مازیار شیبانی‌فر
ناکارآمدی مدیران و مقام‌های مسئول در ایران باعث شده است تا وضعیت همه‌گیری کرونا در ایران از “بحران” هم فراتر برود، اما هنوز دولت سیزدهم نتوانسته نقشه راه مشخصی برای برون رفت از شرایط کنونی ارایه کند.
به گزارش ایسنا و به تازگی، دکتر “علیرضا زالی” فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران گفته است: “وقتی اولین مورد کرونا در قم مشاهده شد، خواهان قرنطینه قم شدم و گفتم انتخابات شهر قم تعطیل شود، اما بعضی‌ها مرا مسخره کردند و گفتند این بیماری را به‌راحتی کنترل می‌کنیم.”
وی افزود: “وقتی کارشناسان سازمان جهانی بهداشت به ایران آمدند، ما به‌جای مشورت با آن‌ها، مدام از آن‌ها می‌خواستیم در رسانه‌ها از نظام سلامت ایران تعریف کنند. ما آمارهای مرگ و میر را از سازمان جهانی بهداشت پنهان کردیم. کمک‌های جهانی و پزشکان بدون مرز را از فرودگاه برگرداندیم، در حالی که اطلاعات چندانی درباره ویروس نداشتیم و از مشاوره‌های بین‌المللی استفاده نکردیم. چرا چین که دوست صمیمی ما است به ما واکسن کافی نمی‌دهد؟”
دکتر زالی تصریح کرد: “…هزینه داروهای کرونا چند برابر واردات واکسن شده است، اما اجازه خرید واکسن ندادند، چون فکر می‌کردند گران است… ما ۷۲۰ میلیون یورو خرج “رمدسیویر” کردیم و این پول را باید خرج واکسن می‌کردیم. چطور در تحریم حاضریم تجهیزات نفتی را 3 برابر قیمت بخریم، ولی در مورد واکسن این کار را نمی‌کنیم؟”
این سخنان 2 روز پس از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران مطرح شد. وی به تازگی از دولت جدید خواسته است برای واردات و تولید سریع واکسن کرونا دست به‌کار شود.
رهبر ایران در سخنرانی تلویزیونی خود ضمن اشاره به موضوع بیماری کرونا در ایران و معرفی آن به‌عنوان مساله “اول و فوری” کشور گفته است: “واکسن چه از راه واردات و چه با تولید داخلی باید با تلاش مضاعف و به هر شکل ممکن تامین شود و در اختیار همه مردم قرار بگیرد.”
وی به تعیین مهلت یک‌هفته‌ای به ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور ایران برای جمع‌آوری پیشنهادها اشاره کرده و گفته است: “در راس زمان تعیین‌شده، جواب قضیه با دقت سنجیده و برای هر اقدامِ لازم با قاطعیت تصمیم‌گیری و به آن عمل شود.”
همان روز رئیسی در جلسه هیات دولت گفت: “وضعیت ابتلا و قربانیان کرونا اقتضا می‌کند که اقدامات لازم برای مهار اوضاع را حتی برای یک ساعت هم به تاخیر نیندازیم. از آقای دکتر “ظریف” وزیر امور خارجه می‌خواهم که اقدامات و پیگیری‌های لازم را برای تسریع و افزایش واردات واکسن به کشور انجام دهند و مسئولان وزارت بهداشت و نهادهایی مانند هلال احمر نیز حداکثر توان خود برای گسترش و تسریع واکسیناسیون عمومی را به کار بگیرند.”
اما، چه شد که موضوع خرید و واردات واکسن در ایران تا این اندازه پیچیده شد؟
۱۹ دی ۱۳۹۹ (۸ ژانویه ۲۰۲۱) رهبر ایران در یک سخنرانی زنده تلویزیونی گفت: “ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی کرونا ممنوع است.” وی در ادامه مطرح کرد که شاید “این‌ها می‌خواهند واکسن را روی ملت‌های دیگر آزمایش کنند.”
