رسوایی پادشاه اردن، رییسان‌جمهور آذربایجان و اوکراین و نخست‌وزیر پاکستان در اسناد پاندورا

مازیار شبیانی‌فر

“اسناد پاندورا” (Pandora Papers) که به تازگی اعلام عمومی شده است، اسناد و مدارکی هستند که نشان می‌دهد چند صد سیاست‌مدار، میلیاردر و دیگر افراد مشهور با پنهان کردن حجم زیادی پول در قالب شرکت‌هایی صوری در مناطقی که بهشت مالیاتی محسوب می‌شود، در عمل دست به دزدی‌های نجومی زده‌اند.

به گزارش کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی، ملک عبدالله دوم پادشاه دایمی اردن، بین سال‌های 2003 تا 2017 به‌صورت مخفیانه 14 خانه لوکس در انگلستان و ایالات‌متحده خریداری کرده که ارزش آنها بیش از 106 میلیون دلار است و برای پنهان کردن این دارایی‌ها تلاش زیادی به‌خرج داده است.

اردن یکی از فقیرترین کشورهای منطقه است. این پادشاهی به حمایت خارجی برای اداره کشور و نگهداری و مراقبت از میلیون‌ها پناهنده نیازمند است. تنها در سال گذشته، ایالات‌متحده بیش از 1 و نیم میلیارد دلار کمک و بودجه نظامی به اردن داد و اتحادیه اروپا موافقت کرد بیش از 218 میلیون دلار به این کشور کمک کند تا بتواند در برابر آسیب‌های ‌ناشی از همه‌گیری کرونا بایستد.

در سال 2012،  زمانی که پادشاه اردن یکی از ملک‌های گران‌قیمت خود در واشنگتن را خرید، هزاران اردنی در خیابان‌های شهرهای سراسر کشور در زمینه حذف یارانه سوخت دست به اعتراض گسترده زده بودند. تحقیقات اسناد پاندورا نشان می‌دهد که ملک عبدالله دست‌کم 36 شرکت اصلی در بهشت‌های مالیاتی به‌صورت پنهانی به ثبت رسانده است.

همه اینها در حالی است که در سال 2018 وی به مردم اردن اطمینان داد مشکلات اقتصادی آنها را به‌خوبی درک کرده است و خاطر نشان کرد: “نهادهای دولتی باید روشی به‌کار گیرند که مبتنی بر شفافیت و پاسخگویی است.”

به گزارش رسانه استار، از زمان بهار عربی که در سال 2011 آغاز شد، کمک‌های بین‌المللی به برخی از کشورهای خاورمیانه شدت یافت. 38 کشور عضو OECD  که بیش‌ترین حجم از کمک‌ها را اعطا می‌کنند، بیش از دو برابر کمک‌های سالانه خود را به منطقه ارسال کردند. بین‌ سال‌های 2012 تا 2019 در مجموع نزدیک به 11 میلیارد دلار (از سوی ایالات‌متحده) به اردن کمک مالی شده است.

در این دوره زمانی، کمک‌های مالی کانادا به اردن حدود 20 برابر افزایش یافت و از 9 میلیون دلار در سال 2012 به 157 میلیون دلار در سال 2017 رسید. این کمک‌ها در سال 2019 حدود 118 میلیون دلار بود. طی 10 سال گذشته در مجموع  کانادا بیش از 750 میلیون دلار به اردن کمک کرده است.

اردن در حال حاضر ششمین دریافت‌کننده کمک‌های مالی کانادا است و به نسبت عراق، هاییتی یا لبنان پول بیش‌تری دریافت می‌کند. کمک‌های دولت کانادا در زمینه آموزش دختران، تامین بودجه اسکان پناهندگان، آموزش ضدتروریسم و  توسعه اقتصادی هزینه می‌شود.

در این زمان، یعنی بین سال‌های 2012 تا 2019 دارایی خالص شخصی ملک عبدالله بین 750 میلیون تا 1 میلیارد دلار برآورد می‌شد. این رقم نزدیک به دو برابر میزان دارایی‌های خالص ملکه الیزابت دوم است!

به گزارش رادیو آزاد اروپا، اسناد پاندورا نشان می‌دهد رییسان‌جمهور کشورهای آذربایجان و اوکراین نیز ثروت‌های هنگفتی را در دیگر کشورهای جهان مخفی کرده‌اند.

بر همین اساس، “الهام علیف” رییس‌جمهور آذربایجان و نزدیکان او، پنهانی در زمینه داد و ستد املاک در بریتانیا به ارزش نزدیک به 700 میلیون دلار فعالیت داشته‌اند. بیشتر این املاک به صورت نقدی خریداری شده است. این پرونده‌ها نشان می‌دهد که علیف‌ها و اطرافیانش که از مدت‌ها پیش متهم به فساد بودند، در مجموع 17 ملک خریداری کرده‌اند. پسر علیف (حیدر) در 11 سالگی صاحب 4 ساختمان در منطقه مایفر لندن بود!

تاکنون علیف به درخواست‌ها برای اظهارنظر درباره این اتهام‌ها پاسخ نداده است.

این اسناد محرمانه نشان می‌دهد که “ولادیمیر زلنسکی” رییس‌جمهور اوکراین و اطرافیان او نیز صاحب املاک گران‌قیمت در لندن هستند. اسناد نشان می‌دهد در سال 2012 وی دست به ایجاد شبکه‌ای از شرکت‌های دریایی زده است. همچنین قبل از انتخاب شدن به‌عنوان رییس‌جمهور اوکراین در سال 2019 وقتی خشم عمومی علیه طبقه سیاسی کشور برانگیخته شده بود، او سهام خود در یک شرکت مخفی دریایی را به شریک تجاری‌اش منتقل کرد که بعدها دستیار ارشد وی در دوران ریاست‌جمهوری شد.

اسناد منتشر شده نشان می‌دهد “نورسلطان نظربایف” رییس‌جمهور سابق قزاقستان به “عسل کورمان‌با‌اِوا”همسر سوم غیررسمی‌اش، در قالب نقل و انتقال سهام 6 شرکت دریایی که بیش‌تر آنها در جزایر ویرجین بریتانیا ثبت شده‌اند، 30 میلیون دلار پرداخت کرده است.

در پاکستان، اعضای نزدیک به نخست‌وزیر “عمران خان” و برخی از وزیران کابینه و خانواده‌های‌شان پنهانی صاحب شرکت‌ها و صندوق‌هایی هستند که میلیون‌ها دلار دارایی دارد.

کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی 12 میلیون پرونده محرمانه را از 14 شرکت خدمات مالی از مناطقی همانند جزایر ویرجین بریتانیا، پاناما، بلیز، قبرس، امارات متحده عربی، سنگاپور و سوییس دریافت کرده است که در قالب شرکت‌های پوششی که هیچ کاری انجام نمی‌دادند، حجم انبوهی پول به صورت مخفیانه نگهداری می‌شود.

گروهی با بیش از 600 روزنامه‌نگار از 150 رسانه خبری، طی 2 سال در جستجوی این مدارک، ردیابی منابع و جستجوی پرونده‌های دادگاه و دیگر اسناد فعالیت داشته‌اند.