مازیار شیبانی‌فر
- سفر نانسی پولُسی رییس کنگره ایالات‌متحده به تایوان، در ایجاد تنش میان ایالات‌متحده و تایوان با چین فصل جدیدی گشوده است. خبرِ احتمالِ سفرِ اعضایِ کنگره کانادا – به‌عنوان مهم‌ترین متحد آمریکا – به تایوان، می‌تواند شرایط را بسیار پیچیده‌تر کند.
- از نظر اقتصادی، تسلط چین بر تایوان باعث خواهد شد این کشور بتواند صنعت فناوری‌های پیشرفته جهان از جمله تولید نیمه‌رساناها را در انحصار خود بگیرد و تولید ناخالص داخلی چشمگیر ۶۰۰ میلیارد دلاری تایوان را تحت تاثیر قرار دهد و شاید تجارت این کشور را به‌طور جدی محدود کند.
- پیش‌نویس قانون اساسی تایوان نیز این کشور را همراه با چین، مغولستان، تبت و دریای چین جنوبی، به‌عنوان بخش‌هایی از جمهوری خلق چین به‌رسمیت می‌شناسد. هیچ دولتی در جهان هرگز به‌طور هم‌زمان با چین و تایوان روابط دیپلماتیک رسمی نداشته است.
- پکن بارها از واشنگتن خواسته است ارتباط سیاسی و فروش تسلیحات به تایوان را متوقف کند. هرچند ایالات‌متحده به‌طور رسمی پذیرفته است که فقط یک چین وجود دارد و تایوان بخشی از خاک این کشور است، اما همچنان به روابط خود ادامه می‌دهد.
- یکی از نگرانی‌های تحلیل‌گران آمریکایی این است که شرایط موجود می‌تواند جرقه یک درگیری را به‌وجود بیاورد و منجر به رویارویی ایالات‌متحده و چین شود. برخی کارشناسان استدلال می‌کنند وابستگی ایالات‌متحده به شرکت‌های تولید تراشه انگیزه اصلی برای دفاع از تایوان در برابر حمله احتمالی چین است.
- به‌نظر می‌رسد پس از سفر پلوسی که پکن آن را “بسیار خطرناک” توصیف کرده است، روابط بین تایوان و چین به‌شدت بدتر خواهد شد. مانورهای نظامی چین بر ۶ منطقه خطرناک در اطراف تایوان متمرکز شده است که در ۳ مورد آن با آب‌های سرزمینی جزیره هم‌پوشانی دارد.
- بیش‌تر مردم تایوان (حدود ۶۲ درصد) خود را تایوانی، نزدیک به یک سوم (۳۲ درصد) خود را هم تایوانی و هم چینی و تنها ۳ درصد مردم خود را چینی می‌دانند.
شرح گزارش:
سفر نانسی پولُسی رییس کنگره ایالات‌متحده به تایوان، در ایجاد تنش میان ایالات‌متحده و تایوان با چین فصل جدیدی گشوده است. خبرِ احتمالِ سفرِ اعضایِ کنگره کانادا – به‌عنوان مهم‌ترین متحد آمریکا – به تایوان، می‌تواند شرایط را بسیار پیچیده‌تر کند. نکته اصلی از نظر کارشناسان نتیجه نهایی این اصطحکاک و نظر مردم در هنگامه احتمال یک جنگ بزرگ است.
به نوشته دیپلمات، جمهوری خلق چین، تایوان را به چشم یکی از استان‌های خود می‌بیند و انتظار دارد سایر کشورهای جهان نیز چنین دیدگاهی داشته باشند. به‌تازگی وزیر امور خارجه چین تاکید کرده است هرگونه اعلام حمایت ایالات‌متحده از استقلال تایوان را “خط قرمز” پکن می‌داند. شی جین پینگ رییس‌جمهور چین نیز اتحاد دوباره با تایوان را برای “جوان‌سازی” ملی چین ضروری دانسته است.
