بر اساس ارزیابیهای آژانسهای اطلاعاتی ایالاتمتحده، عربستان در حال ساخت موشکهای بالستیک با کمک چین است. در صورت درستبودن این ارزیابیها، تلاش دولت بایدن برای محدودسازی فعالیتهای هستهای ایران با چالشهای بیشتری مواجه خواهد شد.
عربستان در گذشته از چین موشکهای بالستیک میخرید، اما تا کنون اقدامی برای تولید این نوع موشکها نکرده بود. تصاویر ماهوارهای بهدست آمده از سیانان نشان میدهد ریاض در حال تولید موشکهای بالستیک در دستکم یک کارخانه است.
منابع آگاه به سیانان گفتند، چین در چند ماه گذشته فناوری حساس موشکهای بالستیک را به عربستان منتقل کرده است. این اقدام ریاض میتواند روابط قدرت در خاورمیانه را دستخوش تغییرهای اساسی کند و تلاشها برای محدودسازی برنامه موشکی ایران را با مشکل مواجه سازد.
تهران و ریاض رقیبان منطقهای هستند و بهنظر نمیرسد مقامهای ایرانی به توقف تولید موشکهای بالستیک راضی شوند. “جفری لوییس” متخصص تسلیحات و استاد موسسه مطالعات بینالملل میدلبری در این باره گفت: “برنامه موشکی عربستان همانند برنامه موشکی ایران تحت نظارت قرار نگرفته است. این تحول نشان میدهد تلاشهای دیپلماتیک برای برنامههای موشکی باید شامل کشورهایی همانند اسراییل و عربستان نیز بشود.”
یکی از سخنگویان وزارت امور خارجی چین در پاسخ به پرسش سیانان درباره انتقال فناوری ساخت موشکهای بالستیک به ریاض گفت: “دو کشور در مشارکت راهبردی جامع هستند و در همه زمینهها از جمله دادوستد نظامی همکاریهای دوستانه دارند. این همکاری ناقض قوانین بینالمللی نیست و شامل گسترش سلاحهای کشتار جمعی نمیشود.” سفارت عربستان در واشنگتن از پاسخ به پرسش سیانان در این زمینه خودداری کرد.
ایالاتمتحده در سال 2019 و هنگام ریاستجمهوری ترامپ از قصد عربستان برای ساخت موشکهای بالتسیک آگاه شده بود. “آنکیت پاندا” متخصص سیاستگذاری هستهای و تولید سلاح در موسسه کارنگی برای صلح جهانی، گفته است: “بهطور معمول ایالاتمتحده بر عربستان فشار میآورد تا به دنبال این توانایی نرود، اما دولت ترامپ علاقهای به فشار آوردن بر ریاض در این گونه موارد نداشت.” منابع آگاه گفتهاند دولت بایدن برای تحریم برخی سازمانهای درگیر در انتقال این فناوری آماده میشود.
تصاویر ماهوارهای گرفته شده بین 26 اکتبر تا 9 نوامبر 2021 نشان میدهد ساخت موشکهای بالستیک در نزدیکی شهر الدوادمی است. به گفته لوییس، وجود گودالی برای سوزاندن باقیمانده سوخت موشک نشان میدهد این تاسیسات در حال ساخت پیشرانهای سوخت جامد است.
اطلاعات چندانی راجع به نوع موشکهای تولیدی در این مجتمع به بیرون درز نکرده است، اما بهنظر میرسد موشکها دارای طراحی چینی باشند. با این حال، عربستان از کشورهای دیگر نیز در این زمینه کمک خواسته است و به همین علت نمیتوان بهطور دقیق نوع موشکهای تولیدی ساخت ریاض را مشخص کرد.