مازیار شیبانی‌فر
- شیخ حمد بن جاسم نخست‌وزیر پیشین قطر، نسبت به اقدام نظامی احتمالی اسراییل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران هشدار داد؛ حمله‌ای که ممکن است منطقه خلیج فارس را ناپایدار کند و پی‌آمدهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وخیمی در پی داشته باشد.
- وی در قالب یک سلسله توییت نوشت: «ما می‌دانیم که اسراییل به‌شدت برای به‌دست آوردن تجهیزات و سلاح‌هایی تلاش می‌کند که بتواند هدف‌هایی در ایران را بمباران کند. هدف‌هایی که از نظر آنها تهدید بزرگی برای‌شان به‌شمار می‌رود، اما طرف آمریکایی تا کنون تمایلی به تامین این سلاح‌ها نشان نداده است.»
- نخست‌وزیر پیشین قطر تاکید کرد: «امیدوارم ما در منطقه خلیج فارس از طریق تمامی مجاری ممکن، خطر هرگونه تشدید تنش نظامی را درک کنیم و لزوم رسیدگی به مشکلات موجود را به‌صورت مسالمت‌آمیز برای آمریکا و غرب توضیح دهیم. زیرا ما نخستین کسانی خواهیم بود که [در این جنگ] بازنده می‌شویم.»
- نگرانی‌های حمد بن جاسم از دگرگونی مذاکرات [احیای برجام] و به بن‌بست رسیدن آن، هم‌زمان با پیدایش یک دولت تندرو در اسراییل سرچشمه می‌گیرد. در شرایطی که «تردید» تبدیل به ویژگی اصلی دولت کنونی ایالات‌متحده شده و میزان تنش در منطقه را بالا برده است.
- دسامبر ۲۰۲۲ ارتش اسراییل مانورهای هوایی مشترکی با آمریکا برای شبیه‌سازی حمله به ایران و نیروهای نیابتی‌اش برگزار کرد. چند روز پس از این رزمایش مشترک، وزیر دفاع اسراییل، ایران را در زمینه حمله به سایت‌های هسته‌ای‌اش طی «۲ یا ۳ سال آینده» تهدید کرد.
- به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی آماده می‌شود در صورت شکست کامل احیای برجام، اقدام‌های نظامی‌اش را تشدید کند. پیش از این نیز بارها، رهبران ارشد سپاه پاسداران در مورد پی‌آمدهای هرگونه ماجراجویی نظامی اسراییل، هشدار داده بودند.
- خبرگزاری تسنیم به نقل از شهریار حیدری یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اعلام کرد: تهران به احتمال زیاد مارچ امسال جنگنده‌های روسی سوخو۳۵ را از مسکو تحویل می‌گیرد.
- در همین زمینه کاخ سفید اعلام کرده است: ما همچنان شاهد تعمیق روابط دفاعی رو به گسترش میان جمهوری اسلامی ایران و روسیه هستیم که باعث نگرانی است؛ نه‌تنها به‌خاطر جنگ در اوکراین، بلکه به‌خاطر آنچه که می‌تواند برای منافع امنیت ملی و شرکای ما در خاورمیانه معنادار باشد.
شرح گزارش:
شیخ حمد بن جاسم نخست‌وزیر پیشین قطر، نسبت به اقدام نظامی احتمالی اسراییل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران هشدار داد؛ حمله‌ای که ممکن است منطقه خلیج فارس را ناپایدار کند و پی‌آمدهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وخیمی در پی داشته باشد.
به گزارش روزنامه رأی الیَوم، شیخ حمد بن جاسم شنبه این هفته در قالب یک سلسله توییت نوشت: «وضعیت منطقه خلیج فارس پر خطر شده است و همه را وادار می‌کند به‌طور مداوم در مورد وقوع هر احتمالی هوشیار باشند. زیرا غرب به رهبری آمریکا هنوز نتوانسته است در مورد توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران به نتیجه برسد.»
