بن کَسپیت
گزارشی که نیروهای وزارت دفاع اسراییل درباره فاصله دو ساله ایران برای دستیابی به بمب هسته‌ای منتشر کرده‌اند، در وهله نخست برای آرام‌کردن احساس اضطرار آمریکایی‌ها در زمینه مذاکره با تهران طراحی شده است.
چند روز پس از آن‌که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده اعلام کرد ایران چند هفته تا در اختیار داشتن مواد مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای فاصله دارد، ارزیابی اطلاعاتی سالانه اسراییل پیش‌بینی به طور كل متفاوتی را ارایه داد.
بر اساس گزارشی که توسط اداره اطلاعات نظامی اسراییل جمع‌آوری شده است، ایران برای دستیابی به امکان شکافت هسته، دست‌کم به دو سال زمان نیاز دارد. سرلشکر تامیر هایمن رییس اطلاعات ارتش 9 فوریه 2021 به خبرنگاران گفت: ایران از لحظه تصمیم‌گیری برای غنی‌سازی اورانیوم تا رسیدن به سطح 90 درصدی برای ساخت بمب، به دو سال زمان نیازمند است.
به نظر می رسد ارزیابی او پاسخ مستقیمی به اظهارات بلینکن در دور دیگری از دوئل اطلاعاتی-دیپلماسی ایالات متحده و اسراییل است که در هفته‌های اخیر بیش‌تر در پشت صحنه برقرار بود.
سخنان بلینکن نگرانی‌های اسراییل را نه تنها برطرف نکرد، بلکه برعکس، آنها این اقدام وزیر امور خارجه ایالات متحده را به عنوان تلاشی برای توجیه تصمیم احتمالی رییس‌جمهور جو بایدن به‌منظور پیش‌دستی در بازگشت فوری به توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی تلقی کردند. توافق‌نامه‌ای که ایالات متحده تحت مدیریت دولت ترامپ از آن خارج شده است.
یک منبع ارشد نظامی اسراییلی به شرط ناشناس‌ماندن به المانیتور گفت: “اظهارات بلینکن درست است، اما به جزییات می‌پردازد. این سخنان فقط به مواد شکاف‌پذیر مربوط می‌شود، اما به بسیاری از عناصر مورد نیاز دیگر برای ساخت بمب هسته‌ای اشاره‌ای ندارد.”
این منبع، به این واقعیت اشاره کرد که حتی پس از غنی‌سازی کامل، اورانیوم باید به کلاهک هسته‌ای تبدیل شود که برای نصب درست آن روی وسیله‌ای که به هدف برخورد کند، به یک موشک با توانایی‌های فنی مناسب نیاز است؛ ایران هنوز به چنین ظرفیتی دست نیافته است.
در سال‌های اخیر، به برنامه هسته‌ای ایران ضربه سختی وارد شده است. ترور محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای این کشور در سال 2020 مانع ادامه این برنامه شد و حتی پیشرفت آن را به تعویق انداخت. این منبع نظامی گفت: “این طور نیست که اسراییل در این زمینه دست بالا را داشته باشد، اما شرایط به گونه‌ای هم نیست که انگار ایران در آستانه ساخت بمب هسته‌ای است.”
نکته مورد اشاره اسراییل ساده است؛ نیازی به بازگشت به توافق هسته‌ای سال 2015 نیست. در شرایطی که رهبری اسراییل این توافق‌نامه را بهطور مشخص بد می‌داند. چون ایران را قادر می‌سازد تحت بند به اصطلاح “غروب آفتاب” تبدیل به یك كشور هسته‌ای شود؛ پس از سال 2025 که محدودیت‌های برنامه غنی‌سازی هسته‌ای ایران لغو می‌شود.
همان‌طور که پیش از این پیش‌بینی شده بود، اسراییل فشار زیادی به دولت بایدن وارد می کند تا از لغو تحریم‌های ایران خودداری کند و در عوض از ضعف کنونی ایران برای تحمیل توافق‌نامه 25 ساله جدید ارتقایافته بهره ببرد. توافق‌نامه جدیدی که توانایی ساخت موشک بالستیک و پشتیبانی از آن توسط ایران را محدود می‌کند.
یک منبع ارشد بخش دفاعی اسراییل به شرط این‌که نامش فاش نشود به المانیتور گفت: “ما اطلاعات كاملی كه از این موضوع [ساخت موشک‌های بالستیک] به آمریكایی‌ها ارایه خواهیم داد. آمریکایی‌ها به خوبی از این واقعیت آگاهند که بیش‌تر اطلاعات مربوط به ایران از اطلاعات اسراییل گرفته شده است.”
به گفته این منبع، ارتباطات سطح بالایی بین اسراییل و دولت جدید ایالات متحده آغاز شده است. این منبع یادآور شد: “هنوز هیچ تیم رسمی [برای مذاکره با ایران] تشکیل نشده و روند آن هنوز به طور رسمی آغاز نشده است، اما آمریکایی‌ها به ما قول داده‌اند قبل از تصمیم‌گیری، گفت‌وگوی عمیق و کاملی [با ما] انجام دهند و ما معتقدیم که چنین خواهد شد.”
