- بر اساس اعلام گلوب اند میل، گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» (United Against Nuclear Iran) سال گذشته را به برجسته‌سازی همکاری‌های میان دانشگاهیان تعدادی از موسسه‌های علمی برتر کانادا و همتایان‌شان در دانشگاه‌های متمرکز بر فناوری در ایران اختصاص داده است.
- تحقیقی از سوی این گروه نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ پروژه‌های پژوهشی مشترک توسط محققان کانادایی و ایرانی انجام شده است که البته به‌طور مستقیم با تحقیقات هسته‌ای یا نظامی مرتبط نیست و تحریم‌ها را نیز نقض نمی‌کند. با این وجود، گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» می‌کوشد این دانشگاه‌ها را از ادامه رابطه با محققان ایرانی باز دارد.
- در حالی که دستورالعمل‌های جدید امنیت ملی کانادا که ابتدای امسال منتشر شد، کشور خاصی را برای اعمال محدودیت در مشارکت‌های تحقیقاتی هدف قرار نداده است، بخش‌های تحقیقاتی همانند موشک و فناوری فضایی، فناوری هسته‌ای، تسلیحات، هوش مصنوعی، روباتیک و … که از خطرپذیری بالاتری برخوردارند را طبقه‌بندی کرده و مورد توجه بیش‌تری قرار داده است.
- گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» با ارسال نامه به دست‌کم ۸ دانشگاه کانادایی همانند واترلو، تورنتو، مک گیل، کنکوردیا، منیتوبا، بریتیش کلمبیا، وسترن و آلبرتا درباره دادوستد تحقیقاتی با دانشگاهیان ایران هشدار داده است.
- فیلیپ بارکر معاون رییس دانشگاه بریتیش کلمبیا (UBC) در نامه‌ای تاکید کرده است دانشمندان تحقیقات‌شان را جدا از اجبار یا دخالت سیاسی دنبال کنند. وی یادآور شده است که آزادی تحصیل فقط باید به مرزهای قانون محدود شود. این اصل ضروری است که امکان تداوم دانش‌اندوزی و تبادل آزاد اندیشه‌ها را فراهم می‌کند.
- برای دانشگاه‌های ایران نیز برقراری ارتباط با موسسه‌های علمی خارج از این کشور ارزشمند است. برای نمونه، وب‌سایت دانشگاه صنعتی اصفهان فهرستی از همکاران بین‌المللی خود منتشر و به نام دانشگاه شربروک کانادا و کالج لتبریج اشاره کرده است.
- جانیس استاین استاد علوم سیاسی دانشگاه تورنتو گفته است: تلاش‌ها برای تحت فشار قرار دادن دانشگاه‌ها با هدف قطع رابطه با کشورهای خاص نادرست است. نگرانی‌ها در مورد جاسوسی و سرقت مالکیت معنوی باید مورد توجه قرار گیرد، اما دانشگاه‌ها موظف‌اند مسیر تحقیقات و دانش را پی بگیرند.
- پروفسور استاین تاکید کرد: من به این فراخوان‌های عمومی برای قطع رابطه‌ها و مشارکت‌های تحقیقاتی اعتراض دارم. این گونه اقدام‌ها فقط به دانشگاه‌ها و کشورهایی آسیب می‌زند که در این زمینه فعالیت دارند.
شرح گزارش:
بر اساس اعلام گلوب اند میل، گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» (United Against Nuclear Iran) سال گذشته را به برجسته‌سازی همکاری‌های میان دانشگاهیان تعدادی از موسسه‌های علمی برتر کانادا و همتایان‌شان در دانشگاه‌های متمرکز بر فناوری در ایران اختصاص داده است.
برخی از دانشگاه‌های ایران به‌خاطر پژوهش‌هایی که در زمینه تحقیقات هسته‌ای، ماهواره‌ها و فناوری هواپیماهای بدون سرنشین انجام می‌دهند و اطلاعات و تحقیقات مورد نظر می‌تواند کاربرد نظامی داشته باشد، این نوع فعالیت‌های علمی مورد توجه غرب و در برخی موارد تحریم‌ها قرار دارد.
گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» توسط مارک والاس هدایت می‌شود که در دوران ریاست‌جمهوری جُرج دابلیو بوش عضو هیات نمایندگی ایالات‌اتحاده در سازمان ملل بود. هیات مدیره این گروه شامل جو لیبرمن (سناتور مستقل سابق کنتیکت) و جان بولتون (مشاور امنیت ملی دانالد ترامپ) می‌شود. هدف اصلی این گروه هشدار دادن به شریکان بالقوه جمهوری اسلامی درباره تهدیدهایی است که چنین ارتباطی می‌تواند برای صلح، ثبات و حقوق بشر ایجاد کند.
تحقیقی از سوی این گروه نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ پروژه‌های پژوهشی مشترک توسط محققان کانادایی و ایرانی انجام شده است که البته به‌طور مستقیم با تحقیقات هسته‌ای یا نظامی مرتبط نیست و تحریم‌ها را نیز نقض نمی‌کند. با این وجود، گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» می‌کوشد این دانشگاه‌ها را از ادامه رابطه با محققان ایرانی باز دارد.
کمپین گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای (UANI) تاکید دارد که دانشگاه‌ها به طور فزاینده‌ای محل بحث و نگرانی امنیت ملی هستند.
