نمایندگان اعضای برجام سه‌شنبه (اول سپتامبر 2020) در وین توافق کردند که هر اقدام ممکن برای حفظ این توافقنامه را انجام دهند. این ملاقات اولین جلسه تشکیل شده پس از تلاش ایالات متحده برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران محسوب می‌شود.
هلگا اشمیت نماینده اتحادیه اروپا و رییس جلسه پس از پایان آن در توئیتر خود نوشت: اعضا بر حفظ برجام و یافتن راه‌حل برای اجرای کامل این توافقنامه با وجود چالش‌های موجود، اتفاق نظر دارند.
عباس عراقچی نماینده ایران پس از پایان جلسه اظهار‌نظری نکرد، اما او پیش از تشکیل جلسه گفته بود که اقدام آمریکا به قطع یکی از موضوع‌های مهم مورد بحث با نمایندگان فرانسه، آلمان، انگلستان، روسیه و چین خواهد بود.
دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا در سال 2018 به صورت یک جانبه از برجام خارج شد و اعلام کرد که این توافقنامه نیاز به مذاکره دوباره دارد. در این توافقنامه برنامه هسته‌ای ایران در برابر دریافت مشوق‌های اقتصادی مشمول محدودیت‌هایی می‌شود، اما ارایه این مشوق‌ها با وجود بازگشت تحریم‌های ایالات متحده با دشواری همراه شده است.
اعلام اخیر آمریکا در خصوص تلاش برای فعال کردن مکانیسم ماشه با استدلال عضویت این کشور در برجام نیز موضوع را پیچیده‌تر کرده است. البته سایر امضا کنندگان برجام استدلال آمریکا را رد کرده‌اند و این موضوع، بحرانی بالقوه در شورای امنیت سازمان ملل به وجود آورد.
پس از سفر مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا به سازمان ملل برای فعال کردن مکانیسم ماشه در 20 آگوست، سفیر اندونزی در سازمان ملل و رییس دوره‌ای شورای امنیت اعلام کرد که مخالفت بسیار زیادی با ایالات متحده در میان 15 عضو شورا وجود دارد و احتمال اقدام شورا مطابق خواسته واشنگتن بسیار ضعیف است. نماینده نیجر نیز که کشورش در سه‌شنبه ریاست دوره‌ای شورا را برعهده گرفت گفته است: “احتمال دارد که حقایق جدیدی مطرح شده باشد، اما من تاکنون چیزی ندیده‌ام. ما همان موضع مطرح شده در دوران ریاست اندونزی را دنبال خواهیم کرد.”
نماینده چین پس از پایان ملاقات وین به خبرنگاران گفت: “تمامی اعضا بر این نکته توافق داشتند که ایالات متحده جایگاه حقوقی لازم برای استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد. از نظر ما آمریکا در تلاش است که با استفاده از این مکانیسم برجام را از بین ببرد. کشورهای دیگر نمی‌توانند منتظر نتایج انتخابات نوامبر آمریکا بمانند و گرچه ایالات متحده یک ابرقدرت است، اما در نهایت یک کشور محسوب می‌شود و به همین علت سایر کشورها در مسیر خود پیش خواهند رفت.”
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه نیز پیش از جلسه به ایالات متحده حمله کرد و در توئیتر خود نوشت: در گفت‌وگوهای پنجشنبه تمامی اعضا (نه اعضای خودخوانده) توافق هسته‌ای شرکت خواهند داشت. او پس از پایان گفت‌وگوها نیز در توئیتر گفت: “این جلسه نشان داد که تمامی طرف‌ها به توافق هسته‌ای تعهد کامل دارند و مصمم هستند که آن را حفظ کنند.”
هدف نهایی توافق هسته‌ای جلوگیری ایران از دستیابی به بمب اتم است و ایران اصرار دارد که به دنبال چنین هدفی نبوده و نیست. پس از خروج آمریکا از برجام، ایران به صورت مداوم محدودیت‌های اعمال شده بر روی میزان غنی‌سازی اورانیوم، میزان آب سنگین ذخیره شده و میزان خلوص اورانیوم غنی شده را نقض کرده است. ایران همه این اقدامات را برای فشار آوردن بر اعضای برجام برای ارایه مشوق‌های اقتصادی بیشتر انجام داده است.
در حال حاضر ایران مقدار اورانیوم کافی برای ساخت یک بمب را در اختیار دارد، اما این میزان بسیار کمتر از ذخایر اورانیوم این کشور پیش از امضای برجام است. همچنین با وجود نقض محدودیت‌ها، ایران به بازرسان آژانس بین‌المللی اتمی اجازه داد که به تمامی سایت‌ها دسترسی داشته باشند. هفته گذشته نیز ایران به آژانس اجازه داد که به دو مکانی دسترسی پیدا کنند که بنا بر ادعاها محل نگهداری مواد هسته‌ای اعلام نشده هستند.
منبع: گلوبال نیوز