجام دهم، پول می‌دهند.”
بر اساس ایمیل‌های که در اختیار اینترسپت قرار گرفته است، عملکرد معمار صادقی و همکاران اصلی او تا ماه‌ها پس از شروع پروژه بررسی نشده بود. در یکی از ایمیل‌های معمار صادقی به تاریخ 28 مارس 2019 آمده است: “جواب استعلام اطلاعاتی چندین نفر از اعضای اصلی گروه ما از جمله خودم و چند نفر مشاوران ما هنوز نیامده و تقاضا داریم که این روند سریع‌تر انجام شود.”
با افزایش نگرانی عمومی در خصوص فعالیت‌های ایران دیس اینفو، پرسش‌هایی در مزاکر دولتی ایجاد شد و 30 می 2019 یکی از مقامهای وزارت خارجه آمریکا ایمیلی برای لیا گابریل رییس جدید مرکز جهانی اقدام فرستاد. در این ایمیل آمده است: “در ساعت 12:15 با مجری تماس گرفته شد و به او گفته شد که بر اساس حوزه کاری تعریف شده فعالیت‌های آنها باید بر خارجی‌ها تمرکز یابد و نه بر بحث‌های مجازی با سازمان‌های مستقر در ایالات متحده. به آنها گفته شد که در صورت رعایت‌نکردن این مساله ادامه پروژه با خطر مواجه می‌شود و رییس پروژه مریم معمار صادقی نیز گفت که سریع با کاربران حساب‌ها تماس خواهد گرفت و این مساله را با آنها در میان خواهد گذاشت.”
تلاش برای نجات وجهه عمومی ایران دیس اینفو شکست خورد و دولت تحت فشار رسانه‌ها و کنگره، اوایل ژوئن 2019 آن را تعلیق کرد. گابریل 10 ژوئن به‌طور رسمی اعلام کرد که قرارداد یک و نیم میلیون دلاری مرکز جهانی اقدام با ایران دیس اینفو لغو شده است. در حدود همان بازه زمانی مقام یاد شده در سفارت ایالات متحده در آلمان به دنبال همکاری معمار صادقی برای انتشار صحبت‌های گرنل بود. همچنین اسناد داخلی نشان می‌دهد سازمان همکاری مجازی برای آموزش شهروندی در همان ماه مشغول مذاکره برای دریافت کمک مالی جدید از وزارت خارجه بوده است.
با تبدیل شدن وزارت خارجه به ماشینی برای تبلیغ سیاست دولت ترامپ در برابر ایران، مقامهای دولتی حساسیت خود نسبت به تحقیقات عمومی در خصوص فعالیت‌های‌شان را افزایش دادند. ایمیل‌های داخلی نشان می‌دهد که در سال 2019 گفت‌وگوهایی در خصوص مقاله چاپ شده در اینترسپت با عنوان “تبدیل صدای آمریکای فارسی به ماشین تبلیغاتی دولت ترامپ” انجام شد. این مقاله نشان داده بود که چگونه این رسانه فارسی‌زبان غیرسیاسی تبدیل به یکی دیگر از ابزارهای ترامپ برای افزایش فشار بر ایران شده است. در سلسله ایمیل‌هایی به مقامهای مختلف، مورا نامدار مشاور ارشد وزارت خارجه مقاله را گمراه‌کننده و غیردقیق خواند و به مسئولان بالا پیشنهاد داد که در این خصوص توضیح دهند. نامدار بعدها معاون امور حقوقی سازمان مادر صدای آمریکا به نام گلوبال مدیا شد.
با لغو پروژه ایران دیس اینفو، 2/1 میلیون دلار بودجه باقیمانده از آن نزد وزارت خارجه ماند. در یادداشت اکتبر 2019 از گابریل خواسته شد که مجوز پرداخت این مبلغ به “شبکه با ثبات‌سازی” صادر شود. این سازمان ماموریت مقابله با افراط‌گرایی خشونت‌آمیز را دارد و حضور آن در فضای مجازی محدود است. شبکه با ثبات‌سازی در نامه‌ای به اینترسپت اعلام کرده که این مبلغ صرف همبستگی اجتماعی، جوانان و جامعه مدنی در اردن شده است. نماینده این سازمان گفته که درباره ایران فعالیت نمی‌کند و ارتباطی با ایران دیس اینفو، همکاری مجازی برای آموزش شهروندی یا دیگر پروژه‌های مرتبط ندارد.
اواخر نوامبر 2019 و ماه‌ها پس از رسوایی دیس اینفو، تظاهرات سراسری در ایران برگزار شد و دولت معترضان را سرکوب کرد. کریستوفر تیلور مقام وزرات خارجه در دفتر مسایل خاور نزدیک، در نامه‌ای از معمار صادقی برای پوشش تظاهرات از طریق توانا تشکر کرد. تیلور همچنین از شبکه توانا خواست که ویدیو‌های وزارت خارجه از اعتراض‌ها را بازنشر دهد و معمار صادقی نیز با این موضوع موافقت کرد.
منبع: اینترسپت