وزارت دارایی فلسطین سوم مارچ 2021 دادههای رسمی مربوط به بودجه سال 2020 را منتشر کرد. این اطلاعات نشان میدهد کمک عربستان سعودی و مجموع کشورهای عربی به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده است.
مجموع کمکهای کشورهای عربی در سال گذشته 40 میلیون دلار بوده که نسبت به رقم 265 و نیم میلیون دلاری در سال 2019 کاهش نزدیک به 85 درصدی را نشان میدهد.
بر اساس اطلاعات فلسطینیها، کشورهای عرب تولیدکننده نفت مهمترین حامیان مالی آنها در تدوین بودجه بودهاند. کمک عربستان سعودی از حدود 175 میلیون دلار در سال 2019 به 32 و نیم میلیون دلار در سال 2020 کاهش پیدا کرده است. کشورهای قطر و عمان نیز به ترتیب با اختصاص بودجه حدود 6 و نیم و یک و نیم میلیون دلار، در رتبههای بعدی کمک قرار داشتند.
پس از تشکیل دولت خودگردان فلسطین در سال 1994، جامعه بینالملل متعهد شد تا سال 2017 حدود 35 و نیم میلیارد دلار حمایت مالی در اختیار آن قرار دهد. اتحادیه اروپا یکی از بزرگترین حامیان مالی آنها بود و در مجموع نزدیک به 7 میلیارد دلار یعنی 18 و نیم درصد این مبلغ را به تشکیلات خودگردان کمک کرده است.
پس از اتحادیه اروپا، ایالات متحده در مجموع نزدیک به 6 میلیارد دلار یعنی نزدیک به 16 درصد در اختیار این نهاد قرار داده و عربستان سعودی با مجموع کمک حدود 4 میلیارد دلاری یعنی 10 و نیم درصدی در رتبه سوم قرار گرفته است. این اطلاعات در فوریه 2019 از سوی شورای اقتصادی فلسطین برای توسعه و بازسازی منتشر شده است. بیشتر این کمکها نیز در زمینه پرداخت حقوق کارکنان دولت خودگردان، اطمینان از پابرجایی آن و جلوگیری از سقوط اقتصادی و مالی فلسطین هزینه شده است.
“محمد خبیص” یکی از سردبیران بخش اقتصادی خبرگزاری آناتولی به المانیتور گفت: “اعداد و اراقام سال 2020 نشان میدهد کمک اعراب و بهخصوص عربستان سعودی بسیار کمتر شده است. تمامی کشورهای عربی کمکهای خود را مستقیم به بودجه تشکیلات خودگردان اختصاص میدهند و تنها استثنا قطر است. برای جبران این کاهش، دولت خودگردان باید مالیاتها را افزایش دهد، مالیاتستانی را بهتر کند و حقوق گمرکی بیشتری از اسراییل بگیرد. در حال حاضر، اتحادیه اروپا و بانک جهانی تنها نهادهایی هستند که به صورت مستمر به بودجه تشکیلات خودگردان کمک میکنند و کمکهای فرانسه، ایتالیا، ایالات متحده و آلمان نیز به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده است.”
یکی از مقامهای وزارت دارایی فلسطین به المانیتور گفت: “دولت خودگردان در یک بحران اقتصادی عمیق است. ما با تعدادی از کشورهای عربی و به خصوص کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس تماس گرفتهایم و از آنها خواستهایم که کمکهای خود را افزایش دهند. زیرا در غیر این صورت تشکیلات خودگردان سقوط خواهد کرد. برخی از کشورهای عربی تمایل به کمک دارند، اما گفتهاند که باید صبور باشیم. برخی دیگر نیز گفتند به دلیل بحران اقتصادی که در آن قرار دارند نمیتوانند بیشتر کمک کنند.”
شاید فلسطینیها امید کمی به دریافت کمک از سوی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و ایالات متحده دارند. “جعفر صدقه” روزنامهنگار اقتصادی فلسطینی به المانیتور گفت: “دو عامل به از سرگیری کمکهای عربستان سعودی کمک خواهد کرد. اولین عامل از سرگیری مذاکرات اسراییلی-فلسطینی است. در این صورت ایالات متحده به کشورهای عرب برای از سرگیری کمکها چراغ سبز نشان خواهد داد. دومین عامل، رقابتهای انتخاباتی مجلس و ریاستجمهوری است. در این صورت کمکها تنها در صورت برگزاری انتخابات به خزانهدرای فلسطین پرداخت خواهد شد. البته اتحادیه اروپا بهصورت ماهانه 30 میلیون یورو به دولت خودگردان برای پرداخت حقوق کارمندانش پرداخت میکند.”
برخی از فلسطینیها بر این باورند که در صورت پیروزی حماس جامعه بینالملل کمکهای خود به مناطق فلسطینی را قطع خواهد کرد. جامعه ملل در سال 2006 و پس از پیروزی جنبش حماس در انتخابات مجلس، کمکهای خود به فلسطینیان را قطع کرد. ایران به دولت خودگردان کمک مالی نمیکند و حمایت مالی ایران تنها به حماس و جنبش جهاد اسلامی محدود است. یوسی کوهن رییس موساد در جولای 2019 گفت ایران سالانه حدود 100 میلیون دلار به این دو سازمان کمک میکند.
“محمد ابو جیاب” سردبیر روزنامه “الاقتصادیه” به المانیتور گفت: “کمک کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و بهویژه عربستان در سه سال گذشته به شکل چشمگیری کاهشی بوده است. برخی از این کشورها همانند امارات متحده عربی بهصورت کلی کمکها را قطع کردهاند و برخی دیگر کمکها را به سازمان ملل و سازمانها مدنی فعال در فلسطین دادهاند. عربستان سعودی در سال 2020 کمک سخاوتمندانه 150 میلیون دلاری به برنامه حمایت از اورشلیم پرداخت کرد و 50 میلیون دلار دیگر نیز در اختیار اونروا (UNRWA) قرار داد. عربستان در فاصله سالهای 2018 تا 2020 حدود 6 و نیم میلیارد دلار به تشکیلات خودگردان فلسطین کمک کرده است.”