گزارش محمد نصیری در آسوشیتد پرس
ترجمه: الهام اسلامی
طاها شکوری مرتبا در پی یافتن گوشه ای خلوت برای بازی در یک بیمارستان خیریه ی کودکان در تهران است، غافل از اینکه دارو های شیمی درمانی مورد نیاز برای درمان سرطان کبد این پسر هشت ساله رو به اتمام است.
با سقوط اقتصاد ایران پس از خروج ایالات متحده از توافق هسته ای (برجام) و تشدید تحریم ها علیه تهران، ارزش پول ملی این کشور در برابر دلار به میزان۷۰٪ کاهش یافت که این موضوع باعث افزایش بسیار زیاد قیمت داروهای وارداتی شد. حتی تهیه داروهای تولید شده در ایران نیز برای بسیاری از مردم عادی که میانگین حقوق ماهانه شان معادل ۴۵۰ دلار است، سخت تر شده است.
سیستم بهداشت و درمان ایران نمی تواند بر این وضعیت فائق آید و افراد بسیاری کمپین فشار حداکثری دونالد ترامپ را برای افزایش قیمت ها و بوجود آمدن کمبودها سرزنش می کنند. این تحریم ها که احتمال جنگ را با ایالت متحده افزوده و با افزایش سرسام آور قیمت ها، از کالاهای اساسی و مصرفی گرفته تا مسکن، به اقشار عادی جامعه آسیب رسانده است.
لعیا تقی زاده، مادر طاها، میگوید بیمارستان هزینه ای بابت داروهای پسرش از وی دریافت نکرده است. این در حالی است که تنها یک مرحله از درمان این بیماری در بیمارستان خصوصی حدود ۱,۳۸۰ دلار هزینه در بر خواهد داشت. وی می افزاید که این خانواده عمیقا از دکترها و کارکنان بیمارستان سپاسگزار هستند. این زن ۳۰ ساله میگوید: “همسر من کارگر ساده ی فروشگاه مواد غذایی است و این یک بیماری بسیار پرهزینه است که ما نمی توانستیم بدون حمایت بیمارستان از پس آن برآییم”.
قیمت هر دلار آمریکا از ۳۲,۰۰۰ ریال در سال ۲۰۱۵ یعنی هم زمان با توافق هسته ای بین تهران و قدرت های جهانی، به حدود ۱۲۰,۰۰۰ ریال افزایش یافته، که این افزایش به شدت بر قیمت داروهای وارداتی تاثیر گذاشته است. توافق هسته ای انتظارات بسیاری از ایرانی ها را برای داشتن زندگی بهتر بدور از فشار ناشی از تحریم های بین المللی بالا برده بود.
این توافق برجسته تحریم های بین المللی را در ازای محدود کردن برنامه هسته ای ایران از میان برداشت، اما در حال حاضر این توافق از هم گسسته است و تحریم های شدیدتری از سوی آمریکا اعمال شده است.
در حالی که ایالات متحده اصرار دارد که داروها و کالاهای بشردوستانه شامل تحریم ها نیست، محدودیت تجارت و ترس از اقدامات تنبیهی از سوی واشنگتن باعث تردید بسیاری از بانک ها و شرکت ها در سراسر جهان برای همکاری تجاری با ایران شده است. همچنین رابطه ی این کشور با سیستم بین المللی بانکی کاملا قطع شده است.
هفته ی گذشته، سعید نمکی وزیر بهداشت اظهار کرد که کاهش بودجه های ناشی از کاهش صادرات نفت خام، وزارت خانه ی تحت کنترلش را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. وی افزود که تحریم های آمریکا تمام اقشار جامعه ی ایرانی را مورد هدف قرار داده است. نمکی می گوید: ” اینکه آمریکایی ها ادعا می کنند که دارو و تجهیزات پزشکی شامل تحریم نیست، دروغی بزرگ و واضح است”.
دکتر آراسب احمدیان رییس بیمارستان کودکان محک گفت: بزرگترین نگرانی ما این است که کانال های ارتباط با جهان بیرون بسته شده اند. بیمارستان کودکان محک از طریق کمک های خیریه اداره می شود و حدود ۳۲ هزار کودک زیر ۱۶ سال را در سراسر ایران تحت حمایت خود دارد.
