Photo Source: Navy Mass Communication Specialist 1st Class Kathryn E. Holm [CC BY 2.0]
نویسنده: الهام اسلامی
حکم دادگاه انگلستان در مورد بازرسی از ایندیپندنت
هفته گذشته حکم دادگاه در مورد درخواست دولت انگلستان برای بازرسی از سرمایه گذاری دولت سعودی در دو نشریه انگلیسی ایندیپندنت و ایونینگ استاندارد صادر شد. طبق این حکم، دولت شانس این بازرسی را به علت تاخیر در صدور درخواست از دست داده است.
امتناع دادگاه انگلستان از صدور حکم در حالی است که ماه گذشته جرمی رایت وزیر فرهنگ سابق بریتانیا نسبت به ارتباط نزدیک سرمایه گذار این دو نشریه با حکومت سعودی هشدار داده و از اینکه یک کشور خارجی کنترل خط سیر دو نشریه مهم انگلیسی را به دست گیرد ابراز نگرانی کرده بود.
دولت بریتانیا نشریات فوق را متهم به فروش سهام خود به دولت سعودی کرده است و عنوان می کند که فروش این سهام طی توافقاتی خارج از عرف، پیچیده و مخفیانه برای پنهان کردن نام مالک اصلی صورت گرفته است. نگرانی دولت انگلستان از این است که عربستان سعودی بتواند با اعمال نفوذ در هیات تحریریه این نشریات، خط سیر آنها را تغییر دهد و با محدود کردن آزادی بیان منافع عمومی انگلستان را به خطر اندازد.
سرنخ های ارتباط ایندیپندنت با دربار سعودی
ایندیپندنت ادعا می کند که این سرمایه گذاری خللی در حفظ استقلال هیات تحریریه آن وارد نکرده است. مالک این دو نشریه ی ایندیپندنت و ایونینگ استاندارد که روس تباری به نام اوگنی لبدو است ارتباط نزدیکی با عربستان سعودی دارد و عکسی از خود در اینستاگرام در کنار نظامیان عربستان در یمن منتشر کرده است. کریستن برایتون سردبیر ایندیپندنت نیز برای دیدار با شرکای تجاری به ریاض سفر کرده است.
طبق مدارک ارائه شده به دادگاه، خرید ۳۰ درصد سهام دو نشریه ایندیپندنت و استاندارد از طریق دو شرکت ثبت شده در کیمن آیلند به نام های اسکالاب و اینترنشنال مدیا کمپانی انجام شده است . پنجاه درصد سهام هر کدام از این شرکت ها به نام سلطان محمد ابوالجدایل و پنجاه درصد باقی مانده به نام شرکت سرمایه گذاری وندروس است که تحت کنترل بانک ملی تجاری عربستان سعودی می باشد. طبق گفته دیوید اسکنل، وکیل دولت انگلستان، این بانک تحت کنترل حکومت سعودی می باشد و به نظر می رسد که ابوالجدایل کارمند سابق این بانک بوده است.
نکته جالب اینجاست که سرمایه گذار و مالک شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال نیز، که طبق گزارش گاردین و وال استریت ژورنال وابسته به دربار عربستان سعودی است، شرکتی در کیمن آیلند می باشد.
کیمن آیلند به دلیل قوانین ویژه ای که دارد به عنوان بهشتی برای فرار از مالیات و پولشویی و پنهان کردن اطلاعات و جزییات مربوط به شرکتها معروف است.
گروه تحقیق و بازاریابی سعودی (SRMG)
بعد از سرمایه گذاری شرکت های وابسته به سعودی در نشریه ایندیپندنت، این نشریه قراردادی با گروه تحقیق و بازاریابی سعودی (SRMG) امضا کرد که طبق این قرارداد امتیاز انحصاری تاسیس چهار وب سایت خبری به زبان های فارسی، عربی، اردو و ترکی تحت عنوان نشریه با سابقه ایندیپندنت به این شرکت سعودی داده شد. کلیه این وب سایت ها تحت نظر گروه تحقیق و بازاریابی سعودی اداره می شوند و مخاطبان کشورهای رقیب عربستان سعودی در خاورمیانه را هدف قرار می دهند.
جلسه هیات مدیره شرکت گروه تحقیق و بازاریابی سعودی – عکس از وب سایت گروه تحقیق و بازاریابی سعودی
شرکت SRMG که مالک روزنامه ها و مجلات متعدد از جمله شرق الاوسط و عرب نیوز است، ارتباط نزدیکی با شاهزاده محمد بن سلمان دارد. لازم به ذکر است که رییس سابق این سازمان شاهزاده بدر بن عبدالله بن محمد بن فرحان آل سعود بود که تابستان امسال به سمت وزارت فرهنگ عربستان سعودی رسید.
برخی از اعضای هیات مدیره گروه تحقیق و بازاریابی سعودی
دربار سعودی از SRMG به عنوان ابزاری برای تامین اهداف سیاسی و تبلیغاتی خود استفاده می کند. برای مثال، این شرکت مبلغ ۱۰ میلیون دلار، در قبال همکاری با برنامه مدرنیزه کردن عربستان سعودی، به موسسه تغییر جهانی متعلق به تونی بلر پرداخت کرده است.
