گزارش الهام اسلامی
چندی پیش کمپینی تحت عنوان “ما شهروندان دیجیتال” در فضای مجازی توسط مسیح علینژاد، موسس کمپین چهارشنبه های سفید و تهیه کننده و مجری صدای آمریکا، و شاهد علوی، روزنامه نگار، رونمایی شد. در وبسایت این کمپین آمده است که “ما ایرانیان را در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره، با انواع اطلاعات گمراه کننده که عامدانه منتشر می‌شوند (دیس‌اینفورمیشن disinformation) آشنا می‌کنیم تا از انتشار سهوی اطلاعات نادرست و گمراه کننده (میس‌اینفورمیشن misinformation) جلوگیری کنند”.
مورخ ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹، شاهد علوی و مسیح علینژاد با انتشار ویدیویی در فضای مجازی به معرفی این کمپین پرداختند و گفتند که هدف مشخص کمپین شناسایی و خنثی کردن تهدیدهای اینترنتی و معرفی اخبار جعلی است.
در این ویدیو، شاهد علوی گفت که سازمان «خانه آزادی» این کمپین را حمایت میکند. وی همچنین گفت که “دوستان ایرانی خوش فکری پشت [کمپین ما شهروندان دیجیتال] هستند، دوستان فنی… [که] این کمپین را راه انداختند و من و مسیح علینژاد عزیز، داریم معرفیش می کنیم”. شاهد علوی و مسیح علینژاد از ذکر نام مدیران این کمپین و کسانی که موفق به دریافت بودجه از سازمان آمریکایی «خانه آزادی» شده اند، امتناع کردند. در پاسخ به پرسش های طرح شده در فضای مجازی، شاهد علوی عنوان کرد که شخص مشخصی این کمپین را راه اندازی نکرده است و مسیح علینژاد گفت کسانی که میخواهند بدانند می توانند به وب سایت خانه آزادی مراجعه کنند. این در حالی است که در وب سایت این کمپین، نام موسس و یا گردانندگان آن هیچ کجا ذکر نشده است. در ادامه این گفتگو مسیح علینژاد پرسشگری در مورد بودجه را تلاش حکومت دیکتاتوری در جهت آلوده کردن بحثها خواند.
در حال حاضر بودجه گرفته شده بابت این کمپین و شخصی که طرف قرارداد با سازمان «خانه آزادی» است، مشخص نیست. چهره هایی که تا کنون از این کمپین حمایت کرده اند شیرین عبادی، فیروز نادری، نازنین بنیادی، مسیح علینژاد و شاهد علوی هستند.
طبق اطلاعات مندرج در وب سایت «خانه آزادی»، این سازمان غیرانتفاعی در سال ۱۹۴۱ جهت اشاعه ی دموکراسی تاسیس شده است. این سازمان ادعا میکند که با استفاده از آنالیز، پشتیبانی و اقدام عملی در جهت ایجاد حقوق سیاسی بیشتر و آزادی مدنی در کشورهای دنیا تلاش می کند. در این وب سایت آمده است: “ما از رهبری آمریکا و همکاری با دولت های هم فکر آمریکا برای مخالفت جدی با دیکتاتوری و سرکوب حمایت می کنیم”.
«خانه آزادی» تحت عنوان “سازمان غیرانتفاعی مستقل و غیردولتی” ثبت شده است. اما طبق گزارش های مالی منتشر شده، عمده ی بودجه این سازمان همواره توسط دولت آمریکا تامین شده است. برای مثال، در سال ۲۰۱۸، دولت فدرال آمریکا ۸۸ درصد بودجه ( مبلغی بالغ بر ۳۵ میلیون دلار) سازمان را تامین کرده که عمده آن صرف پرداخت حقوق پرسنل، حمایت مالی از اشخاص خارج از سازمان و پرداخت هزینه مشاوران شده است.
در گزارش سال ۲۰۱۷، عمده فعالیت این سازمان بدین صورت توصیف شده است: ارایه منابع فنی و مالی به سازمان های فعال مدنی و مدافعان پیشرو در اقصی نقاط جهان، جمع آوری اطلاعات و انتشار آنها در سالنامه های سازمان و آموزش مقامات آمریکایی و شکل دهی تصمیمات آنها در رابطه با سیاستگذاری خارجی آمریکا.
