دادگاه فدرال کانادا توافق کشور امن ثالت را مخالف قانون اساسی تشخیص داد. این توافق به کانادا اجازه میدهد برخی از متقاضیان پناهندگی را به ایالات متحده بازگرداند. قاضی اَن مکدونالد این رأی را روز چهارشنبه صادر کرد و در آن به صراحت بیان کرد، «ایالات متحده دیگر کشوری امن برای پناهندگان برگشت داده شده از کانادا نیست؛ زیرا، در این کشور با خطر زندانی شدن روبرو هستند».
مکدونالد نوشت: «بنا به دلایلی به این نتیجه رسیده ام که اجرای توافق کشور امن ثالث، منجر به زندانی شدن افرادی در ایالات متحده میشود که فاقد شرایط لازم پناهندگی اند. همچنین، زندانی شدن و نتایج حاصل از آن با روح و هدف توافق کشور امن ثالث هماهنگ نیست و حقوق تضمین شده در بخش هفتم منشور حقوق و آزادی های کانادا را نقض میکند.»
این رأی دادگاه پس از پیگیری چند گروه طرفدار پناهندگان مثل: شورای کانادایی پناهندگان، عفو بین الملل، شورای کانادایی کلیساها و تعدادی از افرادی که بر اساس شروط توافق کشور امن ثالث، شرایط پناهندگی نداشتند صادر شد.
یکی از متقاضیان، خانمی اهل اتیوپی، پیش از بازگردانده شدن به ایالات متحده، از سوی مقامات مرزی کانادا دستگیر شده بود. در ایالات متحده او را به مدت یک هفته در انفرادی نگه داشته بودند و پس از آن، سه هفته دیگر را به قید وثیقه در زندان سپری کرده بود.
بر اساس رأی مکدونالد زندانی شدن پناهندگان بازگردانده شده به ایالات متحده، یکی از پیامدهای پیش بینی پذیر اجرایِ توافق کشور امن ثالث توسط کانادا است و به همین علت، ناقض منشور به شمار می آید؛ زیرا متقاضیان را از آزادیهای خود برای درخواست پناهندگی محروم میکند. او همچنین افزود: «کانادا شریکی منفعل در این اقدامات به شمار نمی آید.» مکدونالد گفت: «با توجه به شواهد به این نتیجه رسیده ام که افراد فاقد صلاحیت، بر اساس توافق کشور امن ثالث، توسط مقامات کانادایی به ایالات متحده فرستاده میشوند و مقامات ایالات متحده نیز آنها را بلافاصله و به صورت خودکار زندانی میکنند.»
با اینکه رأی مکدونالد به صراحت، توافق کشور امن ثالث را در مغایرت با قانون اساسی اعلام میکند؛ تا شش ماه آینده، اجرایی نخواهد شد و در این مدت، قانون فعلی اجرا خواهد شد. دولت نیز در این مدت تصمیم میگیرد که یا تقاضای بازنگری کند؛ یا آن را به صورت یکطرفه تعلیق کند.
مری لیز پاور، سخنگوی وزیر امنیت عمومی و آمادگیِ موقعیتهای اضطراریِ بیل بلر، گفت: «ما از رأی دادگاه فدرال مطلع ایم و در حال حاضر مشغول بررسی آن هستیم.» دادگاه فدرال رأی خود را صادر کرده است؛ اما این تصمیم تا 22 ژانویه 2021 عملی نخواهد شد؛ تا آن زمان توافق کشور امن ثالث پابرجاست.
به دولت اصرار شده است که تقاضای تجدید نظر نکند
جانت دنچ، مدیر اجرایی شورای کانادایی پناهندگان، روز چهارشنبه گفت: «این رأی پیروزی پناهجویان و به خصوص پناهجویانی است که به آمریکا بازگردانده میشوند.» او ادامه داد: «ما از دولت میخواهیم که وقت بگذارد و یافته های دادگاه را مدنظر قرار دهد. حقوق اساسی افراد در حال نقض شدن است و از دولت میخواهیم که از توافق خارج شود و استرداد افراد به ایالات متحده را متوقف کند.»
بر اساس توافق کشور امن ثالث، کانادا و ایالات متحده این حق را دارند که برخی از پناهجویان را که اقدام به ورود به این کشورها میکنند از بنادر یا گذرگاههای رسمی میان دو کشور بازگردانند. اصل پیش فرض در این توافق آن است که کانادا و ایالات متحده یکدیگر را کشورهایی امن برای پناهجویان میدانند، که تقاضای پناهندگان در آنها به صورت منصفانه بررسی میشود.
در این توافق استثناهایی نیز دارد؛که میتوان به افراد خردسال بدون والدین در ایالات متحده؛ و پناهجویانی که یکی از اعضای خانواده شان ساکن کانادا است اشاره کرد.
پناهجویان از بهار سال 2017 از مناطق غیررسمی میان مرز دو کشور شروع به ورود غیرقانونی به کانادا کردند. این گذرگاهها غیررسمی هستند و توافق کشور امن ثالث، تنها درباره ورودیهای رسمی میان دو کشور صدق میکند. بر اساس اطلاعات وزارت مهاجرت و پناهندگی کانادا، از فوریه سال 2017 در حدود 58 هزار پناهجو از گذرگاههای غیررسمی وارد کانادا شده اند. از این تعداد در حدود 14500 نفر پذیرفته شده اند و تقاضای 12 هزار نفر نیز رد شده است. در حدود 26900 تقاضا نیز در نوبت رسیدگی قرار دارد.
منبع: گلوبال نیوز
Photo from Can Pac Swire, Flickr