در این میان، پس از سال‌ها هشدار سرویس‌های امنیتی کانادا، دانشگاه‌های کشور در حال بررسی پیوندهای‌شان با چین هستند. به‌تازگی دانشگاه واترلو اعلام کرده است به همکاری تحقیقاتی خود با هوآوی – غول فناوری چینی – پایان می‌دهد و چندین مرکز تحقیقاتی بزرگ دیگر نیز از این شرکت فاصله گرفته‌اند.
در حالی که دستورالعمل‌های جدید امنیت ملی کانادا که ابتدای امسال منتشر شد، کشور خاصی را برای اعمال محدودیت در مشارکت‌های تحقیقاتی هدف قرار نداده است، بخش‌های تحقیقاتی همانند موشک و فناوری فضایی، فناوری هسته‌ای، تسلیحات، هوش مصنوعی، روباتیک و … که از خطرپذیری بالاتری برخوردارند را طبقه‌بندی کرده و مورد توجه بیش‌تری قرار داده است.
با در نظر گرفتن این‌که اتاوا و تهران از سال ۲۰۱۲ روابط دیپلماتیک رسمی نداشته‌اند، کمپین لابی‌گری گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» بر شناسایی مقاله‌هایی متمرکز شده است که با نظر نشریه‌ها و کنفرانس‌های علمی نوشته شده‌اند و در نگارش آنها محققان دانشگاه‌های کانادا با پژوهشگرانی از مراکز علمی ایران به‌ویژه دانشگاه صنعتی شریف، مالک اشتر و علم و صنعت همکاری کرده‌اند.
گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» با ارسال نامه به دست‌کم ۸ دانشگاه کانادایی همانند واترلو، تورنتو، مک گیل، کنکوردیا، منیتوبا، بریتیش کلمبیا، وسترن و آلبرتا درباره دادوستد تحقیقاتی با دانشگاهیان ایران هشدار داده است.
بیش‌تر دانشگاه‌های کانادا در نامه‌هایی به این گروه پاسخ داده‌اند و بر نداشتن هر گونه رابطه رسمی یا تبادل علمی با دانشگاه‌های ایرانی تاکید کرده‌اند. البته برخی یادآور شده‌اند آزادی تبادل علمی برای آنها یک اصل اساسی است. در این راستا، رییس دانشگاه منیتوبا از نگارش مقاله‌ای مشترک توسط یکی از اعضای این دانشگاه با یک محقق ایرانی خبر داده و آن را همکاری اتفاقی بین دو عضو هیات علمی نامیده است.
فیلیپ بارکر معاون رییس دانشگاه بریتیش کلمبیا (UBC) نیز در نامه‌ای تاکید کرده است دانشمندان تحقیقات‌شان را جدا از اجبار یا دخالت سیاسی دنبال کنند. وی یادآور شده است که آزادی تحصیل فقط باید به مرزهای قانون محدود شود. این اصل ضروری است که امکان تداوم دانش‌اندوزی و تبادل آزاد اندیشه‌ها را فراهم می‌کند.
جانیس استاین استاد علوم سیاسی دانشگاه تورنتو گفته است: تلاش‌ها برای تحت فشار قرار دادن دانشگاه‌ها با هدف قطع رابطه با کشورهای خاص نادرست است. نگرانی‌ها در مورد جاسوسی و سرقت مالکیت معنوی باید مورد توجه قرار گیرد، اما دانشگاه‌ها موظف‌اند مسیر تحقیقات و دانش را پی بگیرند.
پروفسور استاین افزود: من به این فراخوان‌های عمومی برای قطع رابطه‌ها و مشارکت‌های تحقیقاتی اعتراض دارم. این گونه اقدام‌ها فقط به دانشگاه‌ها و کشورهایی آسیب می‌زند که در این زمینه فعالیت دارند.
برای دانشگاه‌های ایران نیز برقراری ارتباط با موسسه‌های علمی خارج از این کشور ارزشمند است. برای نمونه، وب‌سایت دانشگاه صنعتی اصفهان فهرستی از همکاران بین‌المللی خود منتشر و به نام دانشگاه شربروک کانادا و کالج لتبریج اشاره کرده است.
ایزابل هوارد سخنگوی شربروک در این زمینه گفته است این مشارکت به منظور آسان‌سازی ترکیب آموزشی مشترک در موضوعی است که مشکل امنیتی ندارد. دانشگاه البته اعلام کرده که قرارداد مورد نظر نظر منقضی شده است.
کالج لتبریج با استناد به قوانین حاکم بر موسسه‌های عمومی در دوره انتخابات آلبرتا از اظهارنظر در این زمینه خودداری کرد.
چاد گافیلد مدیر اجرایی گروه «یو ۱۵» (تعدادی از دانشگاه‌های کانادا که تحقیقات فشرده انجام می‌دهند) بر این باور است که دانشگاه‌ها به توسعه اصول و دستورالعمل‌ها برای مدیریت امنیت تحقیقات به دولت فدرال کمک کرده‌اند: فهرست کردن نهادهای خاص برعهده آژانس‌های امنیت ملی کانادا است.
دَنیل راس مدیر تحقیقات گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» تاکید کرده است کانادا باید محدودیت‌هایش برای همکاری‌های تحقیقاتی را تشدید کند. جمهوری اسلامی – همانند حکومت چین – به‌طور قطع برای امنیت ملی خطرناک است.