وی افزود: «ما می‌دانیم که اسراییل به‌شدت برای به‌دست آوردن تجهیزات و سلاح‌هایی تلاش می‌کند که بتواند هدف‌هایی در ایران را بمباران کند. هدف‌هایی که از نظر آنها تهدید بزرگی برای‌شان به‌شمار می‌رود، اما طرف آمریکایی تا کنون تمایلی به تامین این سلاح‌ها نشان نداده است.»
این مقام سیاسی قطری تاکید کرد: «اگر طرف‌ها به توافق هسته‌ای جدیدی با ایران نرسند و آمریکا تسلیحات مورد نیاز اسراییل را در اختیارشان قرار دهد، خدای ناکرده اقدام نظامی صورت خواهد گرفت که ممکن است امنیت و ثبات منطقه ما را ناپایدار کند و پی‌آمدهای ناگوار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دربر داشته باشد.»
شیخ حمد بن جاسم یادآور شد: «امیدوارم ما در منطقه خلیج فارس از طریق تمامی مجاری ممکن، خطر هرگونه تشدید تنش نظامی را درک کنیم و لزوم رسیدگی به مشکلات موجود را به‌صورت مسالمت‌آمیز برای آمریکا و غرب توضیح دهیم. زیرا ما نخستین کسانی خواهیم بود که [در این جنگ] بازنده می‌شویم.»
وی خاطر نشان کرد: «من درباره دستیابی به توافق میان غرب و ایران بسیار خوشبین بودم، اما اکنون در این مورد چندان خوشبین نیستم. هرچند تغییر مثبت در جهت احیای برجام را رد نمی‌کنم که می‌تواند ما را از خطر شکست در امان بدارد.»
این مطالب در حالی از سوی نخست‌وزیر سابق و سیاست‌مدار با نفوذ و کهنه‌کار قطری مطرح می‌شود که رافائل گِروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌تازگی در دیداری با پاپ گفته است: گفت‌وگوهای ایران و غرب درباره احیای برجام به بن‌بست رسیده و حتی شکست خورده است.
سایت خبری القدس العربی با اشاره به توییت‌های اخیر نخست‌وزیر پیشین قطر نوشته است: نگرانی‌های حمد بن جاسم از دگرگونی مذاکرات [احیای برجام] و به بن‌بست رسیدن آن، هم‌زمان با پیدایش یک دولت تندرو در اسراییل سرچشمه می‌گیرد. در شرایطی که «تردید» تبدیل به ویژگی اصلی دولت کنونی ایالات‌متحده شده و میزان تنش در منطقه را بالا برده است.
نوشته‌های اخیر نخست‌وزیر پیشین قطر در شرایطی منتشر شده است که به گزارش تایمِ اسراییل، دسامبر ۲۰۲۲ ارتش اسراییل مانورهای هوایی مشترکی با آمریکا برای شبیه‌سازی حمله به ایران و نیروهای نیابتی‌اش برگزار کرد. بر اساس اعلام ارتش اسراییل، جنگنده‌ها و سوخت‌رسان‌ها «تعدادی از سناریوها برای رویارویی با تهدیدهای منطقه‌ای شبیه‌سازی کردند».
چند روز پس از این رزمایش مشترک بود که به گزارش دیلی میل، وزیر دفاع اسراییل در جشن دانش‌آموختگی تعدادی از اعضای جوان نیروی هوایی این کشور، ایران را در زمینه حمله به سایت‌های هسته‌ای‌اش طی «۲ یا ۳ سال آینده» تهدید کرد. سخنانی که نگرانی‌ها از درگیری جهانی را افزایش داد.
حمد بن جاسم پیش از این به کشورهای حاشیه خلیج فارس، درباره ادامه نحوه تعامل‌شان با کشورهای غربی بدون توجه به منطق، هشدار داده بود.