همکاری ایرانیان با ایندیپندنت فارسی
طبق قرارداد منعقد شده با نشریه ایندیپندنت، شرکت سعودی SRMG وظیفه تامین نیرو برای وب سایت های فارسی، عربی، اردو و ترکی را به عهده دارد. گاردین به نقل از دو کاندید برای پست نظارت بر وب سایت فارسی ایندیپندنت می گوید که ایندیپندنت نتوانسته آنها را مجاب کند که عملکرد هیات تحریریه وبسایت فارسی تحت تاثیر سیاست های عربستان سعودی نخواهد بود. به همین دلیل این دو نفر حاضر به قبول مسئولیت واستخدام در ایندیپندنت فارسی نشدند.
سرانجام کاملیا انتخابی فرد، ژورنالیست ایرانی که در در ایران اینترنشنال نیز فعالیت میکرده، از سوی SRMG به سمت سردبیری ایندیپندنت فارسی منصوب شده است. در تاریخ ۲۰ مه ۲۰۱۹، عکس انتخابی فرد و خبر این انتصاب در صدر اخبار وب سایت رسمی SRMG قرار گرفت.
اسکرین شات از وب سایت گروه تحقیق و بازاریابی سعودی
طبق اطلاعات منتشر شده در وبسایت ایندیپندنت فارسی، محمد تاجدولتی روزنامه نگار ایرانی-کانادایی سر ویراستار این وبسایت خبری تازه تاسیس شده است. محمد تاج دولتی پیش از این نیز برای تلویزیون ایران اینترنشنال گزارش تهیه می کرد. زمانی که درباره وابستگی ایندیپندنت فارسی به شرکت سعودی از او سوال کردیم، تاجدولتی ابتدا گفت که این وابستگی نظر شخصی ما است و سپس اضافه کرد: “حتی اگر شیطان رجیم، که شماها به آن اعتقاد دارید یا کسان دیگر، بیاید یک رسانه ای ایجاد کند و به من بگوید محمد تاجدولتی، آنچه که دلت میخواهد بنویس ما اینجا چاپ میکنیم و دستمزدت را هم میدهیم، معقول، آن چیزی که تو میخواهی بنویسی، من این کار را خواهم کرد.”
محمد تاجدولتی: سر ویراستار ایندیپندنت فارسی
ایندیپندنت ابزاری در دست دربار سعودی
طبق گزارش منتشر شده در گاردین اگر چه وب سایت های فارسی، عربی، اردو و ترکی همگی تحت نام ایندیپندنت کار میکنند اما تقریبا تمام محتوای آنها توسط ژورنالیست های گروه تحقیق و بازاریابی سعودی (SMRG) مستقر در لندن، اسلام آباد، استانبول و نیویورک تولید می شود. تنها بخشی از محتوای این وبسایت ها ترجمه ی مقالاتی هستند که SMRG آن ها را از میان مقالات ایندیپندنت انتخاب می کند. بعلاوه این وب سایت ها از سوی تیم های اجرایی مستقر در ریاض و دبی حمایت می شوند.
عربستان سعودی و سایر کشورهای منطقه خلیج فارس که درگیر رقابت و جنگ هستند، اینک عرصه ی رسانه و شبکه های اجتماعی را برای این منظور مناسب یافته اند. سرمایه گذاری های رسانه ای عربستان سعودی از جمله راه اندازی ایندیپندنت فارسی را باید در کنار رقابت و خصومت دیرینه عربستان سعودی با ایران در منطقه خاورمیانه در نظر گرفت.
به نقل از نیو عرب، وبسایت ایندیپندنت عربی جهت گیری خود علیه ایران را از بدو تاسیس آشکار کرد. این وبسایت خبری بطور مداوم با گروه ها و شخصیت های اپوزیسیون مخالف حکومت ایران از جمله شیرین عبادی، بنی صدر و اعضای خانواده پهلوی مصاحبه میکند و کمترین تلاشی برای انتشار نظرات گوناگون برای حفظ موازنه مطالب خود نمیکند. از طرفی نحوه پوشش خبری مربوط به حمله به نفتکش ها در تنگه هرمز و یا سه اجلاس اخیر در مکه توسط ایندیپندنت عربی، شکی درباره جهت گیری این نشریه علیه ایران باقی نمیگذارد.
سخنگوی ایندیپندنت می گوید که مالکیت و مدیریت SRMG خللی در تبعیت وب سایت های جدید ایندیپندنت از استانداردهای ایندیپندنت انگلیسی ایجاد نمی کند. اما بسیاری با توجه به عملکرد این رسانه بر این عقیده اند که این حرف ادعایی بیش نیست و اساسا شراکت با شرکت سعودی SRMG، که ارتباط نزدیکی با دربار سعودی دارد، امکان هرگونه فعالیت مستقل رسانه ای را از بین می برد.
گزارش عرب نیوز: سرویس خبر (ایندیپندنت فارسی) توسط گروه تحقیق و بازاریابی سعودی تاسیس شد
