مازیار شیبانی‌فر
چه خوش‌مان بیاید و چه خوش‌مان نیاید، این یک حقیقت غیرقابل انکار است که انتخاب رییس‌جمهور در آمریکا بر شرایط اقتصادی و سیاسی ایران تاثیر مستقیم و گسترده‌ای دارد. رسانه‌های آمریکایی، جو بایدن از حزب دموکرات آمریکا را رییس‌جمهور بعدی آمریکا معرفی کرده‌اند و اکنون همه دنیا منتظر نحوه تعامل او با کشورهای مختلف جهان است. در این بین ایرانیان کانادا جزو گروه‌هایی هستند که در بیم و امید سیاست‌های بایدن در برابر ایران به سر می‌برند.
در حال حاضر به خاطر اعمال تحریم‌های گسترده و سنگینی سایه جنگ بر سر ایران، ارزش ریال در برابر ارزهای جهانی به پایین‌ترین میزان طی 40 سال گذشته رسیده، تورم سر به فلک کشیده، امکان ساده‌ترین مبادله‌های بانکی بسته شده است و اقتصاد ایران رو به سراشیبی سقوط می‌رود و آنان که بهای این شرایط نابسامان اقتصادی را می‌پردازند، مردمی هستند که در هیچ‌کدام از معادله‌های قدرت داخلی و خارجی تاثیرگذاری و نقش‌آفرینی ندارند. در این میان، گروهی از ایرانیان خارج از کشور امیدوارند بایدن سیاستی نرم‌تر در برابر ایران به کار بگیرد و راه را برای بهبود شرایط اقتصادی باز کند.
شاهین که ساکن تورنتو است و از گذشته در زمینه واردات کالاهای مختلف ایرانی فعالیت می‌کند، به ژورنال ایرانیان کانادا گفت: “من و همکارانم هر سال مقداری کالا که هم مورد استفاده و توجه ایرانیان ساکن کانادا است و هم برخی از غیرایرانی‌ها نیز به آن علاقمندند را وارد می‌کردیم. این تجارت هم به حال ما و ایرانیان تورنتو سودمند بود و هم برای گروهی از شرکت‌ها یا کشاورزان و باغ‌داران ایرانی سود داشت، اما طی دو سال گذشته – هم به خاطر بالارفتن سرسام‌آور قیمت‌ها و هم دشواری در جابه‌جایی کالا و ارز – شرایط برای معامله بسیار دشوار شده است. در حال حاضر هم ما و هم فروشندگان ایرانی دچار مشکل شده‌ایم. حالا امیدواریم با آمدن بایدن تا حدودی راه داد و ستد باز و فشار اقتصادی از روی مردم برداشته شود.”
احمد که یک کارآفرین ایرانی-کانادایی ساکن مونترال است درباره شرایط فعالیت در ایران به ژورنال ایرانیان کانادا گفت: “با پیچیده شدن شرایط اقتصادی در ایران در عمل امکان کارآفرینی نیز بسته شده است. اکنون غیر از اینکه امنیت روانی و اقتصادی در ایران وجود ندارد تا بتوان با ایجاد واحدهای تولیدی کوچک و متوسط هم شغل ایجاد کرد و هم به اقتصاد شهرهای کوچک و روستاها کمک کرد، انتقال دلار به ایران هم با محدودیت‌ها و مشکلات خاص خود مواجه است. به عنوان یک ایرانی-کانادایی به همان اندازه که علاقمند به سرمایه‌گذاری در کانادا هستم، به همان نسبت دوست دارم در زمینه ایجاد شغل در ایران هم فعال باشم، اما این امکان در عمل از امثال من گرفته شده است. الان تنها کاری که از دست من برمی‌آید انتظار کشیدن برای تغییر شرایط به دست رییس‌جمهور جدید آمریکا است.”
