مازیار شیبانی‌فر
به تازگی معلمان در شهرهای مختلف ایران بار دیگر دست به اعتراض و اعتصاب زده‌اند تا نسبت به تبعیض گسترده و روشمند(سیستماتیکی) چند دهه گذشته درباره حقوق و درآمدشان، به مسئولان و مقام‌های کشور اعتراض کنند.
به گزارش رسانه حقوق بشر ایران، اعتراض‌های اخیر معلمان که به‌تازگی با برخورد فیزیکی پلیس ضدشورش و نهادهای امنیتی در ایران مواجه شده است، به موضوع “طرح رتبه‌بندی معلمان” مربوط می‌شود. بر اساس این طرح حقوق معلمان باید برابر با 80 درصد حقوق اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها باشد.
اجرای قانون همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، فراهم ساختن شرایط تحصیل رایگان و آزادی معلمان زندانی، از دیگر مطالبات مطرح شده در اعتراض‌ها و اعتصاب‌های اخیر این قشر بوده است.
“هادی قائمی” مدیر کمپین حقوق بشر در ایران با اشاره به گسترده‌شدن اعتصاب معلمان گفت: “بی‌توجهی حاکمیت به مطالبات اولیه جامعه معلمان و فرهنگیان، در واقع اعمال سرکوب پنهان و تبعیض علیه گروه کثیری از جامعه ایرانی از جمله دانش‌آموزان است.”
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان در فراخوان به تجمع و در شرح مواجهه دولت و مجلس درباره اجرای “طرح رتبه‌بندی” نوشته است: “به زبان ساده و قابل‌فهم باید به دولت و مجلس گفت ۱۲,۵ هزار میلیارد تومان تنها باعث افزایش حقوق بین 1 تا 3 میلیون تومان برای هر فرهنگی خواهد شد و این در تضاد آشکار با طرح رتبه‌بندی بر اساس هم‌ترازی و برنامه ششم توسعه و سند تحول بنیادین است.”
اعتبار مورد نیاز لایحه «طرح رتبه‌بندی» در صورت تصویب، سالانه ۲۵ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است، اما برای سال 1400 از 31 شهریور و با سقف ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان محاسبه می‌شود. لایحه رتبه‌بندی معلمان ۲۵ اسفند 1399 به مجلس ارایه شد و با اینکه کلیات آن ۱۸ خرداد 1400 به تصویب رسید، اما جزییات این لایحه به دلیل بحث‌ها درباره بودجه مورد نیاز آن تاکنون تصویب نشده است.
از سوی دیگر، دولت در لایحه بودجه سن بازنشستگی را ۲ سال افزایش داده و بازنشستگی معلمان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر را تا سن ۶۵ سالگی و در صورت رضایت معلمان به تعویق انداخته است. انتقاد جدی معلمان به بودجه سال آینده از آنجا است که برای نهادهای حکومتی همانند صدا و سیما و موسسه‌های فرهنگی وابسته به سپاه پاسداران افزایش بودجه چشمگیری در نظر گرفته شده است.
در روزهای گذشته و همزمان با تداوم اعتصاب سراسری معلمان، “رسول بداقی” بازرس کانون صنفی معلمان، همراه ضرب‌وشتم و توقیف وسایل ارتباطی او و خانواده‌اش توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده است. بر اساس برخی گزارش‌ها، “آمانج امینی” عضو انجمن صنفی معلمان سقز با احضار به اداره اطلاعات این شهر، پس از بازجویی و ضمن “ضرب و شتم شدید و آزار روحی” تهدید به اخراج از کار شده است.
این ظلم گسترده به حقوق معلمان در ایران در شرایطی است که در بسیاری از دیگر کشورهای جهان آموزگاری یکی از شغل‌های پردرآمد و برخوردار از اعتبار اجتماعی قابل‌توجهی است.
به گزارش رسانه بیزنس اینسایدر، پرداخت سالانه حقوق معلمان در سال 2019 (بر اساس دلار آمریکا) در لوگزامبورگ 124 هزار، سوییس 86 هزار، کره‌جنوبی 85 هزار، آلمان 75 هزار، اتریش 74 هزار، ایرلند 69 هزار، ایالات‌متحده 67 هزار، کانادا 65 هزار، پرتغال 65 هزار و ژاپن 64 هزار دلار است. این کشورها بیش‌ترین میزان حقوق در جهان را به آموزگاران خود در دوره ابتدایی پرداخت می‌کنند.
البته اگر نگاهی به 10 کشور انتهایی همین جدول بیندازیم و حقوق معلمان این کشورها را با ایران مقایسه کنیم، حیرت و تاسف‌مان بیشتر هم می‌شود. بر اساس این رتبه‌بندی ایتالیا با پرداخت سالانه 42 هزار دلار، مکزیک 40 هزار دلار، ایسلند 39 هزار دلار، یونان 38 هزار دلار، کاستاریکا 37 هزار دلار، ترکیه 33 هزار دلار، مجارستان و لهستان 27 هزار دلار، جمهوری چک 25 هزار دلار و اسلواکی 22 هزار دلار، کمترین حقوق را به معلمان خود می‌دهند.
این در حالی است که به گزارش تجارت نیوز و به نقل از خبرگزاری دولتی ایرنا، متوسط حقوق معلمان ایرانی حدود 6 میلیون تومان در ماه است؛ یعنی در سال حدود 72 میلیون تومان. اگر با دلار حدود 30 هزار تومان امروز حساب کنیم، به عدد 2400 دلار در سال می‌رسیم!
در نظر بگیرید که در رده‌بندی‌های جهانی، یکی از کشورهایی که کمترین حقوق را به معلمان خود پرداخت می‌کند کشور استونی است که هر سال 17 هزار دلار به معلمانش می‌پردازد.
حال، باز اگر نگاهی دیگر به فهرست کشورهایی بیندازیم که بیش‌ترین حقوق را به معلمان خود می‌دهند، متوجه این موضوع می‌شویم که بسیاری از این کشورها در میان صنعتی‌ترین کشورهای جهان (آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا، ایالات‌متحده و کانادا) یا در میان برترین اقتصادهای جهان (ایالات‌متحده، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، مکزیک، اندونزی، ژاپن، روسیه، چین، اسپانیا، استرالیا، کانادا و کره‌جنوبی) قرار دارند.
شرایط آزاردهنده‌تر می‌شود وقتی بدانیم در خاورمیانه حقوق معلمان در تمامی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بیشتر از ایران است. در ترکیه که یکی از کشورهای پایین فهرست پرداخت حقوق به معلمان در جهان قرار دارد، هر ماه حدود 2750 دلار به آموزگاران پرداخت می‌شود!
با نگاهی گذرا به این شرایط به آسانی می‌توان نتیجه گرفت که یکی از علت‌های اصلی توسعه‌یافتگی کشورها از نظر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی توجه به قشر معلمان یا همان آموزگاران است که با برخورداری از آسودگی خاطر و رفاه نسبی می‌توانند نسل‌های جوان کشورشان را برای آبادانی بهتر و بیشتر تربیت کنند.