این مقام سابق قطری تاکید کرده بود: غرب با کشورهای حاشیه خلیج فارس بر اساس منافع مشترک برخورد نمی‌کند و به‌جز زمان‌هایی که [به کشورهای عربی] نیاز مبرم دارد، از آنها یاد نمی کند.
وی یادآور شده بود: پیش‌تر رهبران کشورهایی [عربی] که مردم‌شان را به ورطه نابودی کشانده‌اند (اشاره به کشورهایی که بحران خلیج فارس را به‌وجود آوردند) وضعیت خلیج فارس را تحت تاثیر سیاست‌های‌شان قرار داده‌اند. به‌گونه‌ای که این منطقه اکنون «در چشم طوفان» قرار گرفته است.
حمد بن جاسم از آنانی که او با عنوان «رهبران مورد اعتماد» یاد کرد، درخواست کرده است منافع مردم منطقه را تضمین کنند.
در همین رابطه، میدل ایست آن‌لاین نوشت: جو بایدن رییس‌جمهور ایالات‌متحده در پاسخ به پرسشی درباره سرنوشت مذاکرات هسته‌ای وین، برجام را مرده دانست؛ هرچند حاضر به سوگواری برای آن نشد. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که اکنون تمرکز دولت آمریکا بر حمایت از اوکراین در مقابل روسیه و تلاش برای جلوگیری از نفوذ چین قرار گرفته است.
هشدارهای شیخ حمد بن جاسم در میانه هنگامه‌ای است که هم‌زمان با به بن‌بست رسیدن مذاکرات احیای برجام به‌خاطر شرایط سیاسی که میان ایران و ایالات‌متحده به‌وجود آمده و آشفتگی‌های جدی ژئوپلیتیکی که به‌خاطر حمله روسیه به اوکراین اتفاق افتاده، رویارویی مسکو با غرب را تشدید کرده است.
در جبهه مقابل، به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی آماده می‌شود در صورت شکست کامل احیای برجام، اقدام‌های نظامی‌اش را تشدید کند. پیش از این نیز بارها، رهبران ارشد سپاه پاسداران در مورد پی‌آمدهای هرگونه ماجراجویی نظامی اسراییل، هشدار داده بودند.
در حالی که اسراییل مخالف احیای برجام است و از قدرت‌های غربی می‌خواهد فشار و تحریم بر جمهوری اسلامی با هدف پایان‌دادن به برنامه هسته‌ای و موشکی‌اش را تشدید کنند، نگرانی‌های جدیدی درباره تقویت همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و روسیه و برنامه تولید پهپاد توسط تهران پدیدار شده است.
خبرگزاری تسنیم به نقل از شهریار حیدری یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اعلام کرد: تهران به احتمال زیاد مارچ امسال جنگنده‌های روسی سوخو۳۵ را از مسکو تحویل می‌گیرد.
ویلیام بِرِنز رییس سی‌آی‌ای به شبکه تلویزیونی پی‌بی‌اس ایالات‌متحده گفته است آنچه اکنون به‌نظر می‌رسد «مرحله نخست مشارکت دفاعی گسترده میان مسکو و تهران» است.
دولت آمریکا با نگرانی، سرعت فزآینده همکاری‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران و روسیه را دنبال می‌کند؛ هفته گذشته بِرِنز این موضوع را «نگران‌کننده» توصیف کرد.
در همین زمینه کاخ سفید اعلام کرده است: ما همچنان شاهد تعمیق روابط دفاعی رو به گسترش میان جمهوری اسلامی ایران و روسیه هستیم که باعث نگرانی است؛ نه‌تنها به‌خاطر جنگ در اوکراین، بلکه به‌خاطر آنچه که می‌تواند برای منافع امنیت ملی و شرکای ما در خاورمیانه معنادار باشد.
تحریم‌های غرب علیه تهران و مسکو، دو کشور را بر آن داشته است تا با هدف دور زدن تحریم‌ها و گشودن راه‌های گذر از بحران‌های اقتصادی، همکاری‌های‌شان را تقویت کنند.