با تسلط کامل چین بر تایوان چه اتفاقی می‌افتد؟
بر اساس نظر کارشناسان، در صورتی که تایوان به‌طور کامل تحت سیطره چین قرار بگیرد، می‌تواند چیرگی این کشور بر مسیرهای هوایی و آبی در دریای چین شرقی را در پی داشته باشد و تهدیدها برای ژاپن، گوام یا حتی هاوایی را افزایش دهد. از سوی دیگر، این اتفاق باعث رانده‌شدن ارتش ایالات‌متحده و متحدانش [از جمله کانادا] از این منطقه می‌شود.
در اصل تایوان برای ایالات‌متحده همانند “چوب‌پنبه در بطری” عمل می‌کند و حلقه نخست از زنجیره دفاعی به‌شمار می‌رود که واشنگتن در برابر قدرت‌طلبی و هژمونی پکن در دریای چین شرقی ایجاد کرده است.
اکنون قدرت‌های منطقه‌ای همانند فیلیپین، برونئی، مالزی و ویتنام با اقدام‌های پکن در دریای چین جنوبی مخالفند و از راه‌کار‌های منطقه‌ای حمایت می‌کنند. این کشورها افزایش رزمایش‌های نظامی با ایالات‌متحده، ژاپن و استرالیا را می‌پسندند و با استقرار نیروهای دریایی بریتانیا، آلمان و فرانسه در شرق آسیا هم‌سو هستند.
برای ایالات‌متحده روابط اقتصادی با تایوان چه‌اندازه مهم است؟
از نظر اقتصادی، تسلط چین بر تایوان باعث خواهد شد این کشور بتواند صنعت فناوری‌های پیشرفته جهان از جمله تولید نیمه‌رساناها را در انحصار خود بگیرد و تولید ناخالص داخلی چشمگیر ۶۰۰ میلیارد دلاری تایوان را تحت تاثیر قرار دهد و شاید تجارت این کشور را به‌طور جدی محدود کند.
حقیقت این است که تجارت با تایوان برای آمریکا حیاتی نیست. تایوان دهمین شریک تجاری بزرگ ایالات‌متحده (۸۵ میلیارد دلار) به‌شمار می‌رود و در برابر دادوستد تجاری با چین (۶۳۵ میلیارد دلار) یا کانادا و مکزیک (هر کدام ۵۰۰ میلیارد دلار) ناچیز است، اما موضوع دسترسی به کالاهای الکترونیکی تولید تایوان به‌ویژه تراشه‌های نیمه‌رسانا برای آمریکا جنبه حیاتی دارد!
قانون اساسی تایوان در مورد پیوستگی با چین چه می‌گوید؟
به گزارش سی‌اف‌آر، تایوان از سال ۱۹۴۹ مستقل از چین اداره می‌شود. پیش‌نویس قانون اساسی تایوان نیز این کشور را همراه با چین، مغولستان، تبت و دریای چین جنوبی، به‌عنوان بخش‌هایی از جمهوری خلق چین به‌رسمیت می‌شناسد. اکنون تایوان تنها با ۱۴ کشور جهان روابط دیپلماتیک رسمی دارد. هیچ دولتی در جهان هرگز به‌طور هم‌زمان با چین و تایوان روابط دیپلماتیک رسمی نداشته است.
ایالات‌متحده که از سال ۱۹۷۹ با چین روابط دیپلماتیک رسمی برقرار کرد، به روابط دیپلماتیکش با تایوان پایان داد، اما همچنان به روابط غیررسمی قوی با تایوان ادامه می‌دهد؛ از جمله، فروش تجهیزات دفاعی به ارتش این کشور ادامه دارد.
پکن بارها از واشنگتن خواسته است ارتباط سیاسی و فروش تسلیحات به تایوان را متوقف کند. هرچند ایالات‌متحده به‌طور رسمی پذیرفته است که فقط یک چین وجود دارد و تایوان بخشی از خاک این کشور است، اما همچنان به روابط خود ادامه می‌دهد.
