مازیار شیبانی‌فر
به تازگی رده‌بندی شاخص رفاه در وب‌سایت رسمی تدوین‌کنندگان این شاخص قرار گرفته است. بر این اساس کانادا در رتبه پانزدهم جای گرفته و ایران رتبه 123 را به خود اختصاص داده است.
رتبه‌بندی شاخص رفاه لگاتوم که هر سال توسط موسسه پژوهشی لگاتوم (Legatum Prosperity Index) انجام می‌شود امسال سطح رفاه 167 کشور مختلف را مورد بررسی قرار داده است. لگاتوم از سال ۲۰۰۷ این گزارش را ارایه می‌کند و امسال وضعیت رفاه کشورها بر اساس 12 محور اصلی ایمنی و امنیت، آزادی‌های فردی، شیوه حکمرانی، سرمایه‌های اجتماعی، فضای سرمایه گذاری، وضعیت تجارت، شرایط زیرساخت و بازار کار، کیفیت اقتصادی، کیفیت زندگی، بهداشت‌عمومی، وضعیت آموزش و پرورش و وضعیت زیست‌بوم‌های طبیعی ارزیابی شده است.
به گزارش این موسسه، شاخص رفاه که بین سال‌های 2015 تا 2019 به‌طور مرتب رو به افزایش بود، طی 3 سال گذشته هیچ رشدی نداشته است. پیدایش همه‌گیری کرونا که پی‌آمدهای بهداشتی و اقتصادی بسیاری در پی داشته، زیربنای رفاه را تهدید کرده است. زیرا باعث وخیم‌‌تر شدن مداوم مسئولیت‌پذیری سیاسی دولت‌ها و ایجاد محدودیت برای آزادی بیان و گردهمایی‌ها در بیشتر مناطق جهان و نیز توقف در رونق اقتصادی جهان شده است.
بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد جهانی در سال 2020 با 3.6 درصد کاهش مواجه شده که بزرگترین انقباض ثبت شده تا امروز است. آسیب به اقتصاد جهان بیش از دو برابر آسیب اقتصادی است که پس از بحران سال 2008 به‌وجود آمد.
در مجموع 147 کشور جهان از سال 2019 تا کنون با کاهش سرانه تولید ناخالص داخلی مواجه شده‌اند. همچنین، بر اثر شهربندان(قرنطینه)ها بیکاری در سراسر جهان به‌شدت افزایش یافته و در سال 2021 بیش از 158 کشور در نقاط مختلف جهان شاهد کاهش اشتغال‌زایی بوده است.
کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) که متعهد به گسترش دموکراسی و اقتصاد آزاد در جهان هستند – به‌عبارتی این نهاد بزرگترین سازمان بین‌المللی تصمیم‌گیرنده در زمینه اقتصادی به شمار می‌رود – وخامت اوضاع طولانی‌مدتی را تجربه کرده‌اند.
در طول 3 سال گذشته، وضعیت حکومت‌داری به‌خاطر ایجاد محدودیت‌های بیشتر در زمینه آزادی بیان و افزایش سانسور در رسانه‌های دولتی به‌ویژه در برخی از کشورهای آمریکای شمالی، شرق اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا بدتر شده است. در مجموع در 116 کشور مختلف جهان از جمله ایالات‌متحده، ترکیه، اردن، چین، جزایر کومور، هند، ایران، بنگلادش، هنگ کنگ، فیلیپین، مجارستان، لهستان و صربستان حکومت‌ها بسته‌تر عمل کرده‌اند.
در رده‌بندی سال 2021 بیشترین سقوط در شاخص رفاه متعلق به سودان جنوبی بوده است. بیشترین بهبود رفاه در ایالات‌متحده، اوکراین، اسپانیا، ارمنستان، اکوادور، میانمار، عربستان‌سعودی و ساحل عاج و بیشترین وخامت در لبنان و سوریه دیده می‌شود.
برترین کشور آمریکای شمالی از نظر رفاه کانادا است. در میان کشورهای اروپای شرقی استونی، در آمریکای لاتین و دریای کاراییب اروگوئه، در آسیا و اقیانوسیه نیوزیلند، در خاورمیانه و شمال آفریقا اسراییل و در جنوب صحرای آفریقا جزیره موریس از شرایط رفاه بیش‌تری برخوردارند.
در کانادا طی دو سال گذشته یعنی از ابتدای 2020 تا کنون، به‌خاطر تاثیرهای آسیب‌رسان همه‌گیری کرونا رفاه همگانی کاهش یافته است. در همین مدت، شاخص سرمایه اجتماعی در این کشور کاهش جدی تجربه کرده است. چنان‌که تا حدود 6 سال پیش، نزدیک به 65 درصد مردم در فعالیت‌های داوطلبانه و امور خیریه همکاری می‌کردند، اما اکنون این رقم به حدود 44 درصد جمعیت کانادا رسیده است.
کشورهای دانمارک، نروژ، سوئد، فنلاند، سوییس، هلند، لوکزامبورگ، نیوزیلند، آلمان، ایسلند، اتریش، ایرلند، انگلستان، سنگاپور، کانادا، استرالیا، استونی، هنک‌کنگ، ژاپن و ایالات‌متحده رده‌های نخست تا بیستم رده‌بندی شاخص رفاه را در اختیار دارند. چین در رده 54، روسیه در رتبه 70 و هند در جایگاه 101 قرار گرفته‌اند.
ایران در رده 123 جدول شاخص رفاه قرار دارد. در میان کشورهای خاورمیانه بیشترین میزان برخورداری از رفاه در کشورهای قطر رتبه 46، بحرین رتبه 56، کویت رتبه 58، عمان رتبه 67، عربستان صعودی رتبه 75 و ترکیه رتبه 93 وجود دارد.
سوریه، سودان، جمهوری کنگو، سومالی، اریتره، افغانستان، چاد، یمن، جمهوری آفریقای مرکزی و سودان جنوبی در انتهای جدول به ترتیب رتبه‌های 158 تا 167 را در اختیار دارند.