قطر خواهان گفت‌وگوی بین کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران شده است؛ در حالی که جو بایدن رییس‌جمهور برگزیده ایالات متحده در کاخ سفید مستقر می‌شود.
مازیار شیبانی‌فر
واشنگتن پست در گزارشی با اعلام این خبر می‌نویسد: محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر، دوشنبه گذشته در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ گفت که دولت وی “امیدوار است” که اجلاس سران بین مقام‌های ایرانی و رهبران شورای همکاری خلیج فارس (GCC) به زودی برگزار شود.
قطر از کشورهای عربی منطقه خلیج فارس خواست که به دنبال گفت‌وگو با ایران باشند و می‌گوید که پس از رفع اختلاف‌های خود با همسایگان، مایل است به عنوان میانجی عمل کند.
آل ثانی تاکید کرده است: “ما بر این باوریم كه باید این اتفاق بیفتد.”
اظهارات وزیر امور خارجه قطر در حالی مطرح می‌شود که جو بایدن به عنوان رییس‌جمهور برگزیده ایالات متحده که طرف‌دار دیپلماسی با ایران است، به زودی بر منصب خود تکیه می‌زند و این انتظار می‌رود که رویکرد ایالات متحده در برابر ایران را بار دیگر مورد ارزیابی قرار دهد.
بایدن حمایت خود از توافق‌نامه هسته‌ای سال 2015 میان تهران و 6 قدرت جهانی از جمله ایالات متحده را ابراز کرده است. وی سیاست‌های دولت ترامپ در برابر ایران – از جمله خروج از پیمان هسته‌ای(برجام) – را به عنوان “یک شکست خطرناک” تحقیر کرده است.
آل ثانی در مورد احتمال همکاری دوباره ایالات متحده با ایران و پیوستن به توافق هسته‌ای گفت: “ما امیدواریم که آنها به یک راه حل برسند. این [تنش‌زدایی] به هم‌‌گام شدن شورای همکاری خلیج فارس و ایران کمک خواهد کرد.”
قطر پس از شکافی که بیش از سه سال درگیر آن بود، اوایل این ماه روابط خود با عربستان سعودی و متحدانش در خلیج فارس را به عنوان بخشی از توافق‌نامه میانجی‌گری کویت و ایالات متحده، از سر گرفت. عربستان سعودی به همراه بحرین، امارات متحده عربی و مصر با تحمیل محاصره زمینی، دریایی، هوایی و قطع روابط دیپلماتیک به دنبال برقراری روابط صمیمانه قطر با ایران، این کشور عربی را منزوی کردند.
تمایل قطر برای کاهش تنش‌ها بین ایران و همسایگانش در خلیج فارس با موانع زیادی روبه‌رو است. روابط ایران با چند کشور – به ویژه عربستان سعودی و بحرین – طی پنج سال گذشته دچار تنش شده است.
عربستان سعودی در سال 2016 روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد. پس از آن‌که معترضان ایرانی نسبت به اقدام پادشاه عربستان در مورد اعدام یک روحانی شیعه خشمگین شدند و به سفارت عربستان در تهران حمله کردند.
انور قرقاش وزیر امور خارجه امارات متحده عربی در نشست آن‌لاین با خبرنگاران در ماه جاری گفت: “در گذشته، اتحادیه [کشورهای عربی] در مورد چه‌گونگی برخورد با مسایل مختلف – از جمله ایران – توافق کامل نداشت.” وی تاکید کرد که امارات معتقد است “مسایل جدی” بین کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران باید “از طریق تنش‌زدایی و دیپلماسی” حل شود.
قطر کشورهای خلیج فارس را به گفت‌وگو با ایران فرا خواند
میدل ایست آی نیز در گزارشی نوشته است: اندکی پس از آن‌که محاصره قطر از سوی عربستان و متحدانش برداشته شد، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر خواهان برقراری گفت‌وگو با تهران شده است.
وی در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته است: “این آرزویی است كه سایر كشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) نیز در آن مشارکت دارند.”
قطر و ایران صاحب یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های گازی جهان هستند و دوحه روابط صمیمانه‌ای با تهران دارد. هم‌چنین، قطر روابط نزدیکی با واشنگتن دارد و میزبان یکی از پایگاه‌های نظامی بزرگ آمریکا است. این کشور پیش از این میان آمریكا و ایران میانجی‌گری کرده بود و سخنان وزیر امور خارجه قطر می‌تواند نشانه‌ای برای دولت بایدن باشد كه قرار است از چهارشنبه این هفته روی كار بیاید.
عربستان سعودی تا کنون به صورت علنی تمایلی برای تعامل با ایران نشان نداده است. از سوی دیگر، ریاض اصرار دارد که نزدیک شدن به قطر، به معنای آن است که خانواده [کشورهای عربی حاشیه] خلیج فارس بهتر می‌توانند با “تهدیدهای ناشی از برنامه موشکی و هسته‌ای حکومت ایران” مقابله کند.
وزیر امور خارجه قطر تاکید کرده است: “قطر در صورت درخواست طرف‌های گفت‌وگو، شرایط برقراری مذاکرات را فراهم می‌کند و از هر کشوری که برای انجام این کار انتخاب شود، حمایت خواهد کرد.”
وی هم‌چنین تاکید کرده است كه دولت وی از بحث و گفت‌وگوهای مداوم بین ایران و كره جنوبی برای آزادسازی یکی از تانكرهای نفتی این کشور حمایت می‌کند. نفت‌کشی که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اوایل ماه جاری توقیف شده است.