یاسین که یک بازرگان باتجربه ایرانی-کانادایی ساکن ونکوور است درباره تجربه خود از وضعیت کنونی برای ادامه فعالیت در ایران، به ژورنال ایرانیان کانادا گفت: “چند سال قبل من و همکارانم موفق شدیم حق استفاده از نام یک برند کانادایی ارایه‌دهنده خدمات موادغذایی و نوشیدنی در ایران را به دست بیاوریم. همه کارهای اداری آن انجام شد و فقط مانده بود که کار را با اجاره چند فروشگاه در تعداد قابل‌توجهی از شهرهای مختلف ایران شروع کنیم. استفاده از نام این برند می‌توانست هزاران شغل به صورت مستقیم و غیرمستقیم در ایران ایجاد کند و آغازکننده راهی برای ورود سایر برندهای معتبر باشد، اما اعمال تحریم‌ها و تغییر شرایط اقتصادی همه برنامه‌های ما را به هم زد. برند مورد نظر هم به خاطر ترس از تحریم، امکان استفاده از نام تجاری خود توسط ما را معلق کرد. آمدن بایدن روزنه امیدی برای ما به وجود آورده است که پس از نزدیک به سه سال، بتوانیم دوباره این پروژه را فعال کنیم.”
روشنا که یک کانادایی ایرانی تبار ساکن ونکوور و فعال در زمینه مسایل فرهنگی و هنری است به ژورنال ایرانیان کانادا گفت: “من این‌جا به دنیا آمده‌ام، اما از کودکی علاقه زیادی به فعالیت در زمینه هنر ایرانی به ویژه سینما و تئاتر داشتم. چند سال قبل شرایطی برای من به‌وجود آمد که بتوانم با چند مرکز فرهنگی و تجاری برای ایجاد و تجهیز سالن‌های کوچک نمایش در چند شهر بزرگ و کوچک ایران رایزنی کنم. کارهای اداری نیز انجام شد و من و همکارانم آماده انتقال سرمایه و تجربه بودیم که ناگهان موج تحریم همانند سونامی اقتصاد ایران را در هم کوبید و در عمل ما نتوانستیم هیچ‌کدام از برنامه‌های‌مان را عملی کنیم. چند برند تولید تجهیزات سالن نمایش در کانادا هم با دیدن شرایط، از ادامه همکاری با ما انصراف دادند. تغییر رییس‌جمهور در آمریکا ما را بار دیگر امیدوار کرده است تا شاید بتوانیم این پروژه را پیگیری کنیم.”
رها که در زمینه مسایل ورزشی فعال است و بیش از 30 سال از اقامتش در تورنتو می‌گذرد، به ژورنال ایرانیان کانادا گفت: “از مدت‌ها قبل ما همکاری‌های جسته و گریخته‌ای با برخی از موسسه‌های غیردولتی ایرانی داشتیم که از کودکان و نوجوانان علاقمند به ورزش در شهرستان‌ها و شهرهای کوچک ایران حمایت مادی می‌کردند و حتی اقدام‌هایی در زمینه استعدادیابی انجام داده بودیم، اما طی 3 سال گذشته شرایط اقتصادی و اجتماعی در ایران به اندازه‌ای بسته شده است که ما در عمل نمی‌توانیم به فعالیت‌های خود ادامه دهیم. در نظر داشتیم از چند برند تولید وسایل ورزشی در کانادا کمک بگیریم تا با تخفیف‌های بسیار قابل‌توجه، تجهیزات ورزشی مختلف را در اختیار ما قرار دهند و برخی از خیرین داخل ایران هم حمایت مالی کنند تا این وسایل به دست خانواده‌های کم درآمد در ایران برسد، اما ناگهان همه راه‌ها بسته شد. اکنون امیدواریم سیاست‌های بایدن بتواند کمک کند این گره بسته، تا حدودی باز شود.”
بدون تردید جو بایدن یک شبه نمی‌تواند شرایط تعامل با ایران را تغییر دهد و نیازمند زمان است تا بتواند به برجام برگردد یا برخی از این تحریم‌ها را کاهش دهد، اما نکته مهم این است که در شرایط کنونی بیشتر رسانه‌های فارسی‌زبان پرمخاطب و فعالان سیاسی خارج از ایران، به جای اینکه به مردم آسیب‌دیده از فشار شدید اقتصادی و همه‌گیری نابودگر کرونا کمک کنند، از مجامع بین‌المللی می‌خواهند فعالیت‌های بین‌المللی ورزش ایران را تعلیق کنند یا جلوی رسیدن اساسی‌ترین کالاهای مورد نیاز مردم را بگیرند!