در همین حال، تنش‌ها در جبهه اسراییل و ایران ادامه دارد. 11 فوریه امسال، جنگنده‌های اسراییل در حمله‌ای نادر در روز، اهداف ایران در مرز عراق و سوریه را بمباران كردند. سرلشکر آویو کوچاوی رییس ستاد نیروهای دفاع اسراییل، 26 ژانویه به تحولات مرزی عراق و سوریه اشاره کرد.
کوچاوی خطاب به انستیتوی مطالعات استراتژیک ملی گفت که نیروهای ایرانی در آن طرف مرز عراق سنگر گرفته‌اند و منطقه را به زرادخانه خط مقدم نبرد، به منظور حمل سلاح به غرب سوریه و از آنجا به سازمان حزب‌الله لبنان تبدیل کرده‌اند.
حمله این هفته، توسط رسانه‌های خارجی به اسراییل نسبت داده شد که البته [این کشور] مسئولیت آن را بر عهده نگرفت. یک مقام ارشد امنیتی اسراییل به المانیتور گفت: “اسراییل مصمم است پروژه موشکی نقطه‌زن ایران را تضعیف و برای ایران روشن کند که ادامه حضور در منطقه خسارات سنگینی برایش به بار خواهد آورد.”
طی دو سال گذشته پدافندهای سوریه به سمت هواپیماهای نظامی اسراییلی شلیک کرده‌اند که در مقیاس جهانی این حجم شلیک موشک ضدهوایی بی‌سابقه بوده است. این منبع تاکید کرد: “بشار اسد رییس‌جمهور [سوریه] هزینه سنگینی برای هر پدافند متحمل می‌شود.”
10 فوریه یک روز پیش از حمله اسراییل به مرز عراق و سوریه، ارتش این کشور مانور گسترده‌ای در امتداد جبهه شمالی اسراییل انجام داد. کوچاوی از جمله ناظران این رزمایش با نام رمز “توفان صاعقه” بود که برای بررسی آمادگی لشکر 91 ارتش اسراییل در دفاع از جبهه شمالی در برابر حزب‌الله طراحی شده بود. ارتش اسراییل اعلام کرده بود که بخشی از این تمرین شامل به‌کارگیری درس‌هایی می‌شود که از حوادث عملیات اخیر در مرز لبنان گرفته است.
هم‌چنین، این تمرین نحوه ارزیابی ارتش اسراییل را نشان می‌دهد که حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله هنوز در صدد انتقام‌گیری به خاطر قتل یکی از فرماندهان ارشد خود است که در حمله هوایی نزدیکی دمشق در ماه اوت گذشته توسط اسراییل کشته شد، اما به دنبال انتقام‌گیری محدود به منظور جلوگیری از تشدید تنش‌های منطقه‌ای است.
یک منبع ارشد نظامی اسراییلی به المانیتور گفت: “نصرالله در حال حاضر توانایی درگیری در جنگ را ندارد. او در مشکلات داخلی لبنان تا گردن فرو رفته است. هر چند نمی‌خواهد قدرت بازدارندگی خود در برابر اسراییل را از دست بدهد. در صورت امکان، نصرالله می‌خواهد به سربازان اسراییلی آسیب بزند تا آبروی خود در برابر مردمش را حفظ کند.”
ارتش اسراییل بر همین اساس برنامه‌های خود را پیش می‌برد و طی چند ماه گذشته آمادگی بالایی را در امتداد مرزهای شمالی خود حفظ کرده است، هر چند از تشدید درگیری‌ها خودداری می‌کند.
یکی دیگر از منابع ارشد امنیتی اسراییل به المانیتور گفت: “نصرالله طی دو سال گذشته 10 جنگنده خود را در اثر درگیری با اسراییل از دست داده است. چهار نفر از خلبانان لبنانی و بقیه نظامی بودند، اما بهطور مستقیم به حزب‌الله وابستگی داشتند. نصرالله این آمار را دارد و نمی‌خواهد منطقه را به آتش بکشد. او اکنون به جنگ نیاز ندارد.”
رزمایش ارتش اسراییل شامل سناریوهای مختلف، پاسخ‌های احتمالی و ایجاد هزینه بالقوه برای حزب‌الله، در صورت آسیب‌رساندن به سربازان اسراییلی است. به نظر می‌رسد ارتش اسراییل نیز همان دیدگاه نصرالله را دارد.
هیچ‌کدام از طرف‌ها به دنبال آتش‌افروزی نیستند. زیرا هر دو متعادل رفتار می‌کنند، در حالی که به دنبال حفظ عزت ملی خود نیز هستند. حزب الله و اسراییل با وجود دشمنی آشکار، طی سال‌های گذشته یکدیگر را به خوبی شناخته‌اند و آموخته‌اند که در محدوده یک معادله پیچیده با کم‌ترین درگیری پیش بروند.
از این نظر، نصرالله یکی از راحت‌ترین دشمنانی است که اسراییل تاکنون داشته است. یک منبع ارشد نظامی اسراییلی به المانیتور گفت: “او [حسن نصرالله] به قول خود عمل می‌کند، رفتارش سنجیده است و می‌داند با چه‌کسی سر و کار دارد. او دیگر مهره پیاده صفحه شطرنج ایران نیست. او علاقمندی‌ها و ملاحظه‌های خاص خود را دارد و خوانش حرکات وی آسان است. کاش در همه جبهه‌های دیگر همین‌گونه باشد.”