در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، ایالات‌متحده روابطش با تایوان را عمیق‌تر کرد. از جمله، بیش از ۱۸ میلیارد دلار تسلیحات به ارتش تایوان فروخت و از مجموعه‌ای ۲۵۰ میلیون دلاری رونمایی کرد. دولت جو بایدن نیز همین رویکرد را در پیش گرفته است و به فروش تسلیحات ادامه می‌دهد. بایدن نخستین رییس‌جمهور آمریکا است که از نمایندگان تایوان برای شرکت در مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری دعوت به‌عمل آورد.
احتمال برافروخته‌شدن شعله‌های یک جنگ
حال، یکی از نگرانی‌های تحلیل‌گران آمریکایی این است که شرایط موجود می‌تواند جرقه یک درگیری را به‌وجود بیاورد و منجر به رویارویی ایالات‌متحده و چین شود. زیرا چین استفاده از زور برای دستیابی به “اتحاد دوباره” با تایوان را رد نکرده و ایالات‌متحده نیز دفاع از تایوان در صورت حمله چین را مردود ندانسته است.
برخی کارشناسان استدلال می‌کنند وابستگی ایالات‌متحده به شرکت‌های تولید تراشه انگیزه اصلی برای دفاع از تایوان در برابر حمله احتمالی چین است.
تایوان بزرگ‌ترین تولیدکننده قراردادی تراشه‌های نیمه‌رسانا در جهان و تامین‌کننده برتر تراشه‌های مورد نیاز اپل و دیگر شرکت‌های آمریکایی است. این تراشه‌ها در بیش‌تر وسایل الکترونیکی از جمله گوشی‌های هوشمند، رایانه‌ها، خودروها و حتی سیستم‌های تسلیحاتی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌شود.
شرکت تولید نیمه‌رسانای تایوان (TSMC)یکی از دو شرکت در جهان (دیگری سامسونگ کره جنوبی) است که دانش فنی ساخت کوچک‌ترین و پیشرفته‌ترین تراشه‌ها را دارد. البته چین نیز به تراشه‌های تایوانی متکی است، ولی نه به اندازه ایالات‌متحده.
تایوانی‌ها به حفظ شرایط موجود راضی هستند
به گزارش بی‌بی‌سی انگلیسی، چین می‌تواند با ابزارهای غیرنظامی همانند تقویت روابط اقتصادی «اتحاد دوباره» را ایجاد کند، اما در صورت بروز درگیری برخی از کارشناسان غربی پیش‌بینی می‌کنند تایوان در بهترین حالت می‌تواند پیشروی چین را آهسته کند تا کمک خارجی برسد.
به‌نظر می‌رسد پس از سفر پلوسی که پکن آن را “بسیار خطرناک” توصیف کرده است، روابط بین تایوان و چین به‌شدت بدتر خواهد شد. مانورهای نظامی چین بر ۶ منطقه خطرناک در اطراف تایوان متمرکز شده است که در ۳ مورد آن با آب‌های سرزمینی جزیره هم‌پوشانی دارد.
با وجود تمامی تنش‌های اخیر بین چین و تایوان، تحقیقات نشان می‌دهد بسیاری از مردم تایوان با شرایط موجود مشکلی ندارند. چنان‌که اکتبر 2021 وقتی بنیاد افکارسنجی عمومی تایوان از مردم پرسید که چه نظری درباره چشم‌اندازه جنگ احتمالی میان چین و تایوان دارند، حدود دو سوم (بیش از ۶۴ درصد) آنها پاسخ دادند، چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
تحقیقات جداگانه دیگری از سوی دانشگاه ملی چنگچو نشان داده است که بیش‌تر مردم تایوان (حدود ۶۲ درصد) خود را تایوانی، نزدیک به یک سوم (۳۲ درصد) خود را هم تایوانی و هم چینی و تنها ۳ درصد مردم خود را چینی می‌دانند.