بیش از ۳ میلیارد نفر در جهان فقیرند؛ امسال ۲۶۳ میلیون نفر به فقیران جهان افزوده می‌شود

empty wallet due coronavirus economic impact background illustration

مازیار شیبانی‌فر

شرح گزارش:

بیش از ۲۵۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۲ به سمت فقر سوق خواهند یافت. بحران مالی جهانی ناشی از تورم قیمت‌ها به‌علت حمله روسیه به اوکراین و بحران اقتصادی ناشی از همه‌گیری، مهم‌ترین عوامل ایجاد فقر جهانی است.

بر اساس گزارش جدید آکسفام (شبکه جهانی سازمان‌های خیریه) همگرایی این دو رویداد باعث شده است که شکاف بین فقیر و غنی با سرعت بی‌سابقه‌ای افزایش یابد. تاثیر نامطلوب همه‌گیری بر نابرابری اجتماعی و افزایش قیمت موادغذایی می‌تواند منجر به فقر شدید ۲۶۳ میلیون نفر در جهان، فقط طی سال جاری شود!

اکنون در مجموع ۸۶۰ میلیون نفر در جهان زیر خط فقر شدید با درآمد روزانه ۱ دلار و ۹۰ سنت زندگی می‌کنند و بیش از ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر در جهان گرفتار گونه‌های مختلف فقر هستند. این افزایشِ بی‌نهایت مخربِ میزانِ فقر در جهان، چندین دهه پیشرفت در مبارزه با این پدیده آسیب‌رسان را معکوس می‌کند.

بر اساس داده‌ها، افزایش فقر در جهان به‌صورت برابر و هماهنگ توزیع نمی‌شود. برای نمونه، طی حدود یک سال اخیر افزایش هزینه موادغذایی در کشورهای جنوب صحرای آفریقا ۴۰ درصد بوده، در حالی که تورم همین گروه از کالاهای اساسی در اقتصادهای پیشرفته حدود ۲۰ درصد بوده است.

حتی در کشورهای ثروتمند و اقتصادهای برتر جهان نیز تورم به‌صورت نابرابر توزیع می‌شود. برای نمونه، در ایالات‌متحده ۲۰ درصد از فقیرترین خانواده‌ها حدود ۲۷ درصد از درآمدشان را صرف تهیه غذا می‌کنند، در حالی که ۲۰ درصد از ثروتمندان این کشور فقط ۷ درصد از درآمدشان را به تهیه غذا اختصاص می‌دهند.

بر اساس تحقیقات بانک جهانی و آکسفام تخمین زده می‌شود افزایش قیمت جهانی غذا به‌تنهایی ۶۵ میلیون نفر دیگر از ساکنان زمین را به فقر شدید سوق ‌دهد. پیش از این احتمال ایجاد فقر و گرسنگی شدید فقط منحصر به کشورهای شرق آفریقا بود، در حالی که اکنون ساکنان دیگر کشورهای جهان از جمله ساحل عاج، یمن و سوریه نیز در معرض چنین خطری قرار دارند.

بر اساس گزارش بانک جهانی، آخرین به‌روزرسانی خط فقر نشان می‌دهد از پاییز امسال خط فقر جهانی به ۲ دلار و ۱۵ سنت در روز خواهد رسید.

در میان کشورهای ثروتمند و صنعتی جهان، ایالات‌متحده یکی از کشورهایی است که با بیشترین میانگین رشد تعداد فقیران مواجه شده است.

به گزارش کانفرانتین پاورتی، نرخ فقر در ایالات‌متحده به‌‌صورت قابل‌توجهی بالاتر و شدیدتر از نرخ فقر در ۲۵ کشور عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) است. در این کشور نرخ کلی با استفاده از این معیار ۱۷.۸ درصد است، در حالی که میانگین میزان فقر در ۲۵ کشور دیگر حدود ۱۰.۷ درصد است.

با نگاهی به نرخ فقر کودکان، شاهد الگوهای مشابهی هستیم. ایالات‌متحده با ۲۰.۹ درصد بالاترین نرخ فقر کودکان را در میان دیگر کشورهای این گروه دارد، در حالی که میانگین کلی ۱۱.۷ درصد است. باز هم شاهدیم که کشورهای اسکاندیناوی از کمترین نرخ فقر کودکان برخوردارند. در دانمارک حدود ۲.۹ درصد از کودکان فقیرند.

دانمارک، فنلاند، فرانسه، هلند، نروژ، سوییس، بلژیک، اتریش، ایرلند و آلمان از کم‌ترین میانگین فقر در میان کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی برخوردارند. بریتانیا، استرالیا، کانادا، ژاپن و کره‌جنوبی در رده‌های بعدی قرار دارند و ایالات‌‌متحده در پایین این رده‌بندی است.

بر اساس اعلام سازمان ملل متحد، پیش از همه‌گیری، پیشرفت قابل‌توجهی در کاهش فقر در بسیاری از کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا صورت گرفته بود که بروز همه‌گیری باعث عقب‌گرد و افزایش فقر در جهان شد.

البته پیش از همه‌گیری نیز حدود ۴۲ درصد از ساکنان کشورهای جنوب صحرای آفریقا، زیر خط فقر زندگی می‌کردند. تخمین‌زده می‌شود بیش از ۱۶۰ میلیون کودک تا سال ۲۰۳۰ در خطر ادامه زندگی در فقر شدید قرار داشته باشند.

حتی پیش از همه‌گیری، پیش‌بینی‌های اولیه حاکی از آن بود که ۶ درصد از جمعیت جهان در سال ۲۰۳۰ همچنان در فقر شدید زندگی خواهند کرد، اما یکی از پی‌آمدهای این همه‌گیری می‌تواند فقیرشدن بیش از ۷۰ میلیون انسان در جهان باشد.

با اندازه‌گیری مداوم میزان فقر در جهان می‌آموزیم کدام راهبردها در زمینه کاهش فقر کارساز و کدام‌یک ناکارآمد است. همچنین، این اندازه‌گیری به کشورهای در حال توسعه کمک می‌کند اثربخشی طرح و برنامه‌های خود را محک بزنند.

دستور کار برای دستیابی به توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ تاکید دارد هیچ‌کس را فراموش نکنیم. تحقق این برنامه توسعه بلندپروازانه، نیازمند تعیین سیاست‌هایی برای رشد اقتصاد پایدار، فراگیر و عادلانه است که توسط ایجاد شغل مناسب برای همه مردم، افزایش همگرایی اجتماعی، کاهش نابرابری، افزایش بهره‌وری و ایجاد فضایی مطلوب برای زندگی فراهم می‌شود.

مهمترین و نخستین دستور کار برنامه توسعه پایدار سازمان ملل تا سال ۲۰۳۰، پایان دادن به تمامی گونه‌های فقر در همه جهان است؛ ابر چالش جهان امروز که حل آن برای دستیابی به توسعه ضرورت دارد.