دکتر احمدیان همچنین بیان کرد که تحریم های بانکی با مسدود کردن تراکنش ها، جلوی ارسال کمک های خیران خارج از ایران را گرفته است. به این صورت، انتقال پول از جمله پولی که مورد تایید خزانه داری آمریکا باشد، امکان پذیر نیست. وی همچنین اضافه کرد: “ما داریم امیدمان را از دست می دهیم. داروها باید قابل خریداری باشند، بودجه باید در دسترس باشد و خطوط اعتباری باید به طور شفاف در سیستم بانکی تعریف شده باشند”.
گزارشات رسمی حاکی از این است که ایران حدود ۹۵ درصد از داروهای اساسی مورد نیاز خود را تولید می کند و حتی بخشی از این تولیدات را به کشورهای همسایه صادر می کند. اما وقتی پای داروهای پیچیده تر، داروهای بیماری های نادر و پرهزینه و تجهیزات پزشکی به میان می آید، ایران به شدت متکی به واردات است. و اگرچه حکومت خدمات درمانی عمومی ارائه می دهد، بسیاری از مراحل درمانی مورد نیاز برای پرونده های پزشکی پیچیده به سادگی در دسترس نیست. بسیاری از بیماران ترجیح میدهند تا در صورت توان، با مراجعه به بیمارستان های خصوصی از لیست های انتظار طولانی مدت بیمارستان های دولتی پرهیز کنند.
هر روز صبح زود صف هایی طولانی در داروخانه ی ۱۳ آبان واقع در قسمت مرکزی خیابان کریمخان تشکیل می شود. مردم در این صف ها به دنبال یافتن داروهای کمیاب برای اعضای بیمار خانواده ی خود هستند.
حمیدرضا محمدی ۵۳ ساله، بیشتر وقت آزاد خود را به جستجوی دارو برای همسر و دخترش می گذراند که هر دو مبتلا به بیماری دیستروفی عضلانی هستند. محمدی می گوید: “دو و یا سه ماه قبل می توانستم به راحتی داروها را از هر داروخانه ای بگیرم” که این گفته موید سرعت بالای وخیم شدن اوضاع است.
دکتر داروساز پیمان کیوانفر می گوید: بسیاری از ایرانیان که حالا قدرت خریدشان کاهش یافته است، قادر به تهیه داروهای وارداتی نیستند و به دنبال جایگزین های ساخت داخل هستند. وی می افزاید: “قیمت داروها به شدت افزایش یافته و بعضی از داروها برخی اوقات افزایش قیمتی بیشتر از سه یا چهار برابر دارند”.
کسانی که هنوز قدری پول دارند اغلب به خرید دارو در بازار سیاه روی می آورند. محمد علیزاده دانشجوی ۲۳ ساله وقتی شنید داروهای مادرش برای بیماری ام اس در خیابان ناصر خسرو واقع در جنوب تهران، موجود است با عجله رهسپار آن خیابان شد. وی می گوید که مادرش فقط ۴۵ سال دارد و خیلی زود است که او را فلج ببیند. نسبت به ماه مه ۲۰۱۸، او اکنون می بایست سه برابر بیشتر برای تهیه این داروها هزینه کند. محمد می گوید: “من نمی دانم ترامپ به جز مجازات بیماران در این کشور، چه کسان دیگری را شامل مجازات تحریم کرده است”.
بسیاری مردم از مناطق روستایی در جستجوی دارو برای عزیزانشان راهی شهرهای بزرگتر می شوند. حسینقلی براتی، پدر ۴۸ ساله ی ۳ فرزند، از گنبدکاووس شهری در شمال شرقی کشور با مسافتی حدود ۵۵۰ کیلومتر، برای یافتن دارو برای همسرش که مبتلا به سرطان خون (لوکمیا) است، به تهران آمده است. او تا به حال حدود ۷,۷۰۰ دلار برای بیماری همسرش هزینه کرده است. وی می گوید: “فشار بسیار سنگینی است. من همه چیزم را فروخته ام و از اقوام و دوستان نیز پول قرض کرده ام”.
منبع عکس: AP Photo/Ebrahim Noroozi