در آن زمان تنها واکسن مشترک تولید شده توسط شرکت‌های فایزر و بیو‌ان‌تک به تایید سازمان جهانی بهداشت رسیده بود. با بیان این سخنان از سوی رهبر ایران، سخنگوی هلال احمر اعلام کرد “واردات ۱۵۰ هزار دُز واکسن فایزر که چند انجمن خیریه به دنبال آن بودند، منتفی است”.
این در حالی است، که واکسن “فایزر” در اصل محصول مشترک دو شرکت فایزر آمریکا و بایو‌ان‌تک آلمان است و در آن زمان بیش‌ترین تولید این واکسن در شهر ماینز آلمان انجام می‌شد.
با فاصله کوتاهی از این سخنان، ابراهیم رییسی که آن زمان رییس قوه قضاییه بود، مدعی شد: “تصمیم رهبر ایران در تحریم واکسن آمریکایی و انگلیسی، برای صیانت از جان مردم در برابر کسانی است که بدون توجه به جان انسان‌ها، دنبال منافع خود بودند”.
وی خطاب به منتقدان گفت: “برخی مبتلا به ویروس خودتحقیری هستند که این ویروس اگر از ویروس کرونا خطرناک‌تر نباشد کم‌تر هم نیست”.
مدتی پس از این اتفاق‌ها “حیدر محمدی” مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت ایران اعلام کرد وزارت بهداشت به سه شرکت خصوصی مجوز واردات واکسن کرونا داد.
در همان زمان سعید نمکی وزیر بهداشت ایران گفته بود “در زمینه واردات و تزریق واکسن وضعیت مناسبی داریم”!
البته عملکرد بخش خصوصی در زمینه واردات واکسن کرونا به هیچ‌وجه موفقیت‌آمیز نبود؛ بوروکراسی اداری و دولتی، کمبود واکسن در جهان، ناهماهنگی بخش‌های مختلف دولت، بالا رفتن قیمت واکسن و افزایش میزان پرداختی به واسطه‌ها، قرارنداشتن ایران در اولویت‌های کووَکس، تحریم‌های بانکی و ترس فعالان بخش خصوصی از بدقولی‌های دولت در پرداخت بدهی‌هایش، از جمله مشکلات بخش خصوصی و علت‌های بی‌رغبت‌بودن نسبت به همکاری و مشارکت با دولت در زمینه واردات واکسن کرونا بود.
به تازگی “کیانوش جهانپور” سخنگوی سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت ایران در صفحه توییترش نوشته است: “منعی برای واردات انواع واکسن کرونا مورد تایید WHO یا سازمان غذا و دارو از جمله آسترازنکا، مادرنا و فایزر و … (غیر از تولیدی آمریکا و بریتانیا) وجود نداشته و ندارد. در مورد آسترزنکا این امر محقق شده و در مورد سایر واکسن‌ها نیز کماکان تلاش برای خرید از منابع مورد تایید ادامه دارد.”
به عبارت ساده‌تر، همچنان واردات واکسن‌های کرونایی که در ایالات‌متحده یا انگلستان تولید می‌شوند، ممنوع است!
در حال حاضر روزانه بیش از 580 نفر در ایران بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست می‌دهند. در مقام مقایسه، هر سال در ایران بیش از 17 هزار نفر بر اثر تصادف‌های جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند. اکنون در هر ماه تعداد افراد جان‌باخته بر اثر کرونا، از تعداد کشته‌شدگان یک سال تصادف‌های جاده‌ای فراتر رفته و هنوز نقشه راه عملی و قابل قبولی برای برون‌رفت از این شرایط ارایه نشده است.
نظرات مطرح شده در این مصاحبه نظر شخصی نویسنده مقاله است و لزوما بیانگر نظر ژورنال ایرانیان کانادا نمی باشد.