سازمان آمریکایی «خانه آزادی» با حمایت فرانکلین روزولت برای جلب حمایت عمومی به ورود ایالات متحده به جنگ جهانی دوم تاسیس شد. در سال ۲۰۰۶، روزنامه معتبر فایننشال تایمز با انتشار گزارشی اعلام کرد که خانه آزادی برای انجام فعالیت های محرمانه در داخل ایران از وزارت خارجه ایالات متحده بودجه دریافت کرده است. بنا به گزارش این روزنامه “برخی از فعالان سیاسی و چهره های دانشگاهی نگران هستند که چنین فعالیت های مخفیانه ای به فعالیت های عمومی و شفاف سازمان های دیگر خدشه وارد کند و واکنش منفی در داخل ایران ایجاد کند”. در بخشی از این گزارش به نامه مهرانگیز کار، وکیل و فعال حقوق بشر، به وزیر خارجه وقت آمریکا در آن زمان اشاره شده است. طبق گزارش فایننشال تایمز، خانم کار در نامه ای خطاب به کاندولیزا رایس درخواست میکند که برنامه تامین بودجه برای فعالیت های آزادی خواهانه را لغو کند. مهرانگیز کار در این نامه که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد، میگوید: پول [دولت آمریکا]، سازمان های حقوق بشری ایرانی را از بین خواهد برد و آنها را تبدیل به تجارتخانه خواهد کرد، فساد ایجاد خواهد کرد و آن ها را بازیچه ی دست سازمان های امنیتی خواهد کرد.
نوام چامسکی زبانشناس، فیلسوف و فعال سیاسی روشنفکر آمریکایی و ادوارد هرمن اقتصاد دان و محقق رسانه، در مقاله ای که در سال ۱۹۸۸ به چاپ رسید، «خانه آزادی» را “بازوی پروپاگاندا دولت آمریکا و گروه های راست گرا” خواندند.
«خانه آزادی» خود را به عنوان “صدای آشکار دموکراسی و آزادی در سراسر دنیا” معرفی می کند، اما منتقدان می گویند که این سازمان در خدمت منافع و سیاست خارجی آمریکا فعالیت می کند. بودجه ی دریافتی این سازمان از دولت آمریکا از ۶۶ درصد در سال ۲۰۰۶ به ۹۰ درصد در سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است. گفتنی است «خانه آزادی» وابستگی مالی خود به ایالات متحده را تایید کرده و آن را “یک مشکل” قلمداد کرده است.
مروری بر پروژه “ایران دیس اینفو”
اهداف مطرح شده در وبسایت کمپین “ما شهروندان دیجیتال” با اهداف پروژه دیگری به نام “ایران دیس اینفورمیشن” یا به اختصار “ایران دیس اینفو” (Iran Disinformation Project) که توسط وزارت خارجه آمریکا تامین مالی شده بود، شباهت بسیار دارد. پروژه “ایران دیس اینفو” هدف خود را مقابله با پروپاگاندای دولتی ایران اعلام کرده بود. اما این پروژه به جای اقدام در جهت اهداف مطرح شده فعالین سیاسی، روزنامه نگاران و چهره های دانشگاهی مخالف سیاست های ترامپ در قبال ایران را آماج حملات و انتقادهای تند خود قرار میداد.
نخستین بار در گزارش ویژه ای که در صفحه توییتر ژورنال ایرانیان کانادا روز ۵ مه، ۲۰۱۹ منتشر شد تامین مالی پروژه “ایران دیس اینفو” توسط وزارت خارجه آمریکا مطرح شد. اواخر ماه مه ژورنالیست ایرانی-آمریکایی نگار مرتضوی پیگیری جدی این پروژه را آغاز کرد و نشریه معتبر گاردین در گزارشی اعلام کرد که بعد از پیگیری سازمان های مدنی آمریکا و روزنامه نگاران آمریکایی، وزارت خارجه آمریکا مجبور شده است به عملکرد اشتباه این پروژه اعتراف کرده و بودجه پروژه “ایران دیس اینفو” را قطع کند.
طبق اطلاعات منتشر شده توسط نگار مرتضوی، مجری پروژه “ایران دیس اینفو”، موسسه “همکاری الکترونیک برای آموزش مدنی” (E-Collaborative for Civic Education) بوده است. این موسسه برای اجرای پروژه “ایران دیس اینفو” مبلغ ۱.۵ میلیون دلار از وزارت خارجه آمریکا بودجه دریافت کرده بود. موسسه “همکاری الکترونیک برای آموزش مدنی” همچنین مجری پروژه های دیگری از جمله پروژه “توانا” است که همگی از طریق منابع گوناگون از جمله وزارت خارجه دولت آمریکا تامین مالی می شوند.
